Điều ước của nữ sinh phải mang tên người khác

Bảy năm qua, em luôn thấp thỏm vì đi học bằng giấy khai sinh mượn của người khác.

Bạn bè, thầy cô Trường THCS Cần Đốt, phường 6, TP Tân An, Long An không xa lạ gì với cái tên Lê Thị Mỹ, học sinh lớp 7/2. Em được bạn bè, thầy cô yêu mến bởi vì học giỏi, hiền lành và khá trầm tính. Ngoài giờ học, em còn phụ mẹ đi bán vé số dạo. Nhiều thầy cô thấy thương tình thường mua vé số ủng hộ em. Năm học mới này, em còn được bầu làm lớp phó học tập.

Chỉ vì thiếu hiểu biết pháp luật

Vì khá trầm tính nên em ít khi chia sẻ với ai về gia cảnh của mình, trừ một số ít bạn bè rằng mình đi học bằng giấy khai sinh của em họ tên Mỹ, con của người cậu ruột. Tên cha mẹ đặt cho em là Nguyễn Thị Cẩm Tiên chỉ để dành xài ở nhà.

Chúng tôi biết về hoàn cảnh của Tiên thông qua Hội Khuyến học của phường tại buổi trao quà của nhà hảo tâm cho học sinh khó khăn vào đầu năm học ở chùa Hội Nguyên. Tìm gặp mẹ Tiên đang bán vé số dạo tại cây xăng Tân An, chị Lê Thị Mỹ Lệ không giấu vẻ tự hào khi nhắc đến con. “Con bé ham học lắm, đến tuổi đi học thấy bạn bè cùng lứa đi học là nằng nặc đòi đi theo nên tôi đánh liều mượn giấy khai sinh của đứa cháu gái cùng tuổi với Tiên để nhập học cho con” – chị Lệ nhớ lại.

Chị Lệ kể cách đây 20 năm, hai vợ chồng chị về sinh sống ở huyện Vĩnh Hưng. Được mẹ ruột cho mảnh đất trồng lúa nhưng sau mấy vụ mùa, lúa bị lũ lụt dâng lên ngập úng thì vốn liếng bay hết. Hai vợ chồng ngậm ngùi gán nợ bằng mảnh đất cho chủ nợ rồi về Tân Trụ thuê nhà sống tạm. Chị bán vé số dạo, anh làm bốc vác thuê.

Tiên sinh ra tại BV Long An, chị cũng tất tả về quê làm giấy khai sinh cho con nhưng do gia đình đã chuyển đi lâu, cán bộ mới không nắm rõ nên để đó. Bẵng đi một thời gian, hai vợ chồng lo làm ăn sinh kế nên cũng quên luôn việc hỏi thủ tục để làm giấy khai sinh cho con, thấm thoắt con đã đến tuổi vào lớp 1. Chị Lệ thở dài: “Thấy con học được nên cũng mừng lắm nhưng giấy tờ, bằng cấp, học bạ không hợp lệ, không phải tên con thì lo lắm”.

Vì thiếu hiểu biết pháp luật, chị Lệ lo sợ rằng nếu khai thật tên con cho nhà trường biết thì không chừng sẽ bị đuổi học và không công nhận toàn bộ quá trình đi học của con trước đó. Chính vì suy nghĩ này mà chị không dám nói tên thật của con mình với ai, chỉ biết vừa cho con đi học vừa run.

Ngoài giờ học, em Tiên (phải) phụ mẹ bán vé số dạo. Nhiều năm liền em là học sinh giỏi. Ảnh: H.LAN

Chưa có tiền lệ

Theo chân chị Lệ, chúng tôi đến căn nhà trọ tuềnh toàng, không vật dụng gì đáng giá. Em Tiên mới đi học về, mồ hôi nhễ nhại, chưa kịp thay bộ đồng phục đã vào bếp chuẩn bị bữa trưa. Tiên chia sẻ: “Con học đến lớp 3 thì hay nghe bạn kêu tên Mỹ mà không phải tên Tiên nên về nhà hỏi mẹ mới biết là con đi học bằng giấy khai sinh của em họ. Một vài bạn ở gần nhà biết chuyện nên con cũng có nói thật nhưng không dám nói với thầy cô. Con cố gắng để học tốt mỗi ngày nhưng luôn lo sợ rằng sẽ khó lên được lớp 10 vì mượn giấy tờ người khác. Con buồn lắm vì không lấy được tên con để đi học, con chỉ ước con được đi học bằng chính tên của con”.

Trao đổi với PV, bà Lê Thị Song An, Trưởng phòng GD&ĐT TP Tân An, cho biết đây là lần đầu tiên bà tiếp nhận thông tin về trường hợp mượn giấy khai sinh của người khác để đi học và chưa nghe trường báo cáo sự việc cụ thể. Theo bà, gia đình nên đến Phòng Tư pháp để được hướng dẫn làm giấy khai sinh rồi nộp hồ sơ cho nhà trường để trường giải quyết theo quy định.

Ông Hà Đình Tú, Hiệu trưởng Trường THCS Cần Đốt, cho biết mới tiếp nhận thông tin về trường hợp em Tiên và nhà trường cũng chưa có gặp tiền lệ nào như vậy. “Theo quy định, khi có giấy khai sinh thì tất cả hồ sơ đều điều chỉnh theo giấy khai sinh. Sau khi làm giấy khai sinh, gia đình đem giấy tờ hộ tịch đến nộp cho nhà trường, chúng tôi sẽ xem xét để cải chính học bạ của em theo quy định”.

Cha mẹ phải làm giấy khai sinh cho con Lãnh đạo Sở Tư pháp tỉnh Long An cho biết theo Luật Hộ tịch, trường hợp em Tiên đã có giấy chứng sinh thì chỉ cần mang theo giấy này cùng với sổ hộ khẩu, giấy kết hôn (nếu có) của cha mẹ đến UBND xã – nơi cha mẹ nhập hộ khẩu để làm giấy khai sinh. Thời gian làm khoảng một ngày nếu có đủ giấy tờ trên. Sau khi có giấy khai sinh, gia đình đến Phòng Giáo dục nơi em Tiên đang học để được hướng dẫn chuyển tên trong sổ học bạ thành tên chính thức trong giấy khai sinh như tên em muốn mang. Việc thay đổi tên trong sổ học bạ thuộc thẩm quyền giải quyết của ngành giáo dục. Giấy khai sinh là giấy tờ hộ tịch gốc của mỗi cá nhân Mọi hồ sơ, giấy tờ của cá nhân có nội dung ghi về họ, tên, chữ đệm; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; dân tộc; quốc tịch; quê quán; quan hệ cha, mẹ, con phải phù hợp với giấy khai sinh của người đó. (Khoản 2 Điều 5 Nghị định 158/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch).

Theo Hoàng Lan (Pháp luật TP.HCM)