Độc đáo Công viên địa chất toàn cầu Đắk Nông
Là một trong công viên địa chất (CVĐC) toàn cầu ở Việt Nam được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận, CVĐC toàn cầu Đắk Nông sở hữu nhiều giá trị trong các lĩnh vực nghiên cứu khoa học, văn hóa, du lịch và chứa đựng vẻ đẹp bí ẩn đang chờ được khai thác, khám phá.
Các giá trị về địa chất, địa mạo
Hang P8 đặc trưng tiêu biểu về cơ chế hình thành của một hang sâu đến 26 m
Từ năm 2005, khi được khám phá, CVĐC toàn cầu Đắk Nông được biết đến là nơi sở hữu 5 miệng núi lửa trẻ, cùng hệ thống hang động được xác lập kỷ lục dài bậc nhất khu vực Đông Nam Á với tổng chiều dài lên đến 10 km. Độc đáo hơn, một số hang động trong khu vực này đã từng là nơi cư trú của người t.iền sử khoảng 6.000 – 10.000 năm trước, hiện vẫn còn lưu giữ hệ sinh thái hiếm có trên thế giới.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, cách đây hơn 140 triệu năm, do vận động kiến tạo của vỏ trái đất, từ một phần của đại dương rộng lớn, khu vực này được nâng lên, xuất hiện núi lửa và tạo nên một hệ thống gần 50 hang động núi lửa độc đáo, được đ.ánh giá là có chiều dài, đồ sộ và độc đáo nhất khu vực Đông Nam Á và phân bố tập trung ở núi lửa Chư Bluk thuộc xã Buôn Choáh, huyện Krông Nô (Đắk Nông), chạy dọc theo sông Sêrêpốk đến thác Dray Sáp.
Hệ thống hang động dung nham nằm trọn trong các thành tạo đá basalt thuộc hệ tầng Xuân Lộc, liên quan trực tiếp với hoạt động phun trào của núi lửa Chư Bluk bao gồm các hang C1, C3, C2, C6, C7, P8… Điều thú vị, tại nhiều hang động núi lửa, các nhà khoa học ghi nhận, khám phá nhiều nét độc đáo về địa chất, tự nhiên cũng như dấu tích hoạt động của người t.iền sử. Đơn cử, hang C6.1 lần đầu tiên trong khu vực Đông Nam Á phát hiện di chỉ khảo cổ người t.iền sử trong hang động núi lửa. Di chỉ khảo cổ này thuộc loại hình di tích cư trú, công xưởng và mộ táng, có giá trị khoa học độc đáo và hiếm có trên thế giới.
Qua khai quật tại hang C6.1 và C6, các nhà khảo cổ đã phát hiện nhiều di chỉ và hiện vật đồ đá với các công cụ lao động và đồ gốm, xương và vỏ nhuyễn thể, vết tích của bếp lửa, 3 di tích mộ táng, dấu vết của 10 cá thể mà trong số đó có tới 5 cá thể là trẻ sơ sinh, 1 cá thể là thiếu niên và 4 cá thể là người trưởng thành. Đặc biệt và quan trọng nhất, các nhà khảo cổ đã phát hiện được một bộ xương và hộp sọ của b.é g.ái khoảng 4 t.uổi, được chôn theo tư thế ngồi bó gối. Theo các nhà khoa học, việc lần đầu tiên phát hiện ra di cốt người t.iền sử trong các hang núi lửa là phát hiện mang tính bước ngoặt của ngành cổ nhân học Việt Nam. Đây là một thành tựu lớn của các nhà khoa học Việt Nam. Hiện nay, hang C6.1 đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp phép khai quật khảo cổ học.
Còn hang C7 là hang núi lửa dạng ống có chiều dài lớn nhất Đông Nam Á (1.066,5 m). Trong hang phát hiện được nhiều cấu trúc đặc trưng cho quá trình phun trào như các ngấn và dòng chảy dung nham, hố sụt và các di tích thực vật được hình thành cách đây hàng triệu năm.
Hay như hang P8 là hang đặc trưng tiêu biểu về cơ chế hình thành của một hang sâu, có miệng nguyên sinh, với những giá trị khoa học hết sức độc đáo có thể sử dụng trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về di sản địa chất núi lửa và hang động dung nham. Qua kết quả nghiên cứu cho thấy, hang P8 là sản phẩm của hoạt động phun trào núi lửa Chư Bluk xảy ra cách ngày nay 700.000 – 200.000 năm thuộc giai đoạn Pleistocene giữa, hệ tầng Xuân Lộc. Do hang sâu nên hiện nay vẫn đang được bảo tồn nguyên trạng.
Video đang HOT
Hang C7 là một trong những hang có cấu tạo độc đáo.
Tiềm năng du lịch độc đáo
Với diện tích 4.700 km 2, CVĐC toàn cầu Đắk Nông trải dài qua 6 huyện, thành phố: Krông Nô, Cư Jút, Đắk Mil, Đắk Song, Đắk Glong, TP Gia Nghĩa. Nơi đây, hội tụ các giá trị tiêu biểu về địa chất, địa mạo, khảo cổ, văn hóa và đa dạng sinh học đặc trưng của khu vực. Theo các nhà nghiên cứu khoa học, các cụm hang động nằm trong khu vực núi lửa Chư Bluk đều có kết cấu cũng như giá trị khoa học cao, có thể đưa vào khai thác du lịch.
Được sự chấp thuận của Hiệp hội Hang động quốc tế, vào các ngày 22 – 26/11/2022, tỉnh Đắk Nông sẽ đăng cai tổ chức Hội nghị quốc tế về Hang động núi lửa lần thứ 20 (gọi tắt là ISV20) với sự tham dự của tất cả các nước là thành viên của Mạng lưới CVĐC toàn cầu UNESCO. Việc đăng cai tổ chức ISV20 là một cơ hội lớn để giới thiệu, quảng bá hình ảnh hệ thống hang động núi lửa, di sản địa chất độc đáo đến bạn bè quốc tế, đồng thời đẩy mạnh khám phá, nghiên cứu khoa học về hang động, góp phần bảo tồn và khai thác có hiệu quả các di sản có giá trị quốc tế của địa phương.
Theo dự kiến, trong khuôn khổ ISV20, tỉnh Đắk Nông sẽ tổ chức khảo sát, thám hiểm các cụm hang P20, P8, C9, C3, C6.1, C7. Dựa trên kết quả khảo sát, các chuyên gia sẽ khuyến nghị, tư vấn phát triển du lịch hang động theo hướng phù hợp, an toàn.
ISV là sự kiện, hoạt động quan trọng giúp tạo ra một diễn đàn chung nhằm thuận tiện cho việc trao đổi các thông tin, kết quả nghiên cứu và kết nối các thành viên. ISV đầu tiên được tổ chức tại đảo Hawaii (Mỹ) vào năm 1972 và kể từ năm 1998 được tổ chức định kỳ 2 năm một lần. Các quốc gia đã đăng cai ISV trong những năm gần đây gồm: Ecuador (quần đảo Galapagos), Tây Ban Nha (quần đảo Canary), Hàn Quốc, Jordan, Australia, Iceland và Mỹ (Hawaii và California). Gần đây nhất là ISV19 được tổ chức tại Ý (Catania – Sicily) vào tháng 8/2021.
Giữa Đắk Nông nghe đại ngàn hát
Thành phố này không chỉ khoác lên mình vẻ xa hoa, hào nhoáng mà còn đó là những công trình kiến trúc cực kỳ độc đáo.
Đắk Nông hiện nổi lên với cơn sốt đất vì khí hậu ôn hòa, giá đất còn tương đối rẻ. Nhưng Đắk Nông hoàn toàn không chỉ có thế.
Núi lửa Krông Nô - Ảnh: Thanh Hải
Những ngày Sài Gòn sáng nắng chiều mưa, ngồi bó gối đâu đó trong những góc quán quen, bạn thở dài thườn thượt: "Hay mình tìm chỗ nào đó từ trong mưa gió vẫn ngó thấy cái đẹp". Quảy ba lô lên vào một sáng cuối tuần, chúng tôi chọn cách trốn mưa thành thị, lên phố núi hoa vàng.
Đi tìm "vịnh Hạ Long trên cao"
Đắk Nông là một tỉnh nằm ở phía tây nam của Tây Nguyên, địa hình có sự đan xen giữa thung lũng, cao nguyên và núi rừng. Cũng như bao vùng đất khác thuộc Tây Nguyên, cảnh quan nơi đây mang vẻ đẹp đặc trưng của chốn đại ngàn.
Chúng tôi chọn Gia Nghĩa là điểm dừng chân để nghỉ ngơi. Gia Nghĩa được mệnh danh là "phố thị hoa vàng" với nhiều con đường phủ rợp các loại hoa sắc vàng nở theo mùa (muồng hoàng yến, phượng vàng, dã quỳ...). Mỗi mùa hoa vàng lại thu hút rất nhiều khách du lịch tìm đến. Đã có nhiều bộ ảnh cưới của các đôi được chụp tại đây.
Gia Nghĩa đẹp hiền hòa và bình dị. Từ thành phố này có thể tỏa đi rất nhiều nơi của Đắk Nông. Điểm đầu tiên của chúng tôi là hồ Tà Đùng - "vịnh Hạ Long của Tây Nguyên". Hồ rộng đến 5.000ha, gồm 40 hòn đảo lớn nhỏ, là nơi sinh sống của nhiều loài chim.
Giữa mênh mông biển nước nhô lên những quả đồi sừng sững tựa hòn đảo ngọc được kiến tạo từ đất đỏ bazan, ánh lên giữa mặt hồ như một tấm gương khổng lồ. Khung cảnh ấy khiến nhiều người không khỏi trầm trồ. Có lẽ bởi thế, Tà Đùng được ví như "vịnh Hạ Long".
Du khách chụp ảnh lưu niệm ở hồ Tà Đùng - Ảnh: TPB
Mùa thác đẹp nhất trong năm
Đến Đắk Nông mùa này, chúng tôi được người dân bản địa nhiều lần nhắc nhớ đi thác. Theo chỉ dẫn, chúng tôi tìm đến thác Đắk P'lao trong Vườn quốc gia Tà ùng. Để đến thác, chúng tôi phải đi bộ với sự hướng dẫn của người dân địa phương, băng qua một quãng rừng ngắn với cây cối, thảm thực vật cao gần đầu người. Dòng suối trong vắt. Hai bên suối là cây lồ ô thẳng tắp, đan xen nhau như những tấm lưới màu xanh. Sự hoang sơ và kỳ vĩ của thác Đắk P'lao như một p.hần t.hưởng cho chúng tôi sau gần một buổi băng rừng.
Cách thành phố Gia Nghĩa khoảng 45km, với diện tích hơn 12.000ha, Khu bảo tồn thiên nhiên Nâm Nung là một quần thể giàu tiềm năng du lịch với rừng tự nhiên, danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử. Đỉnh cao nhất ở đây và cũng là của cả vùng Nam Tây Nguyên là Nâm Nung (núi sừng trâu) với độ cao 1.500m, được xem là "nóc nhà" của Đắk Nông với mái nhà bắc nghiêng về dòng sông Sêrêpốk và mái nhà nam nghiêng về thượng nguồn sông Đồng Nai.
Nằm trong Khu du lịch sinh thái Nâm Nung, thác Lưu Ly ở xã Nâm N'Jang là điểm du lịch đáng chú ý. Phần lớn đoạn đường từ Quốc lộ 14 vào thác được bao bọc bởi những cánh rừng và những rẫy cây công nghiệp xanh ngắt trên nền đất đỏ bazan đặc trưng của Tây Nguyên. Thác Lưu Ly có độ cao hơn 20m với nhiều tầng đá phủ đầy rêu xanh. Xung quanh thác có nhiều cây cổ thụ tán rộng. Cả hai điểm đến này đều ở Đắk Song, đi - về mất một ngày nhưng hoàn toàn xứng đáng.
Rời Đắk Song, chúng tôi dành một ngày đến thăm Krông Nô, nơi có quần thể hang động Chư Blúk là hang động núi lửa dài nhất Đông Nam Á. Chư Blúk có đến hơn 100 hang động lớn nhỏ, mỗi hang là một cảnh quan kỳ vĩ được tạo nên từ những dòng dung nham phun ngược cách đây hàng triệu năm. Sau khi thỏa thích khám phá hang động, chúng tôi quyết định đến thác Dray Sap. Theo tiếng Ê Đê, Dray Sap có nghĩa là "thác khói" (dray: thác, sap: khói) bởi dòng nước từ trên cao đổ xuống thung lũng tạo thành một khối lớn bụi nước bay là là như màu sương khói.
Đêm đó, chúng tôi nghỉ lại trong rừng. Đêm giữa thung sâu, chúng tôi đốt lửa trại và hát theo lời đại ngàn. Những câu chuyện kỷ niệm của t.uổi trẻ và những chuyến đi kéo dài đến nửa đêm.
Nấu canh thụt - Ảnh: Từ Khôi
Độc đáo ẩm thực đồng bào
Suốt những ngày rong ruổi ở Đắk Nông, chúng tôi luôn bất ngờ trước ẩm thực của đồng bào dân tộc nơi này. Đó là những món ăn rất lạ và ngon mà canh thụt là một ví dụ. Có ít nhất mười loại nguyên liệu để chế biến món canh này, trong đó phải kể đến các loại tôm, cá, chim tươi hoặc khô nấu cùng các loại rau rừng đặc trưng và củ nén, lá bép (còn gọi là lá nhíp), ớt và các loại gia vị.
Món ăn được nấu chín trong ống lồ ô. Khi nấu, không được dựng ống lồ ô thẳng đứng mà phải để nghiêng trên lửa, quay tròn để canh chín đều, đồng thời đun lửa liu riu đến khi các loại nguyên liệu nhuyễn thành một thứ hỗn hợp sền sệt như xúp.
Thưởng thức canh thụt, bạn sẽ cảm nhận được mùi thơm của lá bép; vị cay của ớt; vị bùi, béo của đọt mây. Đặc biệt, khi nếm miếng đầu tiên, vị đắng của đọt mây sẽ khiến bạn tưởng món này khó ăn nhưng rồi vị ngọt sẽ nhanh chóng lan tỏa, khiến bạn muốn ăn thêm rồi ghiền lúc nào không biết.
Người dân nơi đây thường nói vui nếu ai đến Đắk Nông mà chưa thưởng thức cá lăng nướng thì xem như... chưa đến. Cá được chọn là những chú cá đen khỏe, chắc thịt, ít xương, đ.ánh bắt từ sông Sêrêpốk. Có rất nhiều món ăn chế biến từ cá lăng như cá lăng nướng, cá lăng om chuối hoặc chả cá lăng. Ngoài ra còn có gỏi cà đắng Ê Đê, heo tộc cơm lam, lẩu lá rừng, khô cá kìm hồ Tà Đùng, canh tro vỏ chuối của người M'nông, thịt giã của người Mạ và dĩ nhiên không thể thiếu rượu cần Bon Bu N'Drung.
Với chúng tôi, ba ngày dường như chưa đủ để khám phá Đắk Nông. Lẽ dĩ nhiên còn có những món ăn mà vì đã no căng bụng, chúng tôi vẫn chưa kịp thử. Tất cả điều đó đều được ghi chú cẩn thận để hẹn Đắk Nông vào lần sau.
Thác Dray Sap - Ảnh: TPB
Từ các tỉnh phía Nam, du khách có thể đến Đắk Nông bằng xe máy. Nếu lựa chọn máy bay, sau khi hạ cánh tại sân bay Buôn Ma Thuột, bạn đi xe buýt, xe khách về Đắk Nông (khoảng 40 phút). Cách tiện nhất là đi xe khách từ TP.HCM (nhà xe Phương Trang, Anh Đức, Thư Kỳ, Gia Võ...), giá dao động từ 140.000 - 250.000 đồng tùy loại xe. Các nhà xe đều đưa rước tận nơi và xuất bến hay trả khách tại bến xe Miền Đông.
Đắk Nông hiện đã bắt đầu phát triển du lịch nên hệ thống nhà khách, khách sạn và homestay khá tươm tất, giá cả phải chăng. Một số gợi ý dành cho bạn: Tà Đùng Topview, Megaden Valley, Montagnards Home Farm, Nhà may mắn Krông Nô, Yumin's House...
Cặp vợ chồng Việt săn ảnh ngọn lửa xanh độc đáo ở núi lửa Indonesia Trong hàng chục núi lửa trên đảo Java (Indonesia), Kawah Ijen được biết đến như một nơi hùng vĩ, nhưng cũng nhiều hiểm nguy. Kawah Ijen cao 2.799m so với mặt nước biển, nằm cách thị trấn Banyuwangi 26km về phía Tây Bắc, là một trong số 76 ngọn núi lửa vẫn đang hoạt động ở Indonesia. Ảnh: Trịnh Nam Thái Với vẻ...
