Đón đầu xu hướng du lịch trải nghiệm
Người dân thiếu kỹ năng làm du lịch, dịch vụ nghèo nàn, thiếu liên kết, môi trường ô nhiễm trầm trọng… đang đẩy lùi bước phát triển của du lịch làng nghề. Trong khi, đây là ngành mang lại lợi ích không nhỏ về kinh tế, xã hội, góp phần bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa tại chính địa phương.
Du khách phải được xem và trực tiếp làm ra sản phẩm
Chưa tận dụng hết tiềm năng
Video đang HOT
Hà Nội là nơi tập trung số lượng làng nghề lớn nhất trong cả nước với nhiều nghề truyền thống phong phú, độc đáo, tuy nhiên, các tour du lịch làng nghề ở Hà Nội hiện nay chưa được khai thác triệt để, nhiều nơi mới chỉ dừng ở hình thức tham quan. Ngay tại làng gốm Bát Tràng và lụa Vạn Phúc là hai làng nghề nổi tiếng bậc nhất của Hà Nội, người dân vẫn chủ yếu tập trung tìm đầu ra cho sản phẩm, chứ ít quan tâm đến việc giới thiệu cho du khách về lịch sử, văn hóa, giá trị nghề truyền thống của làng. Ông Đào Xuân Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội thừa nhận, hiện nay, khách đến Bát Tràng vẫn chủ yếu là tham quan, mua hàng tại chợ gốm. Thực tế, người dân vừa đi vào Bát Tràng là có ngay một “lực lượng” ứng trực để chào bán đủ loại đồ ăn, thức uống rồi “lôi xềnh xệch” vào chợ gốm. Trong khi đó, du khách hầu như không biết đến việc Bát Tràng là xã có bề dày văn hóa với nhiều di tích lịch sử như Đình Giang Cao, Văn Chỉ Bát Tràng, Đền Mẫu…
TS Nguyễn Văn Lưu – Phó Vụ trưởng Vụ Đào tạo, Bộ VH-TT&DL cho rằng, việc thiếu đầu tư yếu tố con người đang kìm hãm sự phát triển du lịch làng nghề. Rất nhiều địa phương dù đã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, thậm chí với kinh phí đáng kể, ví dụ như làng mây tre đan Phú Vinh (Chương Mỹ, Hà Nội) từ năm 2001 đã được đầu tư 1 tỷ đồng để làm đường, xây nhà triển lãm… Nhưng cho tới nay vẫn rơi vào cảnh vắng khách như “chùa Bà Đanh”. Nguyên nhân do đầu tư chưa đúng mức, hạ tầng phát triển nhưng nhân lực thì bỏ ngỏ, không có cơ chế triển khai rõ ràng. Dân làng không được tập huấn các kỹ năng làm du lịch cơ bản, phải tự mày mò, loay hoay, không thu hút được du khách.
Cần quản lý “điểm đến”
Theo ông Nguyễn Văn Tuấn – Tổng cục trưởng Tổng cục Du Lịch, khi du lịch trải nghiệm đang trở thành một xu hướng phát triển mạnh mẽ tại nhiều quốc gia, việc phát triển du lịch làng nghề đang tạo ra những cơ hội lớn cho Hà Nội và các tỉnh lân cận, nếu biết triển khai đúng hướng. Tuy nhiên, cũng theo ông Nguyễn Văn Tuấn, với số lượng lớn như hiện nay, không thể kỳ vọng đưa khách đến tất cả các làng nghề. Do đó, cần tập trung xây dựng làng nghề nổi bật để làm mẫu, trong đó phải đáp ứng được tiêu chí: hoạt động làng nghề tiêu biểu và đặc sắc, hạ tầng được đầu tư, dịch vụ được tổ chức bài bản và quan trọng nhất là làm tốt công tác quản lý điểm đến. Trong đó, toàn bộ các quy trình kết nối du lịch, kiểm soát an ninh, vệ sinh môi trường cần đặc biệt được chú trọng.
Du lịch làng nghề, không chỉ là đến mua sắm, tham quan, hay đến xem các nghệ nhân làm ra sản phẩm, du khách còn có nhu cầu được tìm hiểu những giá trị nhân văn – trong đó có tập quán, nếp sống của người dân bản địa. Trên thế giới, hình thức du lịch “3 cùng” trong đó du khách được “ăn cùng, ở cùng và làm cùng” với người dân làng nghề đang lôi kéo lượng lớn khách du lịch, và bước đầu đã được một số công ty lữ hành ở Việt Nam đưa vào tour du lịch. Bên cạnh phương pháp này, việc phát triển sản phẩm du lịch dựa trên những bản sắc truyền thống cũng đã được nhiều địa phương ở Việt Nam thực hiện. Điển hình như việc xây dựng mô hình “Mỗi làng một nghề” ở làng gốm Đông Triều (Quảng Ninh), làng mộc Đồng Kỵ (Bắc Ninh), mì Chũ (Minh Anh, Bắc Giang)… Tuy nhiên, dù mang lại lợi ích cho người dân, nhưng việc triển khai mô hình vẫn chưa mang tính hệ thống, lâu dài, bởi tư duy làm du lịch ở một số địa phương vẫn còn chậm thay đổi, chưa thích nghi với cái mới.
MAI ANH
Theo ANTD
Du lịch làng nghề: Có bản sắc nhưng chậm phát huy
Du lịch làng nghề là một trong những chiến lược quan trọng trong phát triển du lịch ở nước ta. Tuy nhiên, ngay tại nhiều làng nghề có lịch sử lâu đời ở Hà Nội, người dân chủ yếu vẫn chỉ làm nghề mà chưa khai thác những tiềm năng phục vụ du lịch.
Thể hiện những họa tiết trên thân gốm trước khi nung
Dịch vụ thiếu bài bản
Gốm sứ Bát Tràng và lụa Vạn Phúc từ lâu đã là những thương hiệu có bề dày văn hóa bậc nhất đất Hà thành. Sản phẩm nơi đây có độ tinh xảo cao, mang đậm nét tinh hoa truyền thống, được người tiêu dùng trong và ngoài nước biết đến. Thế nhưng, đến với làng lụa Vạn Phúc vào thời điểm cuối năm, chúng tôi lại gặp cảnh thưa thớt, chỉ có lác đác vài khách hàng. Các khu nhà cổ vốn phục vụ cho khách du lịch tới tham quan, nghỉ ngơi đóng cửa im lìm, khung cửi đắp chiếu. Đấy là chưa kể, lối đi chính của làng đang xây dựng, phải rất khó khăn mới vào được đến các gian hàng. Trái ngược với tình trạng đìu hiu này, vượt hơn 20 cây số đến với làng gốm sứ Bát Tràng, một đội "cò mồi" trực sẵn tại cổng "dí" cho chúng tôi những tấm card, tiếp thị đủ loại dịch vụ, từ ăn uống, tham quan cho đến nặn đất. Nài nỉ không thành, đội quân này nhanh chóng bám lấy các khách nước ngoài đi theo tour khiến cho hướng dẫn viên lúng túng. Thái độ phục vụ thiếu chuyên nghiệp, hiệu quả hoạt động làng nghề phần nhiều dựa vào sản xuất kinh doanh, không khó hiểu khi các loại hình dịch vụ du lịch đi kèm vẫn chỉ mang tính tự phát, thiếu bài bản và chiều sâu.
Ảnh hưởng niềm tin
Vấn đề hàng nhái, hàng giả trà trộn với sản phẩm truyền thống nhiều năm nay gây nhức nhối cho nhà quản lý và những nghệ nhân tâm huyết với nghề.
Ông Phùng Văn Hữu, Trưởng ban Quản lý - Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã sản xuất thương mại và dịch vụ chợ gốm làng cổ Bát Tràng cho biết, bên cạnh 90% sản phẩm chính gốc Bát Tràng, các sản phẩm ở đây có xuất xứ Chu Đậu, Hải Dương, Đồng Nai, Sông Bé... và cả hàng Trung Quốc. Gốm sứ Trung Quốc có nhiều kiểu dáng với giả rẻ hơn tuy nhiên so về độ bền, nặng, độ mịn của lớp men lại không thể bằng gốm Bát Tràng.
Những người bán hàng đưa những sản phẩm từ nơi khác bày bán nhưng không cho khách hàng biết xuất xứ của mặt hàng là trái quy định. Đối với lụa là mặt hàng khó nhận biết hơn, một số hộ kinh doanh đã lợi dụng để trà trộn các loại lụa chất lượng kém. Một chiếc áo lụa Vạn Phúc cần tới 2,3 - 2,5m lụa, tương ứng với 500.000 - 700.000 đồng; trong khi "lụa" Trung Quốc (chất liệu gần giống lụa) chỉ có giá 60.000 - 150.000 đồng/sản phẩm. Trong lúc nguồn cung tơ tằm đang ngày một ít đi do không còn đất canh tác đã đẩy giá thành sản phẩm lên cao. Bên cạnh đó, để có sự đa dạng về mẫu mã, người dân Vạn Phúc nhập và bán cả những sản phẩm lụa nơi khác. Hàng Trung Quốc, hàng trôi nổi rẻ t.iền, dễ bán, người mua hàng thấy rẻ là mua, lụa Vạn Phúc từ đó dần dần mất thị phần.
Giữ thương hiệu là giữ nghề
Mới đây, Sở VH-TT&DL Hà Nội đã cùng hơn 30 đơn vị, doanh nghiệp lữ hành khảo sát tại một số làng nghề trên địa bàn thành phố, trong đó có làng lụa Vạn Phúc và làng gốm sứ Bát Tràng. Sau khi khảo sát, Sở xây dựng một quy chuẩn cho các cửa hàng kinh doanh trên địa bàn các làng nghề. Dựa trên những tiêu chí này Sở sẽ cấp một biển hiệu xác định nguồn gốc, chứng thực sản phẩm lụa Vạn Phúc, từ đó để các công ty lữ hành phối hợp đưa du khách tham quan, mua sắm. Cũng dựa trên các tiêu chuẩn về hạ tầng và dịch vụ, Ban Quản lý chợ gốm Bát Tràng đã bước đầu triển khai xây dựng các tuyến, điểm tham quan, có bài thuyết minh chuẩn. Trong đó, trước khi các đoàn khách tới thăm, đại diện làng nghề sẽ gửi trước bản thông tin chi tiết cho hướng dẫn viên của công ty du lịch để nghiên cứu, dịch sau đó giới thiệu cho du khách. Cùng với đó, các làng nghề sẽ phối hợp cũng các công ty du lịch xây dựng những tour, tuyến có nội dung phù hợp sở thích và nguyện vọng của du khách.
Để đối phó với nạn hàng giả hàng nhái, Sở Công thương Hà Nội phối hợp với Hiệp hội Gốm sứ Bát Tràng lên kế hoạch triển khai dán tem chống hàng giả trên các sản phẩm của làng. Loại tem này có đặc tính khi dán vào sẽ không bóc ra được, cũng như giải quyết được khó khăn trong việc in logo lên sản phẩm có lớp men tối màu. Ngoài các hình thức xử phạt người bán hàng lập lờ nguồn gốc sản phẩm, trên trang web www.gomsubattrang.org cũng hướng dẫn chi tiết phân biệt sản phẩm Bát Tràng với hàng Trung Quốc để người tiêu dùng nhận biết trước khi mua hàng.
Theo ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ nhiệm Hợp tác xã - Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc, HTX cũng đã bắt đầu triển khai vận động các hộ sản xuất gắn tên vào mép biên của sản phẩm gia đình mình, vừa quảng cáo thương hiệu, vừa giúp khách dễ phân biệt lụa Vạn Phúc và lụa ở những nơi khác. UBND phường cùng HTX cũng đang phối hợp vận động các hộ kinh doanh ở đây thực hiện việc minh bạch trong khi giới thiệu sản phẩm bằng cách phân các gian hàng thành hai khu. Một khu bày bán sản phẩm lụa Vạn Phúc, một khu là các sản phẩm lụa có nguồn gốc khác. Cùng việc kiên quyết chống hàng giả, hàng nhái, làng cũng sẽ chú trọng phục dựng lại các khu nhà cổ để khách du lịch có thể tới vừa nghỉ ngơi, vừa tham quan và trực tiếp chứng kiến các công đoạn sản xuất sản phẩm lụa Vạn Phúc.
Theo ANTD
27 làng nghề Hà Nội tham gia Liên hoan Du lịch Theo thông tin từ Sở VH-TT&DL Hà Nội, hiện đã có 274 gian hàng đăng ký tham gia Liên hoan Du lịch Làng nghề truyền thống Hà Nội và các tỉnh đồng bằng sông Hồng, diễn ra từ ngày 9 đến 12-10 tại Cung Thể thao Quần Ngựa (Văn Cao, Hà Nội). Điểm nổi bật của Liên hoan là triển lãm trưng bày...
