Đổ xô trục vớt ‘kho cổ vật’ trong đêm
Lợi dụng biển động, từ giữa đêm đến rạng sáng, hàng trăm ngư dân Quảng Ngãi lén lút vớt “ kho cổ vật 500 năm” ở vùng biển xã Bình Châu, bất chấp hàng rào bảo vệ an ninh.
21h ngày 17/9, cảnh sát giao thông đường thủy Quảng Ngãi phát hiện một số ngư dân đi trên ghe thúng trang bị ống hút, dây lặn hơi, máy nổ, móc sắt… được cho là lợi dụng đêm tối chuẩn bị trục vớt cổ vật tại, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn. Bị bắt quả tang, các ngư dân nhảy xuống nước bơi sang tàu cá neo đậu cạnh đó để ẩn núp. Cơ quan chức năng đã đưa ghe thúng vào bờ lập biên bản tạm giữ.
Một giờ sau, lực lượng biên phòng tiếp tục phát hiện nhiều ngư dân đi trên tàu cá lượn sát vùng cấm để đưa thợ lặn vào trục vớt cổ vật. Cuộc truy đuổi kéo dài hơn một tiếng, song tàu cá này đã mất hút sau màn đêm dày đặc.
Nhiều ngư dân cho hay, đã tạm nghỉ ra khơi để ở nhà vay mượn tiền mua dây hơi, ống hút cát, máy bơm… chờ đêm đến đi lặn cổ vật với hy vọng đổi đời. Không ít người “dở khóc, dở mếu” chưa kịp đến nơi con tàu đắm thì bị cơ quan chức năng phát hiện nên vội bỏ chạy, vứt hết trang thiết bị mới mua sắm trị giá hàng chục triệu đồng xuống biển để “phi tang”.
Lực lượng bộ đội biên phòng, cảnh sát giao thông đường thủy tạm giữ chiếc ghe thúng khai thác cổ vật trái phép vào tối 17/9. Ảnh: Trí Tín.
Trao đổi với VnExpress, Trung tá Huỳnh Công Minh, Hải đội trưởng Hải đội 2, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi cho biết, trong tình huống thời tiết xấu, gió to sóng lớn nguy hiểm, ca nô của biên phòng, công an không thể bám trụ tuần tra trên biển. Tàu công suất lớn của Hải đội thì không vào được gần bờ vì dễ mắc cạn.
“Lo nhất là khi thời tiết nguy hiểm, lực lượng biên phòng rút về là ngư dân đổ xô đi lặn, khả năng trong thời gian ngắn sẽ hết cổ vật. Mấy đêm qua anh em cũng phờ phạc vì mất ngủ để bảo vệ, truy bắt các tàu cá của ngư dân trục vớt cổ vật trái phép”, trung tá Minh lo lắng.
Theo trung tá Minh, hơn một tuần qua, lực lượng tuần tra biên phòng và công an đã tạm giữ 6 phương tiện, số còn lại chủ yếu là xua đuổi ra khỏi khu vực biển đã khoanh vùng bảo vệ. Trong những trường hợp tạm giữ phương tiện, cơ quan chức năng xử phạt hành chính từ 2 đến 3 triệu đồng, nhắc nhở, sau đó hoàn trả lại phương tiện cho bà con về làm ăn.
Video đang HOT
Thống kê của UBND xã Bình Châu, toàn thôn Châu Thuận Biển có khoảng 300 hộ dân với hơn 500 lao động hành nghề lặn. Ông Võ Tấn Miên, Trưởng thôn Châu Thuận Biển bộc bạch: “Làng chài có hàng trăm ngư dân hành nghề lặn, mọi ngõ ngách dưới vùng biển gần bờ họ đều thông thạo. Giờ phát hiện kho cổ vật quí nằm quá gần bờ chẳng khác nào như ‘mỡ treo miệng mèo’”.
Trước tình hình ngư dân đổ xô trục vớt cổ vật diễn biến phức tạp, các cơ quan chức năng Quảng Ngãi đã cho lắp hai trụ đèn (mỗi bóng đèn có công suất 1.000W) ngay trên bãi biển Châu Thuận Biển đồng thời điều động ca nô chuyên dụng neo đậu ngay vị trí tàu đắm có chứa kho cổ vật. Thế nhưng, nhiều ngư dân lại nghĩ cách neo đậu tàu từ xa hoặc ngụy trang bằng ghe thúng, sau đó đưa ống hút nối dài thổi cát, ngậm dây hơi lặn vào vùng cấm khai thác cổ vật.
Lực lượng cảnh sát giao thông đường thủy, Công an tỉnh Quảng Ngãi tịch thu ống hút cát dùng khai thác cổ vật trái phép. Ảnh: Trí Tín.
Ông Lê Văn Nguyên, Bí thư Đảng ủy xã Bình Châu cho hay, mùa mưa bão đã về, tiết trời biển động liên tục xảy ra. “Tỉnh cần có cơ chế khai quật sớm con tàu chứa cổ vật. Nếu để kéo dài sẽ gây mất an ninh trật tự địa phương mà không bảo toàn được nguyên vẹn con tàu chứa kho cổ vật”, vị bí thư xã nói.
Sáng nay, 17 tổ chức, cá nhân đã đăng ký đấu thầu khai quật cổ vật trong con tàu cổ chìm tại vùng biển thôn Châu Thuận Biển. Hội đồng xét chọn các tổ chức, cá nhân có đủ điều kiện thăm dò, khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước để phân loại, chọn một doanh nghiệp đáp ứng đủ tiêu chí.
Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi đang phối hợp với các chuyên gia khảo cổ của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch xây dựng phương án khảo sát, khai quật. Sau đó trình tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt đồng thời thông qua Bộ này tiến hành khảo sát trong vòng một tuần thì mới tổ chức khai quật cổ vật
Theo VNE
Nghi vấn còn nhiều tàu cổ đắm gần 'kho cổ vật'
Căn cứ vào những mảnh gốm sứ niên đại khác nhau dạt vào bờ biển xã Bình Châu (Bình Sơn, Quảng Ngãi) các nhà khoa học cho rằng, còn nhiều tàu cổ đắm ở gần "kho cổ vật 500 tuổi" vừa được phát hiện.
Ba tháng trước, trong Quy hoạch cảng Dung Quất II, Khu kinh tế Dung Quất mở rộng (Chính phủ đã phê duyệt), Bảo tàng tổng hợp Quảng Ngãi từng đề xuất các cơ quan chức năng cần khảo sát, khai quật khảo cổ học trên bờ và dưới nước vùng biển Bình Châu. Trong nhiều năm qua có vô số mảnh gốm sứ cổ, có niên đại khác nhau trôi dạt vào bờ biển.
11 chậu men nâu nung chảy, kết dính với rạn đá san hô- vết tích minh chứng con tàu cổ này trước khi chìm đã bị cháy. Ảnh: Trí Tín.
Sau thời gian dài thu thập mẫu cổ vật để tìm hiểu, nghiên cứu, TS Đoàn Ngọc Khôi (Phó giám đốc Bảo tàng tổng hợp Quảng Ngãi) phát hiện vết tích cháy kết dính màu than đen, hiện tượng men bị nung chảy trên những mảnh vỡ gốm sứ ở nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau. "Rõ ràng có nhiều tàu buôn chìm ở vùng biển Bình Châu. Trước khi tàu bị đắm có thể do hỏa hoạn hoặc bị cướp biển tấn công gây cháy tàu", TS Khôi nhận định.
Theo ông Khôi, để bảo tồn giá trị di sản văn hóa ở vùng biển Bình Châu, cơ quan chức năng cần sớm tổ chức cuộc khảo sát quy mô lớn để xác định cụ thể vị trí các tàu cổ chở gốm sứ bị đắm. Sau khi hoàn tất khảo sát, xác định trữ lượng thì lập dự án khẩn cấp khai quật nhằm tránh thất thoát cổ vật tại vùng biển này.
Còn theo các chuyên gia, trong lịch sử vùng biển xã Bình Châu không phải là thương cảng nhưng từng là nơi tụ hội của các nhà buôn phương Đông và phương Tây trước khi vào nội địa để buôn bán. Eo biển này nằm trên con đường gốm sứ và con đường tơ lụa trên biển từ nhiều thế kỷ trước.
Thống kê của Bảo tàng tổng hợp Quảng Ngãi, cuối tháng 11/1998, tỉnh này đã phối hợp cùng Xí nghiệp trục vớt cứu hộ 2 tiến hành khảo sát, tìm thấy nhiều cổ vật gốm sứ... thời Minh, triều Tuyên Đức (1426-1435) vùi lấp dưới lớp cát, đá và san hô cách bờ làng chài thôn Châu Thuận Biển 1 km.
Tháng 6/1999, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi phối hợp với Cục Di sản Văn hóa khảo sát con tàu chìm tại vùng biển thôn Châu Me, xã Bình Châu. Các chuyên gia lại phát hiện nhiều hiện vật gồm đồ đồng, đồ sứ, đồ đá, tiền cổ có niên đại từ thế kỷ 15 đến 17 và cả hộp sọ của con ngựa... Qua đo đạc, con tàu cổ này dài khoảng 21 mét, rộng 3,5 mét. Một số hiện vật khai quật từ chiếc tàu này đang được trưng bày, giới thiệu ở Bảo tàng lịch sử Quốc gia.
Chiếc tô men ngọc được trục vớt từ con tàu cổ chìm ở vùng biển thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu. Ảnh: Trí Tín.
Đã từ lâu, người dân địa phương thường hay gọi xã Bình Châu là "làng cổ vật" bởi trong tủ nhà nào cũng có bình, lọ, chén, bát gốm sứ với nhiều niên đại khác nhau. Lão ngư Trương Quang Sở (80 tuổi) ở thôn Châu Thuận Biển cho biết, có khá nhiều ngư dân của làng chài đi lặn tôm, cá đã "trúng mánh" cổ vật. Họ quăng lưới đánh bắt thủy sản nhưng khi vớt lên cổ vật lại nằm gọn trong đó. "Năm ngoái, trong lúc hành nghề, một ngư dân trong thôn đã vớt được nhiều khúc gỗ lim đen sì của con tàu cổ nổi trên mặt biển cách bờ chỉ vài hải lý mang về làm nhà", ông Sở kể.
Ông Sở còn cho biết thêm, từ vùng biển thôn Châu Me kéo dài qua Châu Thuận Biển có khoảng 10 chiếc tàu cổ chứa cổ vật bị đắm chìm từ nhiều thế kỷ trước. Do làng chài ở sát bên "kho cổ vật" nên xã Bình Châu cũng là điểm nóng của nạn buôn bán cổ vật trái phép. Tháng 8/2010, công an đã phát hiện, bắt quả tang một xe tải đông lạnh (vốn dùng chở thủy sản) đang vận chuyển hơn 4.300 cổ vật gốm sứ men nâu đen, men xanh và trắng có niên đại thế kỷ 16-17. Số hàng này do hai người buôn bán cổ vật tỉnh Bình Định mua của ngư dân các làng chài xã Bình Châu trục vớt từ các tàu cổ bị đắm ở khu vực gần bờ của địa phương.
Từng có thâm niên hơn 15 năm hành nghề lặn trục vớt cổ vật, anh Võ Thanh Tuyến ở thôn Định Tân, xã Bình Châu chưa bao giờ thấy ngư dân quê mình "trúng đậm" cổ vật, kiếm được nhiều tiền đến vậy. Anh kể, có ngư dân bán dĩa men ngọc có in nổi hình rồng ba móng bên trong trị giá hơn 100 triệu đồng. Còn dĩa men ngọc có in nổi hình hoa phong lan, hoa cúc... giá không dưới 60 triệu. "Do giá cao như vậy nên hầu hết ngư dân trẻ tạm nghỉ ra khơi đánh bắt thủy sản, ở nhà chực chờ đi lặn tìm dĩa, bát gốm sứ cổ", anh Tuyến nói.
Lão ngư Trương Quang Sở (80 tuổi) ở thôn Châu Thuận Biển, kể chuyện nhiều ngư dân của làng chài đã lặn vớt được nhiều cổ vật. Ảnh: Trí Tín.
Nhiều ngư dân ở làng chài thôn Châu Thuận Biển thừa nhận, từng lặn vớt cổ vật từ lâu, song chưa bao giờ thấy món đồ nào có giá trị như ở dưới con tàu chìm nằm cách nhà mình chỉ 100 mét. Nghệ nhân Lâm Dũ Xênh, chuyên gia sưu tầm cổ vật tiết lộ, cổ vật gốm sứ càng có niên đại sớm, càng sâu tuổi, nhiều hoa văn trang trí công phu, nhất là gốm sứ men ngọc thì càng giá trị.
Các chuyên gia giám định cổ vật cho rằng, con tàu đắm này có niên đại vào cuối thời Nguyên (Trung Quốc) thế kỷ 14 (trước 100 năm so với dự đoán của các chuyên gia vài ngày trước cho rằng những món đồ cổ vào thời Minh, thế kỷ 15). Cổ vật ở dưới con tàu đắm này chủ yếu là đồ gốm sứ gia dụng như: bát, chậu, chén, đĩa, lư hương, hộp... thuộc dòng men nâu và men ngọc xanh da táo, ô liu. Hiện trạng men của cổ vật gốm sứ còn tốt, chưa ảnh hưởng môi trường nước biển.
Trao đổi với VnExpress, TS Nguyễn Đình Chiến (Phó giám đốc Bảo tàng Lịch sử) cho biết, con tàu chứa cổ vật ở vùng biển xã Bình Châu là con tàu thứ sáu sẽ được tổ chức khai quật trên địa bàn cả nước. "Đây là con tàu chở gốm sứ có niên đại sớm nhất, hoa văn in nổi tinh xảo, độc đáo và nằm gần bờ nhất so với năm con tàu cổ từng được khai quật ở các vùng biển cả nước trong vòng 10 năm qua", TS Chiến khẳng định.
Theo VNE
Tàu chứa 'cổ vật 500 năm' có thể chìm do bị cháy Các chuyên gia cho rằng, trước khi bị chìm, nhiều khả năng con tàu chứa cổ vật ở vùng biển xã Bình Châu, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) đã gặp hỏa hoạn. Các cổ vật được xác định có niên đại vào cuối thời Nguyên, thế kỷ 14. Chiều 15/9, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi cùng các chuyên...