Dốc 3.000 tỷ đồng để khuyến sinh con gái?
Chưa bao giờ công tác dân số ở nước ta phải cùng lúc đối mặt với nhiều nhiệm vụ khó khăn, thách thức như hiện nay.
Cần nhiều biện pháp khoa học, xã hội mới có thể làm cân bằng giới tính (Ảnh minh họa)
Ngành dân số cũng đang nỗ lực vào cuộc, đồng thời xúc tiến xây dựng Luật Dân số nhằm giải quyết các “nút thắt” đang vướng phải, song có vẻ các giải pháp đưa ra vẫn thiếu khả thi…
Không khéo phản tác dụng!
Vấn đề “ nóng” nhất về công tác dân số vài năm trở lại đây chính là tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang diễn ra rất trầm trọng, khiến cho nguy cơ thừa nam thiếu nữ đã hiển hiện trong tương lai gần. Để hạn chế tình trạng này, mới đây Bộ Y tế đã trình Chính phủ Đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2013-2020. Trong hàng loạt giải pháp mà đề án này nêu ra, đáng chú ý có giải pháp về việc hỗ trợ kinh phí cho các gia đình sinh con một bề là gái với mức kinh phí mà Đề án đề xuất hỗ trợ lên tới 3.000 tỷ đồng.
Tổng Cục trưởng Tổng cục DS – KHHGĐ (Bộ Y tế), ông Dương Quốc Trọng cho rằng, để hạn chế tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh thì giải pháp thiết thực nhất, quan trọng nhất và bền vững nhất vẫn là tuyên truyền, vận động, giáo dục nhằm thay đổi quan niệm, hành vi của người dân. Nhưng do tư tưởng thích con trai đã nằm trong ý thức và việc thay đổi nhận thức, chuyển đổi hành vi này cần có thời gian chứ không thể một sớm, một chiều nên cần có nhóm giải pháp thứ hai là khuyến khích, hỗ trợ kinh tế cho những người sinh con một bề là nữ. Việc hỗ trợ kinh tế chỉ là giải pháp mang tính tình thế. Khi ổn định, không còn tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh thì không cần dùng đến giải pháp này nữa.
Tuy vậy, trong giới chuyên gia đã xuất hiện nhiều ý kiến với những nghi ngờ về tính khả thi của nhóm giải pháp này. Nhiều ý kiến cho rằng, giải pháp này đôi khi sẽ bị hiểu thành sự an ủi, vỗ về với các gia đình sinh hai con gái, trở thành tác dụng ngược. GS.TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Dân số và các vấn đề xã hội cho rằng, giải pháp này rất khó hiệu quả. Đặc biệt, 3.000 tỷ đồng là một con số không nhỏ trong tình hình kinh tế đất nước đang khó khăn như hiện nay, và nếu số tiề.n này sử dụng không hiệu quả sẽ gây ra sự lãng phí quá lớn.
Video đang HOT
Liệu có khuyến sinh?
Như đã nói, trong suốt 20 năm qua, chính sách dân số ở nước ta vẫn luôn kiên trì với mục tiêu giảm sinh. Tuy nhiên hiện nay, công tác dân số đã thay đổi rất nhiều, khó khăn cũng chồng chất hơn, không phải chỉ đương đầu với một “gánh nặng kép” mà là cùng lúc phải xử lý, giải quyết nhiều “gánh nặng kép” đang đặt ra. Nếu như ở nhiều địa phương vẫn đang phải kiên trì theo đuổi chính sách giảm sinh thì ngược lại, một số khu vực mức sinh đã giảm xuống quá thấp, có thể phải tính toán đến mức khuyến sinh.
Chẳng hạn, một số địa phương như TP Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Đông, miền Tây Nam bộ mức sinh đã ở xung quanh mức 1,5 – 1,6 con, nghĩa là trung bình một cặp vợ chồng chỉ sinh chưa đến 2 con. Thậm chí, ở TP Hồ Chí Minh, mức sinh đã giảm từ 1,45 con (năm 2009) xuống còn 1,3 con vào năm 2011. Nếu không có chính sách để duy trì cơ cấu dân số hợp lý thì không lâu nữa, tại các địa phương này chắc chắn sẽ xảy ra tình trạng thiếu nguồn nhân lực, người già chiếm số đông và không có người lao động.
Về vấn đề này, ông Dương Quốc Trọng cho biết, trong điều kiện hiện tại Bộ Y tế sẽ không đưa ra chính sách giảm sinh mà chỉ tạm thời không giao chỉ tiêu giảm sinh cho những địa phương có mức sinh đã giảm xuống thấp hơn mức sinh thay thế. Chia sẻ kinh nghiệm của thế giới, bà Mandeep K. O’Brien, Quyền trưởng Đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam cần có giải pháp thích ứng từng vùng, miền đặc biệt là các tỉnh, thì mới đáp ứng được sự phát triển hài hòa và tương đối đồng đều giữa các vùng miền. Mặt khác, Luật Dân số mà Việt Nam đang xúc tiến xây dựng cần phải giải quyết các cơ hội và thách thức của việc chuyển đổi nhân khẩu học nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho tất cả mọi người.
Theo xahoi
Hỗ trợ sinh con gái: Bao nhiêu cho đủ?
Chính sách hỗ trợ gia đình sinh con gái một bề được cho là gây lãng phí, không hiệu quả.
Nhiều chuyên gia đặt câu hỏi về hiệu quả khi chính sách hỗ trợ kinh tế cho gia đình sinh con gái một bề được thực hiện.
Chính sách không tưởng
Nghi ngờ hiệu quả của Đề án, ông Phạm Ngọc Tiến, Vụ trưởng Vụ Bình đẳng giới (Bộ LĐ-TB-XH) phân tích: "Thử hỏi, trong xã hội, những đối tượng thích sinh con trai là ai? Đó chính là những giới có tiề.n, có kiến thức mới sinh thêm con trai, còn đối với người vùng sâu vùng xa thì chuyện sinh con trai hay con gái cũng không quan trọng lắm. Trong khi đó các đối tượng giàu, sinh hai con gái rồi muốn sinh thêm con trai thực tế cũng không cần hỗ trợ".
Theo ông Tiến, vô hình trung, việc làm trên lại càng tăng thêm định kiến, thậm chí là khẳng định các định kiến về giới vốn có sẵn trong xã hội. "Sau này giả sử tỷ lệ giới tính lại lật ngược lại, giới tính nữ lại áp đảo thì chính sách lại không phù hợp. Vì thế, biện pháp lâu dài cần phải tăng cường truyền thông và thay đổi hành vi nhận thức, đồng thời giám sát, xử lý tình trạng chẩn đoán giới tính thai nhi...", ông Tiến nói.
Có ý kiến cho rằng chính sách hỗ trợ sinh con gái sẽ dễ bị "hớ" (Ảnh minh họa)
Là một trong những người ngay từ đầu đã không đồng tình với ý tưởng hỗ trợ sinh con gái một bề, ông Nguyễn Trọng An, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc tr.ẻ e.m (Bộ LĐ-TB-XH), nhận định: Đề án không những không làm giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh mà còn gây lãng phí ngân sách nhà nước một cách không cần thiết.
Bà Nguyễn Thị Diệu Hồng, Chuyên viên Vụ Bình đẳng giới, nêu kiến nghị: "Bất cứ một văn bản pháp quy nào trước khi ban hành cũng đều cần phải lấy ý kiến của người dân, những đối tượng chịu sự quy phạm của văn bản đó. Nên chăng với chính sách này, Bộ Y tế cũng nên thăm dò ý kiến của chính những gia đình sinh con một bề, để xem họ có cần được hỗ trợ hay không?"
"Cá nhân tôi cho rằng đây là chính sách không tưởng và cũng không cần thiết phải đưa ra một chính sách đi ngược lại với số đông người dân...", bà Hồng nhận định.
Nhiều không có, ít không thông
Bộ Y tế cho biết, Đề án giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2013-2020, trong đó có đề án nhỏ hỗ trợ kinh tế gia đình sinh con gái một bề sẽ tiêu tốn khoảng 3.000 tỷ đồng.
Theo đó, những gia đình sinh con một bề là gái sẽ được hỗ trợ tiề.n mặt, con gái của các gia đình này sẽ được miễn giảm học phí, ưu tiên cộng điểm cho nữ trong các kỳ thi đại học, cao đẳng, được ưu tiên học nghề, xin việc...
Theo ông Nguyễn Đình Cử , nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, một chính sách liên quan đến tâm tư, tình cảm của hàng triệu gia đình và tiêu tốn kinh phí lớn thì nên cẩn trọng. "Nếu gọi là tạo động lực kinh tế thì quá nhẹ rồi vì chắc chắn không có nhiều tiề.n đâu, còn bảo hỗ trợ về tinh thần thì cũng khó, không thấm vào đâu so với những người "mắc bệnh di truyền khát con trai" đã có từ hàng trăm đời nay trong nếp nghĩ của người dân".
Ông Cử tỏ ra băn khoăn với câu hỏi nếu có hỗ trợ thì bao nhiêu mới đủ, liệu chính sách có bị rơi vào thế: "Nhiều không có,ít thì không thông". "Với những gia đình có khát vọng con trai, đây là đối tượng chính gây nên mất cân bằng giới tính khi sinh thì bao nhiêu cũng là ít, thậm chí là thưởng cả tiề.n triệu", ông Cử nói.
Thêm vào đó, chính sách trên sẽ rất dễ bị "hớ" với những trường hợp người dân đã nhận tiề.n nhưng vẫn sin thêm con. "Độ tuổ.i sinh đẻ của chị em phụ nữ kéo dài đến khoảng 49 tuổ.i. Giả sử, một phụ n.ữ sin.h con đúng theo kế hoạch thì 27 tuổ.i đã có hai con. Nếu thưởng cho họ ngay thì ai đảm bảo rằng hơn 20 năm nữa họ không thay đổi ý định sinh con? Khi ấy có đòi lại tiề.n không? Có đòi được không? Có khi lại là chủ đề để dư luận phê phán chính sách thưởng tiề.n của Nhà nước", ông Cử phân tích.
Theo ông Cử, ngay lúc này, khi chính sách trên còn chưa được phê duyệt, Việt Nam nên nghiên cứu kỹ bài học kinh nghiệm của Trung Quốc. "Trung Quốc đã thưởng tiề.n cho các gia đình sinh con gái, cấp 600 nhân dân tệ/tháng cho cha mẹ lúc về già khi có hai con gái nhưng tỉ số giới tính khi sinh của Trung Quốc vẫn tăng lên không ngừng", ông Cử cho biết.
Theo 24h
3.000 tỷ đồng hỗ trợ sinh một bề gái "Trong toàn bộ Đề án can thiệp giảm thiểu mức cân bằng giới tính khi sinh, chúng tôi đề xuất từ năm 2013 đến năm 2020, dự kiến kinh phí đề xuất 3.000 tỷ đồng"- ông Dương Quốc Trọng, cho biết. Trong buổi giao lưu trực tuyến "Đề xuất các giải pháp, chính sách hỗ trợ cho các gia đình sinh con một...