Doanh nghiệp có quyền khởi kiện kiểm toán
Kiểm toán Nhà nước phải minh bạch, chống tham nhũng bằng luật và dân có quyền kiện khi kiểm toán sai.
Chiều 7-6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội (QH) khóa XIV, QH họp phiên toàn thể tại hội trường và thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước (KTNN).
Thêm quyền cho KTNN
Tại buổi thảo luận, các đại biểu (ĐB) QH cơ bản tán thành sự cần thiết và phạm vi sửa đổi, bổ sung Luật KTNN, đồng thời các ĐB cho ý kiến về nhiều nội dung của dự thảo luật như: quy định về quyền khiếu nại báo cáo kiểm toán; việc bổ sung quy định để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng; việc bổ sung nhiệm vụ giám định tư pháp; về bổ sung quy định KTNN thực hiện xử phạt vi phạm hành chính; thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Tổng KTNN; việc bổ sung quyền truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng; quy định để tránh chồng chéo giữa thanh tra, kiểm tra, kiểm toán…
Các ĐB cho rằng làm rõ các công việc, quyền của KTNN như trên là tránh sự chồng chéo giữa thanh tra, kiểm tra và kiểm toán nhưng không giảm sức nóng của công cuộc phòng, chống tham nhũng.
ĐB Nguyễn Mạnh Cường (Hòa Bình) cho rằng: Trên thực tế, các vụ án tham nhũng không khó chứng minh được yếu tố vụ lợi nên ngoài việc tham gia các vụ án tham nhũng, cần quy định KTNN có thẩm quyền tham gia vào các vụ án kinh tế.
ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng: Thực tế nhiều đơn vị cố tình che đậy, không cung cấp thông tin cho KTNN. Từ đó ĐB Cường đề nghị cần phải “bổ sung quy định về thẩm quyền truy cập dữ liệu điện tử liên thông của các tổ chức, đơn vị để có thể thực hiện tốt công tác giám sát, hậu kiểm quá trình sử dụng tài chính công, tài sản công”.
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ đức Phớc tại buổi thảo luận về dự luật Kiểm toán nhà nước sửa đổi chiều 7-6. Ảnh: QH
Chống tham nhũng trong chính KTNN
ĐB Đỗ Văn Sinh (Quảng Trị) nói: Cần giao cho kiểm toán các quyền độc lập, chức năng được ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời giao quyền được xử phạt vi phạm hành chính. “Chúng ta cần có sự minh bạch trong quá trình kiểm toán. Có thể thành lập một cơ quan trung gian để kiểm toán lại các kết luận của KTNN mà cá nhân, tổ chức được kiểm toán cho là chưa đúng. Ở câu chuyện này, đơn vị được kiểm toán có quyền khiếu nại” – ĐB Sinh nói.
Nhiều ĐB cho rằng hiện nay Luật KTNN đã có quy định về nguyên tắc hoạt động kiểm toán là công khai, minh bạch và việc công khai báo cáo; báo cáo kiểm toán, báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm, báo cáo kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Như vậy, ngoài những nguyên tắc về công khai, minh bạch thì lần này KTNN còn thực hiện một số nội dung công khai riêng theo Luật KTNN mới.
Video đang HOT
ĐB Bố Thị Xuân Linh ( Bình Thuận) đánh giá cao việc bổ sung quyền khiếu nại của cơ quan, tổ chức, cá nhân về báo cáo kiểm toán, về trách nhiệm của trưởng đoàn kiểm toán, về thành viên đoàn kiểm toán nếu để xảy ra sai phạm… “Đây là sự thể hiện tính minh bạch, nghiêm minh của KTNN” – ĐB Bố Thị Xuân Linh nói.
ĐB Đàng Thị Mỹ Hương ( Ninh Thuận) cho rằng dự thảo luật bổ sung nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của KTNN so với luật hiện hành. “Việc sửa đổi, bổ sung luật lần này cần bảo đảm rõ ràng, có đủ cơ chế để thực hiện giám sát, góp phần thực hiện phòng, chống tham nhũng ngay trong chính bộ máy của KTNN, người làm công tác kiểm toán” – ĐB Ninh Thuận nhấn mạnh.
“Tôi ủng hộ khiếu nại, khởi kiện”
ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) cho biết thực tiễn hiện nay nổi lên ba vướng mắc mà việc sửa đổi, bổ sung Luật KTNN lần này cần giải quyết. Đó là chưa có quy định về việc theo đuổi đến cùng quyền khiếu nại, tố cáo của người nộp thuế. Hai là kết luận của KTNN không giống với bản án đã có hiệu lực của tòa án là có giá trị bắt buộc thi hành nhưng hiện nay kết luận của KTNN lại có giá trị bắt buộc thực hiện và không có cơ chế tố tụng. Ba là Tổng KTNN không có quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính cho nên gặp khó khăn trong việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo về kết luận kiểm toán.
Do đó, ĐB Lê Thanh Vân đề nghị bổ sung trong dự thảo luật quy định về tố tụng kiểm toán theo hai hướng là “tố tụng” trong nội bộ hoạt động kiểm toán ở cấp khiếu nại, tố cáo đối với hoạt động kiểm toán ban đầu, khiếu nại lên Tổng KTNN, khiếu nại lên Hội đồng Kiểm toán và tố tụng tại tòa án. Đồng thời, Luật Quản lý thuế ghi nhận quyền người nộp thuế trong trường hợp không thỏa mãn với kết luận kiểm toán thì có quyền khởi kiện.
Giải trình trước QH, Tổng KTNN Hồ Đức Phớc cho biết việc bổ sung nhiệm vụ giám định tư pháp, quyền xử phạt vi phạm hành chính, thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Tổng KTNN… đều xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đặt ra. Các luật liên quan không có quy định về vấn đề này nên gây khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của KTNN.
Ông Hồ Đức Phớc nêu dẫn chứng thực tiễn các cơ quan điều tra vẫn có yêu cầu KTNN tham gia giám định tư pháp đối với các vụ án tham nhũng nhưng Luật Giám định tư pháp không có quy định nên KTNN khó thực hiện. Về quyền xử phạt hành chính thì dự thảo luật chỉ quy định xử phạt hành chính đối với hành vi cản trở và chống đối trong quá trình kiểm toán, do đó cần có cả xử lý hình sự. Về thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật chỉ đề nghị ban hành văn bản trong lĩnh vực phòng, chống tham nhũng nên cần mở thêm ở các lĩnh vực khác.
Việc bổ sung quy định quyền xử phạt hành chính, Tổng KTNN nói nếu QH xem xét thì KTNN chỉ xử phạt hai việc: cản trở không cung cấp tài liệu và chống đối kiểm toán. “Còn quy định như thế nào thì Chính phủ quy định chi tiết. Thực tế trên thế giới các quốc gia đều quy định xử phạt hành chính. Thậm chí Hàn Quốc còn phạt tù về những vấn đề này” – Tổng KTNN cho hay.
Tổng KTNN cũng cho rằng quyền khiếu nại báo cáo kiểm toán đã được quy định. “Cho nên đợt này xây dựng luật, chúng tôi cũng đề nghị các đơn vị có liên quan có quyền khiếu nại báo cáo của KTNN hoặc khởi kiện ra tòa” – ông nói.
Tổng Kiểm toán Nhà nước = Giống trung
ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) cho rằng hệ thống pháp luật về kiểm toán hiện chưa vững chắc. Nguồn gốc của vấn đề này nằm ở chỗ KTNN là cơ quan do QH thành lập nhưng lại chịu sự chi phối của Chính phủ.
“Trên thế giới có nhiều mô hình kiểm toán. Một là kiểm toán trực thuộc nghị viện, hai là trực thuộc chính phủ, ba là thuộc hệ thống tư pháp. Nhưng hệ thống kiểm toán của chúng ta hiện nay đang “á tính” (trong tiếng Nga có danh từ giống đực, giống cái và giống trung. KTNN hiện ở tình trạng á tính, giống trung như vậy). Một bên QH thành lập nhưng vẫn chịu chi phối kế hoạch hoạt động của Chính phủ. Tôi nghĩ đây là gốc rễ mà lần này chúng ta phải sửa đổi triệt để” – ĐB vân nói.
CHÂN LUẬN – VIẾT LONG
Theo PLO
Tổng Kiểm toán Nhà nước: 'Trốn thuế, chuyển giá gây nhức nhối, làm thất thu lớn NSNN'
Sáng 10/12, tại phiên họp thứ 29 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc đã trình bày tờ trình đề nghị bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước vào chương trình xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2019 của Quốc hội.
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc.
Theo Tổng kiểm toán, Luật Kiểm toán Nhà nước 2015 có hiệu lực từ năm 2016 nhưng sau 3 năm triển khai đã có nhiều vấn đề mới phát sinh cần phải giải quyết, một số quy định của Luật bộc lộ những điểm bất hợp lý cần phải được xem xét sửa đổi, bổ sung.
Ví dụ, nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán Nhà nước chưa tương xứng với vị trí, chức năng, nhiệm vụ được giao; quy định về đơn vị được kiểm toán chưa bao quát hết các cơ quan, tổ chức có quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; thiếu chế tài xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về Kiểm toán Nhà nước...
Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, chưa đảm bảo sự tương thích giữa Luật Kiểm toán Nhà nước với các luật có liên quan như Luật phòng, chống tham nhũng, Luật Giám định tư pháp, Luật Tố cáo...
Đề cập đến phạm vi sửa đổi, Tổng kiểm toán đề nghị cần quy định đầy đủ về đơn vị được kiểm toán để làm cơ sở tiến hành kiểm toán đối với tất cả các cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công thuộc đối tượng, phạm vi kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước...
Luật Kiểm toán Nhà nước hiện hành quy định một số chủ thể như cơ quan, tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước; các đơn vị, tổ chức, chủ đầu tư sử dụng, khai thác đất đai, tài nguyên khoáng sản.... không phải là đơn vị được kiểm toán. Do vậy, theo ông Phớc, khi quyết định kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước không đưa vào danh mục các đơn vị được kiểm toán nên không thể áp dụng các quyền và nghĩa vụ của đơn vị được kiểm toán đối với các cơ quan, tổ chức này.
Trong khi đó, thực tiễn cho thấy qua hoạt động kiểm toán ngân sách, Kiểm toán Nhà nước đối chiếu thuế đã phát hiện và kiến nghị tăng thu ngân sách nhà nước với số tiền thuế truy thu khá lớn.
Cụ thể, năm 2016, qua đối chiếu hơn 1.600 người nộp thuế, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị các khoản phải nộp ngân sách nhà nước tăng thêm hơn 2.000 tỷ đồng.
Năm 2017, qua đối chiếu gần 2.500 doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại 47 tỉnh, thành phố, Kiểm toán Nhà nước phát hiện hơn 2.300 trường hợp có sai phạm (tương đương 94%) và kiến nghị xác định nộp ngân sách nhà nước tăng thêm hơn 1.300 tỷ đồng.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, qua đối chiếu thuế hơn 1.400 doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại 24 tỉnh, thành phố, Kiểm toán Nhà nước phát hiện gần 1.300 (tương đương 90%) trường họp có sai phạm và kiến nghị xác định nộp ngân sách nhà nước tăng thêm 443 tỷ đồng.
Cạnh đó, theo pháp luật thuế hiện hành đối tượng nộp thuế tự kê khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm nên cơ quan thuế chỉ hậu kiểm được khoảng 18% trong tổng số các doanh nghiệp nộp thuế, đồng nghĩa với việc còn khoảng 82% đang là khoảng trống chưa được cơ quan nào kiểm tra, phát hiện.
"Việc trốn thuế, chuyển giá đang trở nên nhức nhối, hiện làm thất thu lớn ngân sách nhà nước", ông Phớc nhấn mạnh và cho hay thời gian qua, Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện chuyển giá, trốn thuế ở các doanh nghiệp kể cả doanh nghiệp nước ngoài, như Unilever, Sabeco..., truy thu ngân sách hàng chuc nghìn tỷ đồng.
Tổng kiểm toán Hồ Đức Phớc cũng thông tin cuộc kiểm toán chuyên đề công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng tại Tổng cục Thuế và 19 tỉnh, thành phố, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý về số liệu liên quan đến việc thực hiện hoàn thuế chưa phù hợp quy định gần 1.400 tỷ đồng.
Đáng chú ý, việc kiểm toán các dự án BOT đã giảm 222 năm thời gian thu phí của 61 dự án, kiến nghị những bất cập về cơ chế, chính sách. Kiểm toán 30 dự án BT giảm 4.500 tỉ đông. Kiểm toán các khu đô thị, truy thu hàng chục tỷ đồng về cho ngân sách nhà nước.
Kiểm toán việc quản lý, sử dụng đất đai đã phát hiện nhiều sai phạm của cơ quan quản lý và chủ đầu tư, truy thu hàng nghìn tỷ đồng về cho ngân sách nhà nước.
Theo ông Phớc, đây là những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi, trách nhiệm của chủ đầu tư nhưng việc kiểm toán lại phải thực hiện thông qua các cơ quan nhà nước nên rất khó khăn trong công tác kiểm toán.
Để tháo gỡ những vướng mắc này, Kiểm toán Nhà nước đề nghị cần sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán Nhà nước theo hướng bổ sung đơn vị được kiểm toán ở Điều 55 cho đầy đủ bao gồm: "Người nộp thuế; tổ chức sử dụng, khai thác đất đai, tài nguyên khoáng sản; tổ chức khác có hoạt động liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công. Tổng Kiểm toán Nhà nước quy định cụ thể mục tiêu, nội dung và phương pháp kiếm toán đối với các đối tượng quy định tại khoản này".
Thảo Phương
Theo VNF
Rất khó chứng minh được hành vi vụ lợi trong các vụ án tham nhũng "Án tham nhũng thì phải chứng minh được yếu tố vụ lợi, mà chứng minh điều này thường rất khó khăn. Nhiều vụ việc không chứng minh được yếu tố vụ lợi nên chỉ quy về án kinh tế", Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường nêu. Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường Chiều 7/6, Quốc...