Dọc miền Trung kỳ 3: Thanh Nghệ Tĩnh – dấu gạch nối văn hoá

Cùng với Bình Trị Thiên, vùng Thanh – Nghệ – Tĩnh được xem là gạch nối văn hoá giữa 2 miền Bắc, Nam. Tuy tương đồng về địa lý, 3 địa phương này vẫn sở hữu những nét văn hoá riêng.

Miền Thanh – Nghệ – Tĩnh, một miền đất với khí hậu còn nhiều thử thách nhưng đồng thời cũng là cái nôi văn hoá tri thức, truyền thống hiếu học, nơi sản sinh ra những con người cần cù, chịu khó.

Cái nôi nuôi dưỡng văn hoá Việt

Nhắc đến vùng Thanh – Nghệ – Tĩnh, nhiều người thường nghĩ đây là mảnh đất hiếu học, nhiều danh nhân văn hoá, nhiều thủ khoa của các kỳ thi. Nhưng không chỉ có thế, Thanh – Nghệ – Tĩnh được xem là “vùng trung gian” chuyển tiếp giữa văn hoá Bắc Bộ và Nam Bộ và đặc biệt hơn, là cái nôi của văn hoá Việt cổ. Nơi đây có rất nhiều dấu chỉ khảo cổ của những nền văn hoá xưa như di chỉ Núi Đọ, di chỉ văn hoá Đông Sơn ở Thanh Hoá, di chỉ văn hoá Thẩm Ồm, đồi Dùng, đồi Rạng, núi Dầu, rú Ta, làng Vạc… ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh ngày nay.

Mảnh đất này còn là nơi quy tụ hàng nghìn di tích lịch sử, văn hoá. Chỉ riêng Thanh Hoá đã có đến 1.535 di tích, trong đó có 134 di tích được xếp hạng quốc gia, 412 di tích đã xếp hạng cấp tỉnh…

Cầu Hàm Rồng. Ảnh: Cinet.

3 tỉnh bắt đầu dải đất miền Trung này cũng là nơi sinh ra điệu hò Sông Mã (thịnh hành ở Thanh Hoá) và hò Ví dặm (thịnh hành ở Nghệ An, Hà Tĩnh). Trong đó điệu hò Ví dặm đã được UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại năm 2014.

Đa dạng điểm du lịch, check-in

Đi Thanh Hoá là thăm đền nhà Hồ hay tắm biển Sầm Sơn. Đi Nghệ An là đi thăm quê Bác. Ra Hà Tĩnh để đến dòng sông La như trong bài hát “Đi mô cũng nhớ về Hà Tĩnh”. Những thông tin ấy đúng nhưng chưa đủ khi nói về một thiên đường những điểm du lịch, check-in đa dạng nơi đây.

Trái: Bãi biển Cửa Lò. Phải: Một góc Pù Luông. Ảnh: Dulichchaovietnam.com

Nếu đến Thanh Hoá, đừng bỏ qua khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, cách thành phố Thanh Hoá 130 km về hướng Tây Bắc. Ngoài là khu bảo tồn thiên nhiên lớn nhất ở phía Bắc nước ta, Pù Luông còn rất nhiều trải nghiệm chờ bạn khám phá.

Nếu mê mẩn những thửa ruộng bậc thang ngút ngàn ở Tây Bắc, Phù Luông tặng bạn cả một bức tranh thoai thoải xanh mơn mởn trên các sườn núi. Nếu yêu thích khám phá cuộc sống bản địa, ăn cơm núi, ngủ nhà sàn, Pù Luông có cả một bản làng dân tộc ẩn hiện trong núi. Không những thế, nơi đây còn có khu nghỉ dưỡng để bạn tha hồ khám phá hay “lười biếng” ngồi uống trà, đón bình minh, ngắm hoàng hôn ở một nơi được ví như vùng đất bị bỏ quên.

Đảo chè Thanh Chương, Nghệ An. Ảnh: pystravel.

Đến Nghệ An mà không đặt chân lên đảo chè Thanh Chương quả là đáng tiếc. Đây là vùng sản xuất đặc sản chè Nghệ An nức danh cả nước, cũng là nơi giới trẻ hào hứng check-in. Đảo chè Thanh Chương được xem là ốc đảo chè đầu tiên của Việt Nam, còn người dân xứ Nghệ trìu mến gọi là vịnh Hạ Long của Nghệ An.

Đi dọc theo đường mòn Hồ Chí Minh, ngang qua xã Thanh An – Thanh Chương rồi đi khoảng 200 m nữa là đến đảo chè Thanh Chương. Đến đây, bạn có thể thuê thuyền của người dân để dạo quanh các đảo chè.

Khu du lịch sinh thái Hồ Trại Tiểu. Ảnh: triphunter.

Điểm dừng chân tiếp theo trên hành trình khám phá Thanh – Nghệ – Tĩnh là hồ Trại Tiểu, cách trung tâm thành phố Hà Tĩnh gần 30 km về hướng huyện Can Lộc. Khu du lịch này có dãy núi Giăng Màn bao quanh, ở giữa là lòng hồ xanh ngát và lặng sóng. Xung quanh hồ lại bất ngờ có những rừng thông như ở Đà Lạt.

Đến đây, ngoài tận hưởng không khí trong lành, cảnh sắc thiên nhiên nên thơ, du khách còn có thể trekking xuyên rừng thông, chèo thuyền quanh hồ hay đi cano ngược lên Khe Thờ ngắm toàn cảnh khu Trại Tiểu. Tối đến, hãy thử cảm giác ngủ trên nhà nổi, nghe nước vỗ dưới chân, gió lùa bên tai…

Ngoài những thắng cảnh ít được biết đến kể trên, Thanh – Nghệ – Tĩnh còn nhiều nơi tham quan hấp dẫn. Nói đến biển, vùng đất này có nhiều bãi biển hoang sơ và hấp dẫn, chờ dấu chân người trẻ khám phá như Bãi Lữ (Nghệ An) hội tụ cả núi, rừng và biển cùng cung đường ven biển đẹp không góc chết; biển Xuân Thành (Hà Tĩnh) với những hòn đảo nối liền nhau… Cũng có nhiều nơi độc đáo và “đạt chuẩn” check-in của giới trẻ như suối cá thần Cẩm Thuỷ (Thanh Hoá); cánh đồng hoa hướng dương xã Nghĩa Đàn (Nghệ An), đồng cừu xã Bảo Thành (Nghệ An)…

Ẩm thực chân quê mà hấp dẫn

Nhiều người tưởng rằng xứ Thanh – Nghệ – Tĩnh chỉ có nem Thanh Hoá, nhút Thanh Chương-tương Nam Đàn của Nghệ An hay bánh cu đơ của Hà Tĩnh. Nhưng thực tế, ẩm thực ở đây đa dạng hơn nhiều.

Thanh Hoá nức tiếng với món chả tôm, mắm tép, gỏi cá nhệch, bánh khoái tép. Nghệ An lại nổi danh với các món chế biến từ lươn, Hà Tĩnh có gỏi cá đục, hến… Cả ba địa phương đều có một số món chung ngon nức tiếng như bánh bèo, bánh gai, bánh ướt, bánh canh. Có một nét thú vị của ẩm thực nơi đây, hay cũng như nhiều vùng khác của miền Trung, các món ăn đều đậm đà và mang một vị cay nóng, đặc biệt phù hợp để thưởng thức với bia.

Chả tôm Thanh Hoá.

Đến xứ này, 3 món đặc sản du khách nên thử là chả tôm Thanh Hoá, cháo lươn Nghệ An và gỏi cá đục ở Hà Tĩnh. Chả tôm Thanh Hoá ngon từ cái nhìn đầu tiên. Tôm tươi bóc vỏ giã nhuyễn, xào cùng thịt ba chỉ xay, tiêu, hành khô, sau đó cuộn tròn trong một lớp bánh phở. Tất cả được nướng trên than hồng cho vừa cháy xém, rồi đem ra ăn cùng rau sống, nước chấm với sung và đu đủ muối chua. Mỗi miếng chả mang trong mình vị ngọt tươi của tôm, béo thanh của ba chỉ hòa trong vị cay của tiêu, thơm của hành khô và vị chua ngọt của nước chấm, chát của sung, giòn của đu đủ… Ăn một miếng chả tôm thơm ngậy, uống một ngụm bia cay cay, thanh mát mà thấy lòng sảng khoái.

Cháo lươn Nghệ An. Ảnh: Vinanet.

Ít “cầu kỳ” hơn chả tôm Thanh Hoá, cháo lươn Nghệ An vẫn khiến thực khách ăn một lần sẽ nhớ mãi. Một tô cháo lươn nghe tả đơn giản nhưng khi nhìn thì ngon mắt vô cùng. Lươn óng vàng, gạo vẫn còn nguyên hạt nhưng dẻo mềm, cháo vừa đủ độ sánh, không quá đặc cũng không quá loãng. Khi ăn cùng với lươn, mọi thứ hoà quyện tạo thành vị ngọt thơm khó cưỡng.

Gỏi cá đục Hà Tĩnh. Ảnh: Vntrip.

Ẩm thực xứ Thanh – Nghệ – Tĩnh tuy chế biến đơn giản nhưng hương vị không hề xuề xoà mà rất độc đáo. Món gỏi cá đục ở Hà Tĩnh là ví dụ điển hình. Gỏi đơn giản gồm thân cá đục, trộn cùng các loại rau thơm, lá đinh lăng, lá xoài non, xoài xanh thái sợi, khế chua, chuối xanh thái lát mỏng. Gỏi cá đục cuốn với bánh tráng và chấm nước mắm chua ngọt, mang đến vị béo thơm, bùi của cá, quyện trong vị chua thanh, chát dịu của các loại lá, rau quả.

Bia Huda như chất men để bữa ăn của người Thanh – Nghệ – Tĩnh thêm thân tình.

Điểm chung trong phong cách thưởng thức, người Thanh – Nghệ – Tĩnh là hướng tới sự giao hảo, thâm tình trong các bữa ăn. Và dù là cơm gia đình hay tiệc thiết khách, người xứ này luôn chuộng chút rượu nồng hay bia mát lạnh để bữa thêm rôm rả, cởi mở, thân tình.

Theo zing.vn