Định vị lại đạo luật gốc của đất nước

Chiều 15.11, Quốc hội thảo luận cho ý kiến vào Dự thảo sửa đổi bổ sung Hiến pháp 1992. Tại phiên thảo luận đã có những ý kiến đề nghị thành lập tòa án Hiến pháp và nghiên cứu nhất thể hóa chức danh chủ tịch nước và tổng bí thư cho phù hợp với xu thế chung của thời đại.

ĐB Bế Xuân Trường: Cần bổ sung nội hàm của chế định Chủ tịch nước cho đầy đủ. Ảnh: HOÀNG LONG

Đây là phiên thảo luận toàn thể đầu tiên của Quốc hội về vấn đề này nên các ý kiến thảo luận khá phân tán ở tất cả những điều mà ban soạn thảo đưa ra.

Nghiên cứu nhất thể hóa chức danh Tổng Bí thư và Chủ tịch nước

Với các ý kiến góp ý ở chương “chủ tịch nước”, một số vị đại biểu đã đề nghị làm rõ vai trò của chủ tịch nước, mối quan hệ giữa chủ tịch nước và tổng bí thư nghiên cứu nhất thể hóa chức danh Tổng Bí thư và Chủ tịch nước, làm rõ mối quan hệ giữa chủ tịch nước với Quân ủy Trung ương.

ĐB Bế Xuân Trường (Bắc Cạn) phát biểu: Điều 94 khoản 5 quy định chủ tịch nước thống lĩnh lực lượng vũ trang, đồng thời là chủ tịch Hội đồng quốc phòng an ninh. “Nhưng Đảng lãnh đạo quân đội trực tiếp, tuyệt đối về mọi mặt, đồng chí Tổng Bí thư là Bí thư Quân ủy Trung ương, điều này đã được ghi trong Điều lệ Đảng. Như vậy nội hàm của Chủ tịch nước với lực lượng vũ trang là gì?” – ĐB Trường đặt câu hỏi.

Chưa hết, ĐB Trường cũng cho rằng quy định chủ tịch nước là chủ tịch Hội đồng Quốc phòng an ninh nhưng trong nội hàm lại không đủ, chỉ xác định chủ tịch nước có trách nhiệm tổng động viên, huy động lực lượng, phương tiện khi có chiến tranh xảy ra. “Cái quan trọng nhất bây giờ để huy động được lực lượng, phương tiện cho chiến tranh phải được chuẩn bị chu đáo, đầy đủ từ trong thời bình. Ngạn ngữ có câu “Lo giữ nước từ khi nước còn thịnh vượng”. Vì vậy theo ĐB Trường cần bổ sung nội hàm của chủ tịch nước cho đầy đủ.

Cùng chung quan điểm này, ĐB Phùng Đức Tiến (Hà Nam) cũng đề nghị làm rõ hơn vai trò của chủ tịch nước trong việc thống lĩnh lực lượng vũ trang, trong việc điều hòa phối hợp công tác với các cơ quan lập pháp và hành pháp. “Cũng chưa rõ vai trò của chủ tịch nước trong việc giám sát các chức danh do chủ tịch nước giới thiệu, QH bầu và phê chuẩn. Dường như vai trò của chủ tịch nước chỉ là hợp thức hóa các thủ tục hành chính trong các công việc được Hiến pháp quy định” – ĐB Tiến nói.

Cần lập cơ quan bảo vệ Hiến pháp?

Có khá nhiều ý kiến ĐB bày tỏ sự cần thiết phải thành lập một cơ quan bảo vệ Hiến pháp. ĐB Phùng Đức Tiến đề nghị thành lập cơ quan bảo vệ Hiến pháp để giúp QH xem xét kết luận tính hợp hiến, hợp pháp của các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan trung ương và chính quyền địa phương ban hành.

Cùng chung quan điểm này, ĐB Phạm Thị Mỹ Lệ (Bình Phước) cho rằng cần thành lập hội đồng Hiến pháp hoặc có thể thành lập hẳn một cơ quan tách rời khỏi QH như tòa án Hiến pháp giữ vai trò là cơ quan bảo vệ Hiến pháp. Cũng theo ĐB này thì mô hình tòa án Hiến pháp đã được nhiều nước áp dụng và đã phát huy hiệu quả.

Không tán thành nhưng cũng không phản đối, ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) bày tỏ sự băn khoăn về mô hình này vì đây là vấn đề rất mới đối với nước ta. “Tôi đề nghị Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp cần tiếp tục nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước tiên tiến trên thế giới nhằm đề xuất với QH thảo luận thành lập cơ quan này theo hướng là một cơ quan có chuyên môn cao, hoạt động thường xuyên, quy tụ những chuyên gia pháp luật đầu ngành, có phẩm chất đạo đức trong sáng, trung thành với nhân dân, với tổ quốc Việt Nam… Có như vậy, cơ chế bảo vệ Hiến pháp, cơ chế bảo hiến mới có quy định hiệu quả trên thực tế, đáp ứng được yêu cầu và đòi hỏi qua thực tiễn” – ĐB Nghĩa phát biểu.

Tuy nhiên không phải ĐB nào cũng đồng tình với quan điểm này, ĐB Nguyễn Thanh Nam (Cà Mau) và một số ĐB khác lại cho rằng việc thành lập một cơ quan độc lập bảo vệ Hiến pháp là không cần thiết. “Thực tiễn trong thời gian qua đã chứng minh sự vận hành cơ chế, bảo vệ Hiến pháp hiện nay đang phát huy hiệu quả, Hiến pháp luôn được bảo vệ theo đó tiếp tục phát huy cơ chế hiện có. Tăng cường năng lực của các cơ quan này, không nên thành lập hội đồng Hiến pháp” – ĐB Nam phát biểu.

Cũng tại phiên thảo luận, các ĐB đã nêu nhiều ý kiến khác nhau về quy định các thành phần kinh tế và vai trò của kinh tế nhà nước quyền con người và quyền công dân vai trò, chức năng của HĐND các cấp…

Hôm nay (16.11), QH tiếp tục thảo luận về vấn đề này. Phiên thảo luận được truyền hình trực tiếp trên VTV1.

Theo laodong