Độc đáo chợ nổi lúc mờ sương trên phá Tam Giang, mặt trời lên là… tan

Lê Hoài Nhân14:45 04/08/2024

Khu chợ nổi Ngư Mỹ Thạnh trên phá Tam Giang (xã Quảng Lợi, H.Quảng Điền, Thừa Thiên – Huế) được biết đến với các loại thủy sản vùng nước lợ trù phú.

Khi trời sáng, ngư dân đã bán sạch thúng, thu xếp ngư lưới cụ trở về nhà…

Tam Giang, hệ đầm phá nước lợ lớn nhất Đông Nam Á, được thiên nhiên ưu ái rất nhiều loài thủy sản tươi ngon, quý hiếm. Chợ nổi Ngư Mỹ Thạnh nằm trên đầm phá Tam Giang, tồn tại hàng trăm năm nay, là nơi được bày bán đủ các loại thủy sản mà ngư dân đánh bắt được.

Để mua được thủy sản thơm ngon, tươi rói, khách hàng phải đến đây từ rất sớm bởi khu chợ này vội họp và cũng… vội tan.

Chợ nổi Ngư Mỹ Thạnh bắt đầu từ lúc 4 giờ 30 sáng và kết thúc khi mặt trời mọc

lê hoài nhân

Thành quả sau một đêm dài đánh bắt

Tờ mờ sáng, khi màn sương còn phủ trắng trên mặt nước, chúng tôi xuôi mái chèo trên chiếc thuyền nhỏ để đến khu chợ nổi này, xa xa những ánh đèn pin le lói từ ghe thuyền của ngư dân neo đậu.

Trong màn đêm tĩnh mịch, tiếng cười nói giao thương làm rôm rả một vùng đầm phá. Như thường nhật, đây là thời điểm để ngư dân đưa thành phẩm sau một đêm dài đánh bắt đến đây bày bán.

Theo những ngư dân, họ thường đánh bắt trong đêm bởi lúc đó các loài thủy sản vùng nước lợ đi kiếm ăn. Dưới ánh đèn thu hút, ngư dân sẽ đánh bắt được nhiều hơn.

“Đánh bắt vào ban đêm là thời điểm thích hợp nhất, bởi lúc đó thời tiết mát mẻ, không có gió to nên cá sẽ dính nhiều hơn. Độ 4 giờ sáng về đến chợ là vừa kịp cho thương lái ra thu mua”, một ngư dân nói.

Thành quả của ngư dân sau một đêm dài đánh bắt

lê hoài nhân

Họ thường đánh bắt bằng cách quăng chài, thả lưới, đặt nò sáo để thu các loại thủy sản mà chỉ có tại vùng đầm phá nước lợ như cá dìa, cá tràng, cá ong, tôm rằn, tôm gân…

Nhiều loại thủy sản sống ở vùng nước lợ mà chỉ có trên phá Tam Giang mới có

Video đang HOT

Đặc biệt nhất ở vùng Phá Tam Giang phải nói đến loài cá dìa, từ lâu được xem là món “hảo hạng” trong các món ẩm thực Huế. Ngư dân cho rằng, cá dìa ngọt và béo là nhờ hệ rong tảo vùng đầm phá Tam Giang phong phú.

Chỉ bán đến khi mặt trời mọc

Nổi tiếng với thủy sản tươi ngon, vì vậy chợ nổi Ngư Mỹ Thạnh là địa điểm thu hút nhiều thương lái. Nhưng điểm khác biệt ở khu chợ nổi này là sự mộc mạc, nhẹ nhàng và đúng chất Huế.

Buổi họp chợ chóng vánh, mộc mạc và nhẹ nhàng

lê hoài nhân

Thương lái đến mua bằng chiếc thuyền nhỏ, rẽ nước dạo quanh các gian hàng để lựa chọn tôm cá. Lời nói, tiếng cười giữa kẻ bán người mua chỉ đủ để cho đối phương nghe. Lựa chọn ưng ý rồi trả tiền, tuyệt nhiên không có trả giá…

Người mua kẻ bán như đã quen từ lâu

lê hoài nhân

Suốt 60 năm qua, bà Trần Thị Bê (75 tuổi) vẫn chèo thuyền một mình ra đầm phá để đi chợ. Trừ những ngày mưa gió, sáng nào bà cũng đến đây từ thật sớm, lựa những mẻ cá tươi ngon để kịp đưa ra chợ bán.

“Phải ra thật sớm mới có đồ tươi để đưa đi bán. Chứ mặt trời mọc thì họ mua hết rồi còn đâu? Có hôm gió lớn đi một mình nên cũng sợ nhưng tôi quen rồi”, bà Bê nói.

Theo lời kể của bà Bê, khu chợ nổi này đã tồn tại hàng trăm năm nay. Ở tuổi xế chiều, bà không còn nhớ rõ chợ có từ lúc nào, nhưng đây đã là năm thứ 60 bà làm nghề buôn cá. “Chỉ nhớ trước đó cha ông tôi đã làm rồi, sau này tôi nối nghiệp”, bà Bê kể.

Bà Bê đã làm nghề buôn cá ở khu chợ nổi này suốt 60 năm

lê hoài nhân

Say sưa trò chuyện với bà Bê, ánh bình minh cũng ló dần phía xa, lúc này bà cũng đã chọn được những mẻ cá thơm ngon chất lượng. Trên thuyền, những thúng cá tôm của ngư dân đã ngớt dần, họ thu dọn ngư cụ để trở về nhà ngủ một giấc. Bà Bê chào chúng tôi rồi cũng nhanh chóng bơi vào bờ để kịp buổi chợ sáng.

Trời hửng nắng, ngư dân thu dọn ngư cụ để trở về nhà

lê hoài nhân

Đến nay, chợ nổi Ngư Mỹ Thạnh không chỉ là nơi buôn bán thủy sản mà còn mang nhiều nét văn hóa của người dân làng chài vùng đầm phá. Nhiều du khách hiếu kỳ, thích trải nghiệm, khám phá cũng đã về đây, thuê những chiếc thuyền nhỏ để dạo quanh vùng đầm phá, cảm nhận nét bình yên nơi vùng sông nước Tam Giang.

Chợ nổi trăm năm nhìn từ trên cao

Dù không còn xôm tụ như xưa, nhưng chợ nổi ở miền Tây vẫn còn khá đông đúc, là nét độc đáo riêng của vùng miền mà mỗi khi nhìn thấy, người ta nhận ra ngay...

Những phiên chợ nổi được hình thành như một thói quen di chuyển trên sông nước của người dân ĐBSCL, từ Ngã Năm, Ngã Bảy xuôi dọc sông Tiền qua sông Hậu rồi chảy dài tận miệt thứ Cà Mau, các phiên chợ nổi sầm uất giúp giao thương từ nông thôn ra thành thị. Những sản vật đặc trưng của vùng đất chín rồng màu mỡ cứ lênh đênh theo ghe, vỏ lãi hay những chiếc xuồng ba lá mà xuôi theo con nước lớn ròng qua từng kênh, rạch để đến với mọi người.

Một số chợ trên sông nổi tiếng ở miền Tây được biết đến nhiều như: chợ nổi Ngã Năm ở Sóc Trăng, chợ nổi Ngã Bảy ở Hậu Giang, chợ nổi Cái Bè ở Tiền Giang, chợ nổi Long Xuyên ở An Giang, chợ nổi Cái Răng và chợ nổi Phong Điền ở Cần Thơ. Trong đó, chợ nổi Cái Răng đông đúc hơn cả...

Bình minh trên chợ nổi Cái Răng

Ghe thuyền tấp nập trong màn sương buổi sớm

Chợ nổi Cái Răng nhìn từ trên cao

Truyền thống giao thương tại chợ nổi Cái Răng vẫn tiếp tục được gìn giữ, nằm trên trục đường thủy sông Hậu - kênh xáng Xà No. Từ ngày mới lập chợ hơn trăm năm trước, ghe tàu tập trung mua bán ở vị trí giao nhau giữa bốn con sông là Cần Thơ, Đầu Sấu, Cái Sơn, Cái Răng Bé, nằm kế chợ Cái Răng trên bờ. Mãi đến những năm 90 của thế kỷ trước, do trở ngại về giao thông đường thủy, chợ nổi được di dời về phía hạ lưu sông Cần Thơ, cách cầu Cái Răng khoảng 600 mét.

Cái Răng là tên gọi xuất phát từ câu chuyện thời xa xưa khai hoang, lập ấp. Tương truyền, vùng sông nước này có một con cá sấu dạt vào đây với trạng thái răng đang ghim sâu vào bờ đất. Từ đó, người ta gọi quen dần và dùng tên Cái Răng để đặt cho chợ nổi.

Một đoạn sông đông đúc ghe thuyền những ngày tháng 9.2023

Khung cảnh tấp nập dù cho trăm năm đã vắng đi rất nhiều

Không giống những khu chợ trên đất liền, hầu hết các chợ nổi ở miền Tây đều bắt đầu tụ họp khi tờ mờ sáng. Tầm 3 giờ sáng, những ánh đèn theo ghe lớn nhỏ, vỏ lãi, xuồng năm lá, ba lá xuôi ngược chở hàng lấp loáng theo những kênh rạch quây quần tại chợ nổi.

Chợ bắt đầu với những thanh âm rộn rã tiếng chào hàng hỏi thăm nhau từ người bán, người mua. Những ghe tàu không chỉ từ trong vùng, tại chợ nổi Cái Răng có nhiều thuyền bè của những lái buôn từ Cà Mau, Bạc Liêu, Đồng Tháp, Sóc Trăng đổ dồn về đây cùng họp chợ. Sau khi nhận hàng thì ghe, thuyền tỏa theo các ngả, thường tới 10 giờ sáng là vãn chợ.

Vì thế, đi chợ nổi mọi người nên có mặt thật sớm, mua vé thuyền tham quan chợ từ bến Ninh Kiều, bến phà Xóm Chài hay chạy thẳng ra chợ nổi Cái Răng đều được. Giá vé dao động trên dưới 200.000 đồng/người tùy đi nhiều hay ít.

Xuồng bán trái cây xuôi theo dòng nước trên chợ nổi

Hàng hóa đa dạng trên các xuồng, ghe

Mua bán hàng hóa từ thuyền lớn đến ghe nhỏ

Những ghe hàng với đặc trưng nhận biết là cây bẹo phía trước

Đối với những ai đến chợ nổi lần đầu chắc chắn đều cảm thấy tò mò và thích thú bởi hình ảnh cây bẹo được treo trước mỗi đầu ghe. Mục đích sử dụng cây bẹo là để quảng cáo mặt hàng mình cần bán, thường bán thứ gì sẽ treo lên cây bẹo thứ đó. Cây bẹo thường được làm bằng tre, bẹo càng dài, trang trí càng đẹp càng dễ thu hút người mua nhận biết mà tìm tới. Đây là phương thức mời chào mua hàng đơn giản, gần gũi và rất đặc trưng của vùng sông nước.

Tuy nhiên, không phải mặt hàng nào cũng có thể thuận lợi treo trên cây bẹo, ví dụ những con cá nhỏ sẽ khó thấy từ xa, hay như những trái dừa, trái sầu riêng... nặng thường sẽ để trước mũi ghe.

Những chiếc ghe chở du khách đông đúc vào sáng sớm

Du khách đến để khám phá nét độc đáo của cách buôn bán riêng biệt ở miền Tây

Đến với chợ nổi, mọi người nên chuẩn bị cho mình một cái bụng đói để thưởng thức bữa sáng thật ngon ngay trên xuồng, ghe. Rất nhiều món ăn được phục vụ tận chỗ như bún riêu, bún mắm, bún nước lèo, bánh canh, hủ tiếu, cơm tấm, bánh tằm, bánh mì thịt... nóng hổi, thơm phức và có cả cà phê, nước trà, nước trái cây, dừa tươi... để mọi người tha hồ lựa chọn.

Người bán ngồi lọt thỏm giữa ghe tay thoăn thoắt cho ra tô bún riêu, tô hủ tiếu nóng hổi, ngon lành cho thực khách. Còn gì bằng khi ngồi trên ghe dập dềnh buổi sớm mai, thưởng thức một tô hủ tiếu, làm ly cà phê sóng sánh ngắm cảnh thuyền qua lại râm ran cả một vùng.

Ngoài ra, bạn còn có thể ngồi trên ghe thưởng thức trái cây, từ những loại trái cây như xoài, ổi, mận, chuối được cô năm, dì bảy chào bán trên những chiếc ghe tam bản.

Du khách thưởng thức bữa sáng trên ghe ở chợ nổi

Chợ chỉ họp buổi sáng đến tầm 9 - 10 giờ thì vãn. Lúc này, ghe, thuyền tỏa đi các hướng khác nhau, để lại khung cảnh sông nước tĩnh lặng, đến sáng sớm hôm sau mới nhộn nhịp trở lại.

Những chiếc ghe thương hồ khác sẽ tấp vào bờ chuẩn bị cho phiên sáng ngày hôm sau. Những người rày đây mai đó gắn bó với chiếc ghe con nước, họ là người đi buôn chuyến đường sông, cuộc sống của họ, giản dị trên các ghe thuyền đầy nông sản.

Toàn cảnh chợ nổi Cái Răng nhìn từ trên cao

UBND TP.Cần Thơ vào tháng 6 vừa qua đã ký ban hành quyết định về việc thành lập Ban quản lý (BQL) nhà nước về công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia chợ nổi Cái Răng phục vụ phát triển du lịch.

Mùa nuốc trên phá Tam Giang Xứ Huế nói riêng mùa hè nắng nóng cháy da lại được 'đầm phá' hào phóng ban tặng có một món ăn khá lạ, khá ngon lại có tác dụng 'hạ nhiệt' cơ thể, đó là con nuốc. Không nơi nào trên đất nước ta có vùng nước lợ rộng lớn đến 21.620 ha như hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai...