Đối tác Apple muốn tạo ra ‘iPhone của thế giới xe’
Foxconn, đơn vị gia công nhiều thiết bị cho Apple, muốn thống trị chuỗi cung ứng xe điện trong tương lai.
“Nếu sản xuất được iPhone, tại sao chúng ta không thể làm xe điện? Đó là chiếc iPhone có 4 bánh”, nhà sáng lập kiêm cựu Chủ tịch Foxconn Terry Gou thường xuyên nhắc lại điều này trong những cuộc họp tại công ty.
Năm 2014, Gou từng “bật đèn xanh” cho dự án A-Fu của Foxconn nhằm tạo ra nguyên mẫu xe điện hoàn chỉnh. Ông cam kết chia bớt cổ phiếu cho đội ngũ phát triển nếu dự án thành công. Dù vậy, A-Fu chỉ tồn tại trong thời gian ngắn bởi chế tạo xe điện phức tạp hơn dự tính.
Tuy nhiên, giấc mơ xe điện của Foxconn chưa bao giờ tắt. Young Liu, người kế nhiệm Gou vào năm 2019, đặt mục tiêu thiết kế, linh kiện, bộ phận cơ khí và phần mềm của Foxconn sẽ có mặt trong 5% tổng xe điện trên toàn cầu vào năm 2025. Tập đoàn này cũng công bố kế hoạch xây dựng nhà máy tại Mỹ, Thái Lan và một số cơ sở sản xuất ở châu Âu. Foxconn tự tin công nghệ, tiêu chuẩn của họ đủ sức cạnh tranh với các hãng xe hơi truyền thống.
Hướng đi mới của Foxconn
Mục tiêu xe điện được đưa ra trong bối cảnh lợi nhuận ròng của Foxconn giảm liên tục từ năm 2017. Xe điện là hy vọng để Foxconn tăng tỷ suất lợi nhuận gộp từ 6% lên 10% như mục tiêu. Nhờ công bố giấc mơ xe điện, cổ phiếu của Foxconn vào tháng 3 đã đạt mức cao nhất trong 4 năm, tăng 15% từ đầu năm đến nay.
Chủ tịch Foxconn Young Liu (phải) tiếp quản giấc mơ xe điện từ người tiền nhiệm Terry Gou. Ảnh: Foxconn .
Các công ty con của Foxconn đã cung cấp linh kiện điện tử cho nhiều hãng xe điện như Tesla hay BMW, bao gồm màn hình, bảng mạch in, các bộ phận cơ khí và nhựa. Thời gian gần đây, Foxconn còn hợp tác với các chuỗi cung ứng và startup, bao gồm liên doanh với Stellantis (Hà Lan) để phát triển phần mềm cho xe hơi thông minh, liên doanh với Geely (Trung Quốc) cho dịch vụ tư vấn, sản xuất hệ thống truyền động thông minh, phần mềm và cả chiếc xe.
Thông qua công ty con FIH Mobile, Foxconn cũng muốn nâng cao chuyên môn về phần mềm. Đầu tháng 8, tập đoàn này đã mua lại một cơ sở bán dẫn tại Đài Loan để kiểm soát việc sản xuất chip cho xe điện. Foxconn ước tính doanh thu từ linh kiện xe (không bao gồm màn hình điều khiển) có thể vượt 359 triệu USD trong năm 2021, tăng 40% so với năm 2020 dù vẫn khá thấp nếu tính cả ngành xe hơi tại Đài Loan.
Giấc mơ phá vỡ chuỗi cung ứng truyền thống
Trong hàng chục năm qua, các hãng xe truyền thống cạnh tranh nhau bằng cách đầu tư vào động cơ, hộp số và hệ thống truyền động. Tuy nhiên, một chiếc xe điện ít phức tạp hơn mới là giấc mơ của nhiều startup mới nổi.
Mục tiêu của Foxconn là thay thế các nhà cung ứng cấp một (tier-one) để sản xuất xe điện hoàn chỉnh cho các startup như Fisker (Mỹ) hay Byton (Trung Quốc). Nhiều công ty công nghệ cũng muốn thử sức như Xiaomi, Samsung hay Apple. Baidu, công ty Internet lớn tại Trung Quốc cũng thành lập liên doanh với Geely để ra mắt xe điện.
Theo Nikkei , cơ hội lớn nhất có lẽ nằm trong tay Apple. Đang lắp ráp hơn 60% lượng iPhone trên thế giới, Foxconn được cho là ứng cử viên cung cấp xe điện cho Táo khuyết.
Khác với những “đại gia” như Apple, giấc mơ xe điện với các startup không hề đơn giản. Được thành lập năm 2016 bởi các giám đốc BMW nhưng Byton từng kiệt quệ tài chính trước khi hợp tác với Foxconn vào tháng 1. Fisker cũng chưa thể ra mắt mẫu xe đầu tiên được sản xuất bởi Magna International, nhà cung ứng cấp một với tuổi đời hơn 60 năm. Bản thân Foxconn cũng chưa thể cho xe điện rời khỏi nhà máy trước năm 2023.
Video đang HOT
Những công ty con của Foxconn đang cung ứng một số linh kiện cho các hãng xe điện, bao gồm màn hình điều khiển thông minh. Ảnh: EPA .
Foxconn được xem là cái tên đi đầu trong nỗ lực phá vỡ chuỗi cung ứng xe hơi truyền thống. Tháng 10/2020, tập đoàn này đã ra mắt “liên minh EV mở”, với sự tham gia của các công ty phần mềm và phần cứng trong lĩnh vực xe hơi.
Đến tháng 6, Foxconn khởi xướng MIH Consortium (Mobility in Harmony), liên minh với mục tiêu đặt ra tiêu chuẩn chung để phát triển xe điện, với sự tham gia của hơn 1.800 công ty như Qualcomm, Microsoft bên cạnh các nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới.
Dù chưa công bố xe điện hoàn chỉnh, MIH Consortium đã đưa ra tài liệu kỹ thuật chung cho phần mềm và phần cứng trong xe điện, dự kiến cung cấp cho các hãng xe vào cuối năm nay. Foxtron, liên doanh của Foxconn với Yulon Motor (Đài Loan) đang sử dụng nền tảng của MIH cho nguyên mẫu xe bus điện đầu tiên, dự kiến lăn bánh tại Đài Loan trong năm 2022.
Shinpei Kato, nhà sáng lập Tier IV, startup phát triển phần mềm xe tự lái của Nhật Bản cho biết mục tiêu của MIH nhằm tạo ra mô hình chuỗi cung ứng tương tự thị trường xe hơi truyền thống, tuy nhiên sẽ không có chuyện chỉ các hãng xe ở cấp cao nhất mới có toàn quyền quyết định thiết kế, cấu trúc của xe.
Trong xe điện, các thành phần như động cơ, pin được quản lý bằng phần mềm thay vì linh kiện cơ học. Do đó, chúng có thể nằm trong một module và hoạt động như hệ thống phụ. Các nhà cung ứng sẽ có cơ hội làm việc cùng nhau để thiết kế và chế tạo các module này.
Thành bại phụ thuộc vào năng lực
Chiu Shih-fang, nhà phân tích xe hơi điện của Viện Kinh tế Đài Loan (TIER) cho rằng MIH sẽ giúp các nhà sản xuất linh kiện tham gia chuỗi cung ứng xe điện nhanh chóng hơn, trong khi Foxconn có thể tiếp cận nhiều nhà cung ứng để tăng khả năng cạnh tranh.
“Tuy nhiên, sự thành công của MIH vẫn phụ thuộc vào năng lực công nghệ thực sự của các nhà cung ứng”, Shih-fang nhận định. MIH đã trở thành tổ chức phi lợi nhuận vào tháng 7, nghĩa là nó không còn thuộc về Foxconn, các công ty tham gia cũng không phụ thuộc vào tập đoàn này.
Xe điện đang là giấc mơ của nhiều hãng xe truyền thống và cả tập đoàn công nghệ. Ảnh: AppleInsider .
Foxconn không phải công ty công nghệ duy nhất nuôi giấc mơ xe điện. Vào tháng 7, Nidec cho biết đang đàm phán để thành lập liên doanh với Foxconn. Đây là nhà sản xuất động cơ lớn nhất thế giới, sản phẩm của họ xuất hiện trong nhiều thiết bị từ máy tính, smartphone và tủ lạnh. Nidec đặt mục tiêu cung cấp 45% động cơ kéo cho xe điện trong năm 2030.
Những đối thủ của Foxconn như Quanta Computer, Pegatron đã cung ứng bảng điều khiển điện tử cho các hãng xe truyền thống. Delta Electronics, nhà cung cấp giải pháp quản lý điện năng nổi tiếng đã sản xuất hệ thống quản lý nguồn, sạc, nhiệt và động cơ xe điện trong hơn 10 năm.
LG Electronics, công ty điện tử lớn của Hàn Quốc cũng muốn liên doanh với Magna với mục tiêu sản xuất xe điện cho Apple trong những năm tới. Cho đến khi giấc mơ thành hình, các hãng xe truyền thống vẫn giữ vững vị thế. Không chỉ mức độ nhận diện thương hiệu, họ cũng có kinh nghiệm hơn hẳn những startup hay công ty công nghệ.
Chế tạo xe điện có thể đơn giản hơn xe truyền thống, nhưng phức tạp hơn iPhone. Tiêu chuẩn an toàn cho xe điện cao hơn nhiều so với điện thoại di động. Sanshiro Fukao từ Viện nghiên cứu Itochu cho biết các hãng xe đang theo dõi dự án của Foxconn song nhận định Foxconn “dường như không hiểu ngành công nghiệp này”.
“Một hãng xe hơi đủ khả năng kết hợp linh kiện và chứng nhận an toàn cho chúng… Foxconn nghĩ rằng kết hợp chuỗi cung ứng cấp 2 sẽ giúp ích cho quá trình này. Nhưng điều đó là không đúng”, ông Fukao nhận định.
Cựu chủ tịch Foxconn Terry Gou nhiều lần nói rằng nếu sản xuất được iPhone, tập đoàn này có thể tạo ra xe điện. Ảnh: Apple .
Các nhà phân tích khác cũng thận trọng về tham vọng của Foxconn, cho rằng chu kỳ phát triển xe hơi dài hơn nhiều so với thiết bị điện tử tiêu dùng, quá trình xây dựng dây chuyền sản xuất xe hơi cũng khác so với hàng điện tử.
Raymond Tsang, đối tác tại Thượng Hải của công ty tư vấn Bain & Co cho rằng chuỗi cung ứng xe hơi cần đảm bảo linh hoạt trong các tùy chọn màu sắc, nội thất và phụ kiện bổ sung tùy nhu cầu của khách hàng, khác với dây chuyền sản xuất smartphone có phần tiêu chuẩn hơn.
Liu, Chủ tịch hiện tại của Foxconn khẳng định xe điện sẽ tạo ra di sản của ông tại Foxconn. “Để hiện thực hóa ước mơ này, Foxconn cần làm ra những linh kiện tốt nhất để có được sự tin tưởng từ các khách hàng lớn, bao gồm Apple”, Soumen Mandal, nhà phân tích của Counterpoint Research nhận định.
Tham vọng 'iPhone 4 bánh' của Foxconn
Foxconn, đối tác sản xuất iPhone và nhiều sản phẩm khác cho Apple, đã ấp ủ chế tạo ôtô điện từ lâu.
"Nếu chúng ta có thể sản xuất iPhone, tại sao không thể tạo ra xe điện? Đó là một chiếc iPhone có bốn bánh", Terry Gou, người sáng lập Foxconn, nói trong một cuộc họp nội bộ.
Chủ tịch Foxconn, Young Liu, có tham vọng lớn ở lĩnh vực ôtô điện.
Ông Gou đã không dưới một lần nhắc đến tham vọng tự tạo một chiếc ôtô mang thương hiệu Foxconn. Theo các nguồn tin nội bộ, ông ủng hộ một dự án riêng của công ty năm 2014 có tên mã "A-Fu Initiative", với tham vọng về một chiếc xe điện hoàn chỉnh. Dự án có sự tham gia của nhiều kỹ sư, chuyên gia về công nghệ và thiết bị dẫn đường. Khi đó, Gou hứa rằng ông sẽ chia cổ phần cho các thành viên tham gia nếu dự án thành công.
Dù vậy, "A-Fu Initiative" chỉ tồn tại một thời gian ngắn do các công đoạn chế tạo xe phức tạp hơn so với dự kiến. Tuy nhiên, giấc mơ ôtô điện của Foxconn không hề mất đi. Một báo cáo mới cho thấy công ty đang thúc đẩy phát triển một mẫu xe điện khác với mong muốn sẽ khắc phục các nhược điểm trong quá khứ.
Young Liu, người tiếp quản vị trí chủ tịch Foxconn từ Gou hai năm trước, khẳng định công ty sẽ đặt dấu chân của mình vào các thiết kế, linh kiện, bộ phận cơ khí hoặc phần mềm trong 5% xe điện toàn cầu năm 2025. Tham vọng của Foxconn ngày một lớn hơn sau đó, khi công ty công bố kế hoạch xây dựng nhà máy lắp ráp ôtô điện nguyên chiếc ở Mỹ và Thái Lan, cũng như tìm địa điểm mới để sản xuất ôtô ở châu Âu.
Chiến lược của Foxconn diễn ra trong bối cảnh lợi nhuận của công ty từ việc sản xuất các thiết bị điện tử tiêu dùng ngày càng giảm. Năm ngoái, doanh thu của Foxconn chỉ tăng 0,3%, lợi nhuận cũng giảm xuống mức thấp nhất kể từ 2017.
Theo giới phân tích, xe điện sẽ là yếu tố quan trọng giúp Foxconn có thể tăng tỷ suất lợi nhuận gộp từ 6% ở thời điểm hiện tại lên 10% trong tương lai gần. Các thông tin về việc công ty quan tâm đến lĩnh vực xe điện đã giúp cổ phiếu của hãng đạt kỷ lục vào tháng 3, tăng hơn 15% so với đầu năm và là mức cao nhất trong vòng 4 năm qua.
Thực tế, Foxconn cũng đã cung cấp các linh kiện và thiết bị điện tử cho nhiều nhà sản xuất ôtô điện và ôtô truyền thống, trong đó có Tesla, BMW. Các sản phẩm hãng sản xuất khá đa dạng, từ màn hình cảm ứng, chip điều khiển, bảng mạch cho đến các bộ phận cơ khí và nhựa.
Gần đây, Foxconn ký nhiều hợp đồng hơn liên quan đến lĩnh vực ôtô điện. Công ty bắt tay với Stellantis, chủ sở hữu của Fiat và Chrysler, để phát triển phần mềm buồng lái. Hãng cũng liên doanh với hãng ôtô Geely của Trung Quốc để bán các dịch vụ sản xuất và tư vấn liên quan đến hệ thống truyền động thông minh, nền tảng phần mềm và thậm chí là toàn bộ xe.
Foxconn đang chạy đua để nâng cao chuyên môn về phần mềm - điểm yếu của hãng. FIH Mobile, công ty từng sản xuất điện thoại Android của Foxconn, đang được đầu tư nhiều tiền hơn để làm điều này. Ngoài ra, hãng cũng mua một công ty bán dẫn Đài Loan để kiểm soát việc cung cấp chip cần thiết cho xe điện.
Theo ước tính của Foxconn, doanh thu từ linh kiện ôtô (không bao gồm màn hình hiển thị cho xe) có thể vượt 359 triệu USD trong năm nay, tăng 40% so với năm ngoái. Con số này khá nhỏ so với 178,5 tỷ USD doanh thu của toàn bộ công ty, nhưng đáng ghi nhận ở một lĩnh vực còn mới như mảng ôtô.
"Doanh thu hiện tại của Foxconn chủ yếu là từ việc cung ứng các bộ phận cơ khí và nhựa, nhưng chúng tôi sẽ mở rộng phạm vi hoạt động sang cấp độ hệ thống và mô-đun, đồng thời bắt đầu chế tạo toàn bộ chiếc xe trong tương lai gần", Liu nói trong một hội nghị với các nhà đầu tư đầu tháng 8.
Hệ thống điều khiển tương tác dành cho xe điện được Foxconn trình diễn tại Đài Bắc tháng 10 năm ngoái.
Trong nhiều thập kỷ, các công ty ôtô thông thường cạnh tranh bằng việc đổ tiền vào sản xuất động cơ, hộp số và hệ thống truyền động phức tạp. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc chế tạo một chiếc xe điện ít phức tạp hơn. Đây cũng là lý do mà lĩnh vực xe điện đang thu hút rất nhiều công ty khởi nghiệp trên toàn cầu thử sức.
Không chỉ startup, những ông lớn công nghệ như Xiaomi, Apple, Baidu, Huawei... đều đã có các kế hoạch gia nhập lĩnh vực xe điện. Tuy nhiên, cơ hội lớn nhất mà Foxconn có được có thể sẽ đến từ Apple. Foxconn hiện lắp ráp hơn 60% iPhone trên toàn cầu, được dự đoán là ứng cử viên sản xuất ôtô chính của Apple.
Tuy vậy, Foxconn có thể sẽ đối mặt với nhiều thách thức. Các công ty chuyên gia công lắp ráp khác như Quanta Computer và Pegatron cũng đang cung cấp thiết bị điều khiển điện tử cho các nhà sản xuất ôtô và xe điện truyền thống. Delta Electronics, nhà cung cấp giải pháp quản lý điện năng hàng đầu thế giới, đã tập trung vào hệ thống quản lý nguồn, sạc, nhiệt và động cơ cho xe điện trong hơn 10 năm qua.
Các chuyên gia cho rằng, việc Foxconn tham gia chế tạo một chiếc ôtô hoàn chỉnh có thể là chiến lược mạo hiểm. "Tạo ra xe điện có thể đơn giản hơn một chiếc ôtô truyền thống, nhưng phức tạp hơn nhiều so với sản xuất iPhone", một chuyên gia nhận xét. "Để có một mẫu xe điện lưu thông trên đường, độ an toàn của chúng phải đặt lên trên hết và điều này cần rất nhiều quá trình tử nghiệm. An toàn của ôtô là vấn đề sinh tử".
Sanshiro Fukao, thành viên cấp cao của Viện nghiên cứu Itochu, thậm chí nói rằng Foxconn đang không hiểu cách hoạt động của ngành công nghiệp xe điện. "Một nhà sản xuất ôtô thực tế cần phải có đủ năng lực để kết hợp các thành phần lại với nhau, đồng thời phải đảm bảo độ an toàn khi vận hành. Foxconn nghĩ họ có thể kết hợp với các nhà cung ứng cấp 2 để hoàn thiện xe, nhưng điều đó không đúng", Fukao nói.
Raymond Tsang, nhà phân tích của công ty tư vấn Bain & Co, cho rằng độ phức tạp khi sản xuất ôtô điện lớn hơn hẳn điện thoại. "Với các nhà sản xuất xe hơi, họ phải cung cấp nhiều tùy chọn hơn cho khách hàng. Khách có thể đặt hàng các màu cụ thể, nội thất... do đó dây chuyền sản xuất ô tô điện cũng cần linh hoạt hơn để thích ứng. Nó khác với dây chuyền sản xuất điện thoại vốn được tiêu chuẩn hóa", Tsang nhận xét.
Ngoài ra, một số chuyên gia khác cũng cho rằng Foxconn cần phải sản xuất được một chiếc xe đủ tốt, nhiều công nghệ và tính năng để hấp dẫn khách hàng. Điều này cũng sẽ giúp tăng độ tin cậy, tín nhiệm và vị thế công ty trước các đối tác lớn như Apple.
Đại dịch khiến MacBook, Pixel 6 chưa được sản xuất ở Việt Nam Dịch Covid-19 khiến nhiều ông lớn công nghệ chưa thể chuyển cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam và các quốc gia khác. Đại dịch Covid-19 đang khiến cho kế hoạch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam của Apple, Google hay Amazon gặp nhiều vấn đề. Theo Nikkei, dòng sản phẩm Google Pixel 6 vẫn được đối...