Định nghĩa lại lương tối thiểu
Việc thay đổi định nghĩa về lương tối thiểu là hợp lý nhưng quan trọng hơn là cần xác định mức sống tối thiểu của người lao động đang ở đâu.
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) đang lấy ý kiến về dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Lao động năm 2012, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 1-2017. Trong đó, việc định nghĩa thế nào là lương tối thiểu (LTT) và các yếu tố cấu thành LTT đang gây nhiều ý kiến trái chiều.
Khó định lượng
Theo quy định tại khoản 1, điều 91 Bộ Luật Lao động, mức LTT phải “bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động (NLĐ) và gia đình họ”. Tuy nhiên, theo dự thảo tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ LĐ-TB-XH cho rằng rất khó định lượng “nhu cầu sống tối thiểu” bởi nhu cầu sống gồm cả nhu cầu vật chất lẫn tinh thần. Do đó, dự thảo của Bộ LĐ-TB-XH định nghĩa cụ thể: “Mức LTT là mức t.iền lương thấp nhất trả cho NLĐ làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường và phải bảo đảm mức sống tối thiểu cho NLĐ và gia đình họ”.
Xác định chính xác nhu cầu sống tối thiểu của người lao động thì mới có thể xây dựng chính sách t.iền lương phù hợp Ảnh: KHÁNH AN
Chiều 22-12, PGS-TS Vũ Quang Thọ, Viện trưởng Viện Công nhân (CN) và Công đoàn, khẳng định việc định nghĩa lại “nhu cầu sống tối thiểu” thành “mức sống tối thiểu” là hợp lý. “Tuy nhiên, điều quan trọng là cần xác định mức sống tối thiểu của NLĐ đang ở đâu, mức LTT hiện nay còn thiếu hụt bao nhiêu phần trăm so với mức sống tối thiểu của CN lao động theo 4 vùng khác nhau” – ông Thọ nói.
Theo ông Vũ Quang Thọ, đến năm 2017, mức LTT vẫn thấp hơn mức sống tối thiểu khoảng 14%-15%. Vì vậy, dù thay đổi khái niệm hay cách gọi thế nào thì “nhu cầu sống tối thiểu” hay “mức sống tối thiểu”, xét cho cùng cũng là tính đến nhu cầu chi phí ăn, ở, nuôi con… ở mức tối thiểu nhất của NLĐ.
“Một nhu cầu hay mức sống tối thiểu mà còn chưa đáp ứng được cho NLĐ thì không thể đòi hỏi gì ở NLĐ trong lúc này” – ông Thọ bày tỏ.
Không thu hút được lao động bằng LTT
Tại một hội thảo góp ý sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Lao động năm 2012 tổ chức mới đây, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Mai Đức Chính cho hay việc xác định “mức sống tối thiểu” là chi tiết gây nhiều tranh cãi giữa các bên trong Hội đồng T.iền lương quốc gia.
Theo đó, các bên đều đưa ra cách tính của mình dựa vào nhu cầu sống tối thiểu luôn biến động. Vì vậy, các số liệu có sự chênh lệch đáng kể. Cụ thể, trước năm 2016, trong mức sống tối thiểu chỉ tính khoản t.iền thuê nhà tối thiểu cho NLĐ là 80.000 đồng/người/tháng, trong khi mức này hiện thấp nhất cũng 200.000-400.000 đồng/tháng.
Nhiều doanh nghiệp cho rằng mức LTT hiện bộc lộ bất cập khiến đời sống NLĐ khó được nâng cao. Ông Lê Hòa Bình, Tổng Giám đốc Công ty CP Thực phẩm Hòa Bình, cho hay số đông doanh nghiệp vẫn hiểu LTT chỉ là mức “sàn”, nếu bám vào để xây dựng cơ chế trả lương và các hình thức khen thưởng thì khó thu hút NLĐ làm việc. Để thu hút NLĐ, đa phần doanh nghiệp chủ động đàm phán với Công đoàn cơ sở xây dựng thêm các chế độ khác (phụ cấp, trợ cấp…) nhằm giữ chân họ. Nói cách khác, chế định của pháp luật về LTT không có ý nghĩa đối với doanh nghiệp lẫn NLĐ.
Video đang HOT
Từ thực tế ấy, ông Bình kiến nghị để xác định được “sàn” mức LTT, trước tiên, cơ quan tham mưu chính sách phải xác định chính xác “sàn” nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ. Các cơ quan chức năng cần tính toán kỹ, trong đó phải xét đến điều kiện kinh tế – xã hội ở từng địa phương, cơ cấu chi tiêu, đặc điểm vùng miền…
Kết quả khảo sát của Tổng LĐLĐ Việt Nam cho thấy LTT chỉ đáp ứng được khoảng 70%-90% mức sống tối thiểu của NLĐ. Theo ông Trương Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH Toàn Thắng (KCN Bình Chiểu; quận Thủ Đức, TP HCM), kinh tế phát triển kéo theo nhu cầu hưởng thụ của NLĐ đa dạng hơn và không ai giống ai, do vậy rất khó định nghĩa thế nào là sống đủ hay thiếu. Thực tế, dù đã tính toán đủ thứ nhưng mức điều chỉnh LTT hằng năm vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu trong cuộc sống của NLĐ.
Ông Nguyễn Phước Đại, Chủ tịch Công đoàn Công ty Juki (KCX Tân Thuận, TP HCM): Chỉ phù hợp với người độc thân LTT chủ yếu được doanh nghiệp áp dụng để đóng các khoản bảo hiểm, kinh phí Công đoàn, căn cứ thưởng Tết chứ không được NLĐ nhìn nhận đây là mức thu nhập đủ sống. Tôi nghĩ LTT hiện nay chỉ phù hợp với CN độc thân, không có gánh nặng phải lo cho cha mẹ, con cái. Để cuộc sống NLĐ tốt hơn, cơ quan tham mưu chính sách cần phải căn cứ vào nhu cầu thực tế để định nghĩa, tính toán LTT sao cho đúng với tên gọi của nó. Bà Trần Kim Thương, cán bộ chuyên trách CĐ Công ty TNHH Nidec Việt Nam – Khu Công nghệ cao (quận 9, TP HCM): Phải tăng ca mới sống nổi Số đông CN cho biết họ sống rất chật vật với mức LTT hiện nay. Một cặp vợ chồng CN làm việc ở công ty hơn 10 năm, có 2 đứa con, cho biết mỗi tháng, t.iền học, t.iền ăn sáng cho con khoảng 6 triệu đồng. T.iền ăn cho 4 người trong gia đình họ là 6 triệu đồng/tháng. T.iền điện, nước, thuê nhà (nguyên căn) khoảng 3,5 triệu đồng/tháng. T.iền đám tiệc khoảng 1 triệu đồng/tháng… Trung bình mỗi tháng, một gia đình CN cần 16-17 triệu đồng. Đây là số t.iền cơ bản để duy trì mức sống cơ bản, chưa kể đến những việc phát sinh như phải gửi t.iền về phụ giúp gia đình hay ốm đau, bệnh tật. Để có số t.iền duy trì mức sống này, vợ chồng CN đòi hỏi phải có thu nhập 20 triệu đồng mỗi tháng. Do vậy, với mức LTT hiện nay, họ không sống nổi và buộc phải tăng ca. Việc tăng ca nhiều làm CN không có thời gian nghỉ ngơi, vui chơi giải trí, tái tạo sức lao động. H.Đào – T.Nga ghi
Theo Nhóm PV (Người lao động)
Phó tổng giám đốc BHXH: Không nước nào tính lương hưu như VN
Với thời gian đóng bảo hiểm như Việt Nam, các nước chỉ cho hưởng lương hưu 40-60% nhưng mình lên tới 75% - Phó TGĐ Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam Trần Đình Liệu phân tích.
Trong đề xuất tăng t.uổi nghỉ hưu dự kiến trình QH vào năm tới có nói 2 lý do sợ "vỡ quỹ" BHXH và do t.uổi thọ tăng, vậy đâu là căn cứ chính, thưa ông?
Về nguyên tắc, bất cứ quốc gia nào cũng phải xây dựng cân đối quỹ BHXH giữa thời gian đóng, mức đóng, mức hưởng và thời gian hưởng, phải xây dựng chính sách dài hơi, có kế tiếp và chuyển tiếp.
Do đó khi đất nước phát triển, GDP tăng, mức sống cao hơn, thể chất, thể lực cao hơn, t.uổi thọ cao hơn thì đương nhiên phải tăng t.uổi hưu. Hai cái này luôn song hành.
Từ khi xây dựng chính sách BHXH có đóng có hưởng từ 1995 đến nay, nền nguyên tắc của mình chưa chuẩn. Với thời gian đóng bảo hiểm như Việt Nam, các nước chỉ cho hưởng lương hưu 40-60% nhưng mình lên tới 75%.
Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu: Nên làm từ từ, không để bị sốc
Bây giờ phải điều chỉnh dần để tránh tình trạng những người chịu tác động bị sốc.
Theo tôi, mình nên làm từ từ, nữ lên 58 t.uổi, nam 62. Có thể 5-10 năm nữa lại điều chỉnh.
Chúng tôi cũng đã đề xuất nâng t.uổi nghỉ hưu theo loại hình lao động, nhóm lao động nặng tăng ít hơn.
Nếu vẫn giữ nguyên t.uổi nghỉ hưu 55 và 60 như hiện tại, cán cân quỹ BHXH sẽ thay đổi như thế nào trong những năm tới? Nếu đề xuất nâng t.uổi hưu được thông qua thì nguồn quỹ này sẽ biến động như thế nào?
Bài toán này đã được tính toán rất cụ thể. Kết dư quỹ đang giảm dần, nếu không nâng t.uổi hưu thì đến 2037 mức thu sẽ bằng mức chi, sau đó sẽ phải lấy ngân sách bù vào.
Theo công thức từ 1995, thời gian đóng trung bình đang là 25 năm, hưởng 13 năm và t.uổi thọ trung bình khi về hưu là 54 t.uổi.
Giờ t.uổi thọ tăng lên 73, vậy cần tới 19 năm hưởng lương thì rõ ràng đang mất cân đối 6 năm. Khi điều chỉnh nhích thêm t.uổi như đề xuất thì khoảng hụt sẽ chỉ còn 1,5-2 năm thay vì 6 năm.
Lâu nay, dùng từ vỡ quỹ là chưa đúng, vì trong luật đã nói ngân sách nhà nước đứng đằng sau BHXH. Nhưng khi hết thì phải lấy từ thuế, từ ngân sách ra. Quỹ này là nguồn lực bổ sung cho xã hội đầu tư cơ sở vật chất.
Làm gì có nước nào đóng 26%, hưởng 75%
BHXH có từng tính đến những phương án thay thế khác cho việc tăng t.uổi hưu chưa, thưa ông? Như tăng tỉ lệ người tham gia BHXH, hiện mới có 23%?
Quỹ này là quỹ hạch toán cân đối chung nhưng là quản lý riêng cho từng người nên tỉ lệ tham gia đóng nhiều hay ít cũng không ảnh hưởng.
Anh đóng cao hưởng cao, nhiều người đóng nhiều người hưởng. Nên nếu tăng tỉ lệ đóng sẽ tốt cho người mới vào, tăng quỹ thời gian đầu nhưng khi cân bằng tính cả quá trình đóng thì không tác động.
Ông đ.ánh giá như thế nào về mức đóng BHXH so với các nước trong khu vực. Hiện đang ở mức 32,5%, trong khi Nhật Bản 29%, Singapore 37%?
Đó là mọi người mới biết mức đóng còn chưa biết mức hưởng thế nào.
Ví dụ Thái Lan đóng 10% là chỉ tính riêng quỹ hưu trí nhưng họ chỉ hưởng 20%. Mình 32,5% là cả BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, hưu trí còn các nước họ tách riêng, với nhiều tổ chức bảo hiểm riêng biệt.
Ở mình, hưu trí đang là 26% nhưng lại gồm cả tử tuất. Đóng không hết thời gian hưởng thì người thừa kế vẫn được hưởng.
Làm gì có đất nước nào đóng 26% được hưởng 75%, nên việc phải cân đối quỹ là tất yếu.
Sân BHXH toàn xe máy, làm gì có ô tô
Người lao động phàn nàn rằng BHXH giữ quỹ hộ nhưng vận hành chưa minh bạch, cách quản lý quỹ chưa hiệu quả, còn tình trạng trục lợi, bộ máy phình to? Ông bình luận như thế nào về việc này?
Quỹ BHXH hạch toán độc lập từ các quỹ thành phần gồm quỹ hưu trí, BHYT, thất nghiệp, t.ai n.ạn lao động...
Quỹ hưu trí, về cơ bản gần như không có lạm dụng vì anh có đóng mới có hưởng, đầu vào đầu ra rõ ràng, công khai minh bạch.
Về bộ máy, tôi dám khẳng định, BHXH Việt Nam là tổ chức duy nhất có sử dụng lao động ít nhất thế giới với khoảng 20.000, phục vụ 73 triệu người. Hiện 1 cán bộ đang quản lý thu chi quỹ cho khoảng 4.000 người, thu chi mỗi năm 400.000 tỉ đồng. Theo đúng định mức phải 30.000 cán bộ mới đáp ứng được.
Trong khi thế giới 1 cán bộ quản lý khoảng 1.000 người đã là cao.
Mỗi cán bộ BHXH lao động trực tiếp đang phải làm 11-12 tiếng/ngày, trong khi thu nhập bình quân chỉ 6-6,2 triệu đồng/tháng. Ở Hà Nội, mức đó đâu có cao.
Cứ nói công chức BHXH đang cao hơn 1,8 lần nhưng công chức hiện tại cũng 1,3-1,4 chứ có ít đâu, cái này là bù đắp xã hội.
Tôi đã từng đi Nhật, Đức, chi phí quản lý của họ chiếm tới 10-12%. Ở mình không thể trả cao hơn được nhưng rõ ràng công việc rất vất vả. Giờ 1 cán bộ chuyển sang làm doanh nghiệp họ sẵn sàng trả 10-15 triệu đồng ngay.
Theo Vietnamnet
Khi nào được nghỉ việc riêng mà vẫn được hưởng lương? Quy định về nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương. Các trường hợp nghỉ việc riêng và nghỉ không hưởng lương được phép theo quy định. Hỏi: Tôi đang làm việc theo hợp đồng lao động tại một công ty, hiện nay gia đình tôi có việc nên tôi muốn xin công ty nghỉ khoảng 1 tuần nhưng tôi không rõ với những...