Độc đáo nhà trăm cột bằng gỗ quý tại Đồng Tháp

Ông Lê Minh Tồn (79 tuổi, ngụ ấp Tây, xã Tân Bình, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp) là cháu nội đời thứ tư đang sinh sống trong căn nhà này, ngoài trông nom khối tài sản vô giá được ông bà để lại, thì đây còn là căn nhà tổ để thờ cúng tổ tiên trong những lễ giỗ định kỳ hàng năm.

Từ xa nhìn thấy mái nhà được lợp ngói rất cổ xưa, đặc biệt, khác với các mái nhà gần kề đó

Ông Tồn chia sẻ, theo truyền tai lại từ ông bà thì ngôi nhà này được định danh là nhà trăm cột, bởi vì ngôi nhà xây dựng với 100 cây cột bằng gỗ quý.

Nhìn từ ngoài vào, ngôi nhà có hình chữ “Bát” trong Hán tự, thiết kế 3 gian, 2 chái, có diện tích khoảng 400m2, nền được lót gạch tàu. Trước đây là gạch men, nhưng về sau gạch xuống cấp nên lót lại gạch tàu.

Cổng nhà nhìn có chút hoài cổ, giữ nguyên hiện trạng từ trước cho tới nay

Nhìn từ ngoài vào, ngôi nhà có hình chữ “Bát” trong Hán tự, thiết kế 3 gian, 2 chái, có diện tích khoảng 400m2, nền được lót gạch tàu. Mặc dù thời tiết bên ngoài trên 35 độ C nhưng khi ngồi bên trong căn nhà rất mát mẻ, dễ chịu

Đây là kiến trúc cổ xưa, có từ thế kỷ XIX, chỉ những người là địa chủ, bá hộ, hay ông cả trong vùng ngày đó mới có tiền để xây dựng. Thời gian để xây dựng được căn nhà như thế này phải mất khoảng 3 năm.

Để xây dựng kiểu nhà này, chủ nhà phải lặn lội từ trong Nam ra tận Huế để thuê thợ mộc về làm, bởi để chạm khắc những hoa văn một cách tinh xảo thì những người thợ ở Huế mới có thể làm được. Do những người thợ này từng xây dựng cung điện của vua chúa thời đó hoặc là được truyền nghề lại.

Mặt trước ngôi nhà có được chạm khắc tinh xảo, với tấm hoành có hai chữ “Hòa Dung” đọc từ phải qua trái

Nếu chủ nhân của ngôi nhà này kinh doanh cho du khách đến tham quan, nơi này sẽ làm một điểm check-in lý tưởng

Tấm hoành có chữ Hòa Dung với ý nghĩa răng dạy con cháu trong gia tộc biết nhân nhượng, sống hòa thuận, biết giúp đỡ lẫn nhau

Hoa văn chạm trổ rất khéo léo, thẩm mỹ

Nói về lịch sử hình thành, ông Lê Minh Tồn cho biết: Căn nhà này đã có tuổi đời trên 120 năm. Hiện ông Tồn là cháu nội đời thứ tu được sinh sống trong căn nhà này, trông nom khối tài sản của ông bà để lại, đồng thời thờ cúng gia tiên trong những lễ giỗ đình kỳ hằng năm.

Mái nhà xây dựng hình gương bát quái, với ý nghĩa là hội tụ năng lượng của vũ trụ để bảo vệ, khắc phục, hoặc hóa giải cho các ngôi nhà có hướng xấu, đặc biệt là trấn áp tà ma

Mái nhà được lợp bằng ngói đại – tiểu (nghĩa là một miếng ngói ở dưới ngửa, miếng trên úp), đáng chú ý là mái ngói này vẫn giữ nguyên hiện trạng từ trước cho tới nay, chưa từng sửa chữa.

Mặt dưới, tấm ngói ngửa lên

Ông Tồn chia sẻ, trước đây ông bà của ông giàu có nhất nhì vùng này, nên được chức Cả, mà người trong vùng hay gọi là ông Cả Nhẫn (Nhẫn là tên riêng).

Được biết, chức Cả là chỉ những người giàu có bậc nhất vùng, ông bà già xưa kể lại, chức Cả ngày trước phải dùng tiền mua mới được phong chức.

Những ngôi nhà ở Nam Bộ thường có mái hiên, tác dụng để hứng nước mưa, đồng thời cũng tránh mưa rơi trực tiếp vào thềm nhà. Ngoài ra, là hạn chế nắng sáng chiếu trực tiếp vào cửa nhà

Những đầu kèo được chạm khắc hình chim hạc rất công phu

Hoa văn hình chim hạc rất tinh xảo

Một hàng có 10 cây cột, được làm bằng gỗ quý, nhưng chủ nhân của ngôi nhà không biết tên chính xác của loại gỗ này. Chủ nhân chia sẻ, một hàng ngang 10 cây cột, dài 10 cây cột thì tổng thể của một căn nhà được xây lên tổng cộng là 100 cây cột

Cột, kèo được làm “mọng” đấu nối khá chắc chắn

Hiện bên trong ngôi nhà có các tủ thờ, ghế gỗ, bàn được làm từ những cây gỗ quý như cẩm lai, thao thao…được cẩn ốc xà cừ vô cùng bắt mắt, tinh xảo, hiếm có.

Đặc biệt, có 2 tấm liễn được cẩn ốc xà cừ nhưng mô phỏng theo tích “Nhị thập tứ hiếu” rất ý nghĩa.

Bên trong ngôi nhà nhìn từ dưới lên, được biết những cây đòn tay được làm bằng gỗ thao lao nên không bị mối mọt

Gian chính có tủ thờ gia tiên, cùng nhiều bộ ghế giá trị hoài cổ

Mặt tủ nhiều họa tiết đẹp mắt, cẩn ốc xà cừ công phu.

Đôi liễn được cẩn ốc xà cừ mô phỏng theo tích Nhị thập tứ hiếu

Ông Tồn cho biết, bộ ghế này chỉ có 4 cái duy nhất, được cẩn ốc xà cừ rất đẹp

Ghế làm bằng gỗ quý nên theo thời gian, mặt cây bóng loáng tự nhiên

Đèn lồng

Trước đây, vùng đất Nam bộ có nhiều ngôi nhà tương tự nhưng đến ngày nay những ngôi nhà như thế này rất hiếm.

Hiện vẫn còn một ngôi nhà cổ với 120 cột làm bằng gỗ quý, tồn tại hơn 100 năm ở huyện Cần Đước, tỉnh Long An. Ngôi nhà có kiến trúc điêu khắc cổ mang phong cách “nhà rường” Huế.

Chủ nhân là ông Trần Văn Hoa, là Hương sư của làng Long Hựu, tỉnh Gia Định, sau đó làm Hội đồng quản hạt Chợ Lớn, vì thế tên gọi ban đầu là Nhà ông hội đồng, Nhà ông cả.

Công trình này được công nhận là Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp Quốc gia năm 1997.

TÍN HUY

Theo sggp