Điều hành giá xăng dầu rất cần sự linh hoạt, nhạy bén
Đúng như mong mỏi của người tiêu dùng, doanh nghiệp và giới chuyên gia tâm huyết với sự phát triển bền vững của nền kinh tế, tại Phiên họp thứ 9 Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 23/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31/12/2022 với mức giảm từ 700 – 2.000 đồng/lít mỗi loại.
Mua bán xăng dầu tại cửa hàng kinh doanh xăng dầu Petrolimex trên đường Trần Quang Khải, Hà Nội. Ảnh: Trần Việt/TTXVN
Như vậy, từ ngày 1/4 tới, mỗi lít xăng, dầu các loại được giảm tương đương từ 700-2.000 đồng. Điều này thể hiện Quốc hội kịp thời chia sẻ, đồng hành với Chính phủ đưa ra các quyết định thiết thực hỗ trợ đời sống nhân dân, hoạt động sản xuất góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, từ quyết định này cũng cho thấy, với mỗi vấn đề có ảnh hưởng quan trọng tới quốc kế dân sinh ngoài sự cẩn trọng, các cơ quan quản lý cũng cần sự linh hoạt nhạy bén để nhanh chóng đưa ra các giải pháp giải quyết trong mỗi tình huống.
Có thể nói, để đi tới việc Bộ Tài chính trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự thảo Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31/12/2022, các bộ ngành liên quan điều hành giá xăng dầu đã phải cân nhắc và đứng trước sức ép của dư luận xã hội. Dư luận xã hội cho rằng các bộ ngành như Công Thương, Tài chính còn thiếu linh hoạt, nhanh nhạy điều hành giá xăng dầu trước biến động của giá cả thế giới, sản xuất trong nước thiếu hụt do 1 trong 2 nhà máy lọc hóa dầu cung cấp giảm công suất và khâu tuyên truyền còn chậm trễ khiến người dân thiếu thông tin để nhìn nhận thấu đáo vấn đề.
Xăng dầu là mặt hàng chiến lược, quan trọng, thiết yếu có tác động mạnh đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân, tác động trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô. Việc giá xăng dầu tăng cao sẽ gây áp lực lớn đến chi phí sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như chi tiêu tiêu dùng của người dân.
Vậy mà có thời điểm người dân, nhất là một số tỉnh, thành phía Nam hoang mang khi nhiều cửa hàng bán xăng dầu treo biển hết hàng với lý do chưa nhập được hàng. Tại nhiều cửa hàng người dân chỉ được mua phân phối với mức 30.000 đồng hay 50.000 đồng mỗi lần mua.
Thiếu thông tin cộng với lo ngại xăng dầu khan hiếm và giá tiếp tục tăng cao nhiều người dân trước mỗi kỳ điều chỉnh giá xăng dầu đã mang can, bình nhựa mua để tích trữ; trong khi mặt hàng này có thể gây ra cháy nổ khi cất giữ không đúng quy định.
Giá xăng dầu tăng cao có lúc tới sát 30.000 đồng/lít khiến nhiều ngành như giao thông vận tải, đ.ánh bắt thủy hải sản tiếp tục rơi vào thua lỗ, bế tắc, nằm bờ sau khi đã yếu mòn sau 2 năm chống chọi với dịch COVID-19. Các loại hàng hóa tại các chợ dân sinh liên tiếp tăng giá, các nhà cung cấp đề xuất tăng giá vào siêu thị bởi giá xăng dầu tăng cao…
Có lẽ, động thái rõ nét nhất trong bối cảnh này là Bộ Công Thương đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường và trực tiếp thành lập Đoàn kiểm tra việc chấp hành của định của pháp luật trong kinh doanh xăng dầu của một số doanh nghiệp.
Video đang HOT
Nhưng dư luận chỉ yên tâm hơn sau khi Phó Thủ Tướng Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan, theo thẩm quyền chủ động điều hành giá xăng dầu bảo đảm theo đúng quy định, bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước. Phó Thủ tướng cũng quy trách nhiệm toàn diện về điều hành giá xăng dầu tới 2 bộ này.
Phải 4 ngày sau đó, Bộ Công Thương mới ban hành quyết định giao bổ sung hạn mức xăng dầu nhập khẩu cho 10 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu để bù đắp nguồn cung thiếu hụt từ sản xuất trong nước (không tính nguồn cung từ Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn) để đảm bảo đủ xăng dầu cung ứng cho thị trường nội địa trong Quý II/2022.
Thực tế các Bộ điều hành trực tiếp giá xăng dầu đều cho rằng luôn phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để theo dõi giá xăng dầu thế giới, giá cả trong nước, lạm phát…; từ đó tham mưu, báo cáo các cấp thẩm quyền tìm giải pháp điều hành giá xăng dầu, điều tiết từ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu… Nhưng qua 7 kỳ điều chỉnh giá xăng từ đầu năm tới nay có tới 6 lần điều chỉnh tăng; trong đó có kỳ tăng cao nhất tới 3.000 đồng/lít đưa giá xăng lên sát mức 30.000 đồng/lít cộng với các sức ép từ dư luận thì kiến nghị giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu mới được đặt trong chương trình nghị sự của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Vẫn biết, giảm thuế sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách Nhà nước nhưng trước những yếu tố tác động lớn đến đời sống xã hội và đặc biệt, xăng dầu là nhiên liệu đầu vào của nhiều hoạt động sản xuất, kinh doanh thì dù giảm thu ngân sách, nhưng khi giá xăng dầu ổn định sẽ kích thích sản xuất, tiêu dùng sẽ phần nào bù đắp khoản thiếu hụt này. Và ở góc độ vĩ mô, việc kịp thời kéo giảm giá xăng dầu sẽ góp phần không làm chậm tiến trình của Chương trình phục hồi kinh tế – xã hội vốn đang được cả hệ thống chính trị và toàn xã hội thực hiện.
Khi sản xuất trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng nội địa và vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu thì giá xăng dầu thế giới tăng, giá trong nước tăng theo là tất yếu và dễ hiểu. Vì vậy, việc cần làm là đảm bảo 2 nhà máy lọc hóa dầu đang cung cấp 75% nhu cầu trong nước vận hành hiệu quả. Ngoài ra, đề xuất xây dựng kho dự trữ xăng dầu cũng nên được xem xét, tính toán. Để từ đó chủ động an ninh năng lượng, hạn chế sử dụng công cụ thuế làm ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách quốc gia.
Giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu: Kỳ vọng giá xăng hạ nhiệt
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31/12.
Theo đó sẽ giảm thuế 2.000 đồng/lít xăng, 1.000 đồng/lít dầu diesel, dầu mazut và dầu nhờn. Nhiều chuyên gia nhận định, với quyết định giảm thuế này, giá xăng dầu trong nước thời gian tới sẽ được hạ nhiệt, giúp giảm nhẹ gánh nặng lên chi phí sản xuất, tiêu dùng của người dân.
Mua bán xăng dầu tại cửa hàng kinh doanh xăng dầu Petrolimex trên đường Trần Quang Khải, Hà Nội. Ảnh: Trần Việt/TTXVN
Ngóng giá xăng giảm mạnh
Nghe thông tin về việc sẽ giảm thuế bảo vệ môi trường giá xăng dầu từ đầu tháng 4 tới, nhiều nhà xe, dịch vụ vận tải vui mừng khi các các gánh nặng chi phí cho vận hành sẽ giảm theo.
Bà Vũ Tuyết Hạnh, đại diện Công ty vận tải Cường Thắng cho hay, thuế giảm 2.000 cùng với các chính sách điều hành giá của cơ quan chức năng, giá xăng thời gian tới có thể giảm khoảng hơn 2.000 đồng, tương đương khoảng 7%. Giá xăng là yếu tố chiếm từ 40-45% trong cấu thành giá vận tải. Việc giảm giá xăng sẽ giúp doanh nghiệp giảm áp lực về tài chính.
"Không chỉ Cường Thắng mà nhiều doanh nghiệp vận tải thời gian qua không dám tăng cước, nhất là với mối khách quen để giữ khách hàng. Nhiều chuyến hàng xác định không có lãi, thậm chí lỗ nhẹ, nhưng vẫn phải chạy. Giá xăng giảm tạm thời có thể giúp doanh nghiệp có thêm lợi nhuận", bà Hạnh nói.
Anh Nguyễn Anh Tú, chạy xe Hà Nội - Nội Bài vui vẻ cho biết, do giá xăng tăng mạnh nên giá cước chạy tuyến thời gian qua đã tăng lên đáng kể, từ 200.000 đồng/chiều lên 250.000 - 270.000 đồng/chiều tùy điểm đưa đón.
"Thời gian tới, nếu giá xăng giảm mạnh, chúng tôi có thể có thêm thu nhập, trang trải chi phí. Với mỗi 2.000 đồng/lít, mỗi chuyến xe, anh em tài xế có thêm 20.000 - 30.000 đồng/ngày. Dù là nhỏ thôi nhưng phần nào giảm bớt gánh nặng chi phí ăn uống, bến bãi...", anh Tú bày tỏ.
Giá xăng dầu tăng sốc thời gian qua đã khiến không ít lĩnh vực chịu áp lực, đặc biệt là với vận tải. Ông Bùi Danh Liên, chuyên gia lĩnh vực vận tải cho hay, chi phí các hãng xe phải chịu là rất lớn, từ giá xăng tăng, bến bãi, cầu đường... Nay thuế bảo vệ môi trường giảm sẽ là tin vui với các đơn vị, phần nào giúp họ giảm được áp lực trong vận hành. Dù vậy, ông Liên cũng cho rằng, giá cước vận tải sẽ chưa thể điều chỉnh theo mức giảm giá xăng dự kiến ở kỳ điều hành tới. Vì trong xu thế, giá xăng dầu vẫn sẽ neo cao do những căng thẳng xung đột Nga - Ukraine, giá dầu thế giới vẫn ở mức cao.
Công cụ hữu hiệu
Thời gian qua, giá dầu thế giới tăng cao lên sát 140 USD/thùng và đang dao động quanh mốc 100 USD/thùng. Điều này khiến giá xăng dầu trong nước biến động tăng mạnh gây ra nhiều gánh nặng cho ngành vận tải, sản xuất và đời sống người dân.
Đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho hay, quyết định giảm thuế bảo vệ môi trường ở mức 2.000 đồng/lít xăng và 1.000 đồng/lít dầu thực hiện từ 1/4 tới đây sẽ giúp cho giá xăng trong kỳ điều hành lần tới của liên Bộ Công Thương - Tài chính giảm mạnh.
Theo thông tin từ Bộ Công Thương, trong suốt thời gian qua, liên Bộ đã thực hiện chi sử dụng Quỹ bình ổn giá cho các mặt hàng xăng dầu ở mức từ 200-1.500 đồng/lít. Đến nay, số dư Quỹ bình ổn đã gần hết, tại 13 doanh nghiệp Quỹ đã âm. Do vậy, kỳ điều hành vừa qua, liên Bộ ngừng chi quỹ này đối với các mặt hàng xăng dầu. Đồng thời, phải thực hiện trích lập quỹ từ 200-500 đồng/lít.
Như vậy, ở kỳ điều hành lần tới, việc sử dụng Quỹ bình ổn sẽ không còn nhiều tác động để giảm giá xăng. Lúc này, mức giảm thuế bảo vệ môi trường vừa được thông qua sẽ phát huy hiệu quả.
Đại diện Vụ Thị trường trong nước - Bộ Công Thương cho biết, quỹ bình ổn đang âm do đó, không thể trông chờ vào Quỹ này để kìm đà tăng giá xăng dầu, mà chỉ có thể trông chờ vào biện pháp từ giảm thuế, phí cấu thành giá.
Trong cơ cấu giá xăng dầu cơ sở, mỗi lít xăng, dầu bán ra đang chịu 4 loại thuế gồm: thuế giá trị gia tăng, nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường.
Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Tiến Thỏa - nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho hay, khi giá dầu thế giới tăng cao, Việt Nam sẽ hưởng lợi từ các hoạt động xuất khẩu dầu thô, kèm theo đó là nguồn thu từ các loại thuế, phí đối với dầu thô, xăng dầu thành phẩm trong nước, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.
"Hiện tại, việc áp dụng giảm thuế bảo vệ môi trường sẽ giúp hạ nhiệt giá xăng. Nhưng về lâu dài, cần có các giải pháp cải cách để điều hành xăng dầu đúng với cơ chế thị trường, tránh tình trạng điều hành "nửa vời" như hiện nay. Có thể tiến tới bỏ định giá theo chu kỳ, chuyển theo hướng doanh nghiệp tự định giá, cạnh tranh về giá theo tín hiệu khách quan của thị trường", ông Nguyễn Tiến Thỏa đề xuất.
Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước cho rằng, cần phải tính tới các công cụ thuế linh hoạt hơn, như bài toán giảm thuế môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu và phải có chiến lược tiết kiệm.
Cùng đó là các giải pháp về tăng dự trữ quốc gia, tách bạch dự trữ quốc gia ra khỏi dự trữ lưu thông phân phối làm sao trong trong quy hoạch sản xuất để tăng dự trữ từ sản xuất đến lọc dầu, dự trữ về lọc dầu và thành phẩm. Đó là những công cụ, dư địa để can thiệp nhằm hài hòa lợi ích các bên là nhà nước, người dân, doanh nghiệp.
Phát huy vai trò quản lý Nhà nước trong điều hành giá xăng dầu Thời gian qua, việc giá xăng dầu liên tục tăng mạnh trên thị trường thế giới và nội địa, đã được dư luận đặc biệt quan tâm. Nguyên nhân của tình hình, tác động và hệ lụy, xu thế và triển vọng, thái độ và cách ứng phó của Chính phủ, doanh nghiệp và xã hội đối với vấn đề này đang là...
