Đội tàu cá của Trung Quốc bị tố vét sạch vùng biển xa bờ

Đội tàu Trung Quốc bị cáo buộc đánh bắt số lượng lớn nguồn cá ở vùng biển ngoài khơi Ecuador, bao gồm cả những loài cần được bảo vệ.

Cá mập tại quần đảo Galápagos. (Ảnh: Simon J Pierce)

Theo Guardian, Jonathan Green đã theo dõi một con cá mập tên Hope ở phía đông Thái Bình Dương trong suốt 280 ngày. Đột nhiên tín hiệu vệ tinh phát từ thẻ định vị GPS gắn trên vây của Hope biến mất.

Green là nhà khoa học nghiên cứu về loài cá lớn nhất thế giới trong suốt 3 thập niên tại hệ sinh thái biển độc nhất vô nhị xung quanh quần đảo Galápagos. Đối với ông, việc đột nhiên mất tín hiệu GPS không phải chuyện hiếm gặp, thậm chí có những lúc tín hiệu bị mất vài tuần.

Tuy nhiên, khi Green xem những bức ảnh vệ tinh chụp khu vực Hope phát tín hiệu lần cuối, cách quần đảo Galápagos hơn 1.000 hải lý về phía tây, ông phát hiện hàng trăm tàu cá Trung Quốc đang hoạt động tại khu vực này.

“Tôi bắt đầu xem kỹ hơn và phát hiện ra rằng Hope bắt đầu tăng tốc trước khi tín hiệu GPS tắt. Tốc độ của Hope tăng vọt trong 32 phút cuối, tương đương tốc độ của một tàu đánh cá”, Green, đồng sáng lập kiêm giám đốc Dự án Cá mập Galápagos, cho biết.

Đội tàu khổng lồ

Các tàu cá Trung Quốc. (Ảnh: AFP)

Những tàu đánh cá Green nhìn thấy trên ảnh vệ tinh được cho là thuộc đội tàu đánh cá khổng lồ của Trung Quốc. Chính quyền Ecuador tuần trước cũng cảnh báo về sự càn quét của các tàu cá Trung Quốc ở vùng biển quần đảo Galápagos.

“Tôi không có bằng chứng nhưng giả thuyết của tôi là Hope đã bị các tàu thuộc đội tàu Trung Quốc hoạt động ở phía nam quần đảo bắt. Hope là con cá mập thứ 3 được gắn GPS mất tích trong thập niên qua”, Green cho biết thêm.

Theo Norman Wray, thống đốc quần đảo Galápagos, đội tàu gồm hơn 200 tàu của Trung Quốc đang hoạt động tại vùng biển quốc tế, ngay bên ngoài ranh giới trên biển xung quanh quần đảo Galápagos và vùng ven biển Ecuador.

Theo Guardian, các tàu cá Trung Quốc hàng năm đều kéo đến vùng biển xung quanh Galápagos, nơi được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 1978. Tuy nhiên, đội tàu cá năm nay là một trong những đội tàu cá lớn nhất của Trung Quốc trong những năm gần đây.

Trong số 248 tàu trong khu vực, 243 tàu mang cờ Trung Quốc có liên quan tới các công ty bị nghi ngờ có hành vi đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và thiếu kiểm soát. Đội tàu Trung Quốc có cả tàu đánh cá và tàu đông lạnh để lưu trữ số lượng cá khổng lồ.

“Một số đội tàu dường như không tuân thủ bất kỳ quy định nào”, thống đốc Wray cho biết.

Một thuyền trưởng tàu cá ngừ Ecuador từng tiếp cận gần các tàu cá Trung Quốc hồi đầu tháng 7, trước khi mùa cá ngừ kết thúc.

“Họ đánh bắt hết mọi thứ. Chúng tôi bắt buộc phải đưa một nhà sinh vật học lên tàu để kiểm tra lượng cá bắt được. Nếu chúng tôi bắt một con cá mập, chúng tôi sẽ phải thả nó ra. Nhưng ai kiểm soát họ?”, thuyền trưởng giấu tên cho biết.

Thuyền trưởng tàu cá Ecuador nhớ lại rằng, khi tàu của ông đi qua khu vực có đội tàu Trung Quốc vào ban đêm, tàu của ông phải liên tục chuyển hướng để tránh va chạm. Các tàu Trung Quốc dùng đèn thắp sáng cả một vùng biển để thu hút mực nổi lên.

“Nó giống như một thành phố về đêm”, thuyền trưởng tàu Ecuador nói.

Thuyền trưởng tàu Ecuador ước tính tàu cá Trung Quốc có tới 500 dây câu, mỗi dây có hàng nghìn móc câu. Một số tàu sẽ tắt hệ thống định vị tự động để tránh bị theo dõi, đặc biệt khi hoạt động tại những khu vực cần được bảo tồn.

Tàn sát quy mô lớn

Tàu cá Fu Yuan Yu Leng 999 của Trung Quốc bị bắt tại khu bảo tồn biển Galápagos với khoảng 300 tấn sinh vật biển, chủ yếu là cá mập vào năm 2017. (Ảnh: Archivo Parque Nacional Galápagos)

Ecuador lần đầu tiên chú ý tới hoạt động đánh bắt của tàu cá Trung Quốc vào năm 2017 khi hải quân nước này bắt giữ tàu cá Fu Yuan Yu Leng 999 của Trung Quốc tại khu bảo tồn biển Galápagos. Bên trong tàu này có 6.000 con cá mập đông lạnh, bao gồm cả những loài có nguy cơ tuyệt chủng như cá mập đầu búa và cá mập voi.

“Con tàu như một lò mổ. Kiểu tàn sát này đang diễn ra trên quy mô lớn ở các vùng biển quốc tế và không ai biết”, chuyên gia Green nói.

Vụ bắt giữ đã dẫn đến các cuộc biểu tình bên ngoài đại sứ quán Trung Quốc ở Ecuador. Theo Reuters, Ecuador đã phạt tàu Trung Quốc 6 triệu USD và 20 thuyền viên Trung Quốc sau đó bị bỏ tù 4 năm vì hành vi đánh bắt cá trái phép.

Sự xuất hiện của đội tàu cá Trung Quốc lần gần đây nhất cũng khiến công chúng Ecuador phẫn nộ. Ecuador đã gửi công hàm phản đối và hải quân nước này vẫn cảnh giác cao độ trước bất kỳ hành động xâm phạm nào của tàu Trung Quốc vào vùng biển Ecuador.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Ecuador tuyên bố Trung Quốc là một “quốc gia đánh bắt có trách nhiệm” và “không dung thứ” cho các hành vi đánh bắt trái phép. Đại sứ quán tháng trước cũng xác nhận với hải quân Ecuador rằng tất cả tàu cá Trung Quốc đều đang hoạt động hợp pháp và “không gây ra mối đe dọa với bất kỳ ai”.

Theo Roque Sevilla, cựu thị trưởng thành phố Quito, Ecuador và là lãnh đạo nhóm thiết kế “chiến lược bảo vệ” cho quần đảo Galápagos, đội tàu Trung Quốc “đánh bắt bừa bãi, bất chấp loài cá hay độ tuổi của chúng”.

“Điều này đang gây ra sự sụt giảm nghiêm trọng về chất lượng của quần thể động vật trong vùng biển của chúng ta”, ông Sevilla cho biết.

Ông Sevilla cho biết Ecuador sẽ thiết lập một hành lang bảo tồn biển với các nước láng giềng ở Thái Bình Dương, gồm Costa Rica, Panama và Colombia để phong tỏa các khu vực đa dạng biển quan trọng. Ông tiết lộ thêm rằng Ecuador đã tổ chức một cuộc họp ngoại giao với Chile, Peru, Colombia và Panama để gửi công hàm phản đối Trung Quốc.

Theo nghiên cứu của Viện Phát triển Hải ngoại, Trung Quốc có đội tàu đánh bắt xa bờ lớn nhất thế giới với gần 17.000 tàu, trong đó có 1.000 tàu đăng ký ở nước ngoài. Báo cáo cho biết đội tàu Trung Quốc thường đánh bắt trong lãnh hải của các quốc gia có thu nhập thấp, làm cạn kiệt nguồn cá trong vùng biển nội địa của các nước này.

Chuyên gia Green cho biết tàu Trung Quốc đã sử dụng kỹ thuật “tận diệt” để bắt những loài cá lớn như cá ngừ, cá mập, cá đuối, rùa và các loài động vật có vú trên biển khác như sư tử biển và cá heo”.

“Đó không phải là đánh bắt cá nữa, mà là phá hủy tài nguyên của đại dương. Chúng tôi tự hỏi liệu có bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh này có quyền phá hủy tài sản chung hay không”, ông Green đặt câu hỏi.