Đi tìm những “ẩn ức tâm linh” trong ngày Rằm tháng 7 ở châu Á
Tại nhiều nước châu Á, ngày Rằm tháng 7 âm lịch được coi là ngày dành cho người âm và tháng 7 cũng được coi là tháng âm (còn được gọi là tháng cô hồn), vì vậy người ta thường tránh làm việc đại sự vào tháng này…
Người ta tin rằng, trong suốt tháng 7 và đặc biệt vào ngày Rằm tháng 7, những linh hồn từ dưới âm phủ, gồm cả linh hồn của tổ tiên và những cô hồn phiêu dạt sẽ từ dưới địa phủ quay về dương thế.
Rằm tháng 7, hay còn được gọi là lễ “xá tội vong nhân”, là một ngày lễ lớn, quan trọng trong phong tục của nhiều nước Á Đông. Lễ này trùng với lễ Vu Lan, vốn là lễ báo hiếu, cũng là một trong những ngày lễ chính của Phật giáo.
Không giống như những ngày lễ khác trong năm, khi người sống nhớ về người chế.t, người ta tin rằng Rằm tháng 7 là dịp để người chế.t quay về thăm người sống và thụ hưởng những lễ vật mà người thân cúng cho.
Bản chất của ngày Rằm tháng 7 cũng giống như lễ Vu Lan, vốn là để tỏ lòng hiếu thảo với tổ tiên. Người ta quan niệm, vào ngày 15/7 âm lịch, những linh hồn người chế.t ở dưới âm phủ sẽ được xóa bỏ mọi tội lỗi. Theo tín ngưỡng dân gian, đây là ngày mở cửa âm phủ, “xá tội vong nhân” (bỏ qua mọi tội lỗi cho người chế.t).
Vào ngày này, bên cạnh mâm cúng gia tiên, nhiều gia đình còn có lễ cúng cô hồn (thường vào buổi chiều) dành cho các vong linh không nhà cửa, không nơi nương tựa, không có thân nhân thờ cúng.
Theo truyền thuyết, ngày Rằm tháng 7 bắt đầu được biết tới trong nhân gian từ khi Bồ tát Mục Kiền Liên đại hiếu cứu mẹ ra khỏi kiếp ngạ quỷ (quỷ đói). Chính từ truyền thuyết này mà ngày lễ Vu Lan cũng được sinh ra, trở thành ngày để tưởng nhớ công ơn cha mẹ.
Mục Kiền Liên vốn là một vị cao tăng, tu luyện được nhiều phép thần thông. Mẫu thân ông là bà Thanh Đề khi đó đã qua đời, ông nhớ mẹ và muốn biết bây giờ mẹ như thế nào nên đã dùng mắt thần nhìn khắp trời đất để tìm.
Ông thấy mẹ mình vì gây nhiều nghiệp ác khi còn sống nên phải làm ngạ quỷ, bị đói khát hàn.h h.ạ khổ sở, ông đã đem cơm xuống tận cõi quỷ để dâng mẹ. Tuy nhiên, mỗi khi bà đưa thức ăn lên miệng thì thức ăn đều hóa thành lửa đỏ.
Mục Kiền Liên quay về tìm Phật để hỏi cách cứu mẹ, Phật dạy rằng: “Chỉ có một cách là nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày Rằm tháng 7 là ngày thích hợp để cung thỉnh chư tăng, hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó”.
Làm theo lời Phật, mẹ của Mục Kiền Liên đã được giải thoát trong ngày Rằm tháng 7 để quay về thăm con và được hưởng những lễ vật mà con dâng lên. Phật cũng dạy rằng: chúng sanh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ hãy theo cách này. Từ đó, ngày lễ Vu Lan ra đời.
Video đang HOT
Về bản chất, Rằm tháng 7 và lễ Vu lan rất giống nhau. Rằm tháng 7 là cách gọi dân giã trong nhân gian còn lễ Vu lan là ngày lễ lớn của Phật giáo.
Ở nhiều nước Á Đông, ngày Rằm tháng 7 là dịp để người sống tỏ lòng hiếu thảo với cha mẹ, ông bà đã mất, cũng là dịp để giúp đỡ những linh hồn đói khát.
Ở Việt Nam, Rằm tháng 7 là dịp lễ lớn, cả nhà chùa và các gia đình đều làm lễ. Lễ này thường được làm vào ban ngày, tránh làm vào xẩm tối vì lúc này mặt trời đã lặn, cửa âm phủ đã đóng. Vào ngày này, những gia đình có điều kiện đều cúng hai mâm: một mâm cúng tổ tiên tại bàn thờ và một mâm cúng chúng sinh (cúng cô hồn) đặt ở sân trước nhà hoặc trên vỉa hè.
Trên mâm cúng tổ tiên, gia đình bày một mâm cỗ mặn, tiề.n vàng và những vật dụng cá nhân dành cho người cõi âm làm bằng giấy (vẫn gọi là đồ hàng mã) những mong người cõi âm có được một cuộc sống tiện nghi, đầy đủ giống như người dương thế.
Trên mâm cúng chúng sinh, lễ vật gồm có: quần áo chúng sinh bằng giấy nhiều màu, các loại bỏng gạo, ngô khoai, bánh kẹo, cháo trắng hoặc cháo hoa, tiề.n vàng, nước lã hoặc rượu, cốc gạo trộn lẫn với muối (cốc này sẽ được rắc ra vỉa hè hoặc sân nhà khắp tứ phía sau khi cúng xong) và còn có thể cài thêm cả chút tiề.n lẻ.
Cô hồn thực ra là ma đói, không nơi nương tựa, không người thờ cúng, khi cúng chúng sinh xong người ta thường gọi những đứ.a tr.ẻ xung quanh đến rồi cho chúng cùng nhảy vào tranh cướp mâm cúng, hình ảnh đó tượng trưng cho những cô hồn đang cướp cỗ.
Ngoài ra, vào ngày này, ở chùa cũng hay có lễ phóng sinh, thả chim, thả cá về với môi trường sống của chúng.
Ngoài ra, ở một số vùng miền của Việt Nam, trong ngày lễ Vu Lan, vốn được coi là ngày dành cho mẹ, những người có mẹ còn đang sống sẽ cài một bông hồng đỏ lên áo và sẽ báo hiếu mẹ trong ngày này. Những người không còn mẹ nữa sẽ đeo một bông hồng trắng, tới chùa cầu kinh để linh hồn mẹ được an lành, siêu thoát.
Ở Nhật Bản, ngày lễ này thường được tổ chức vào Rằm tháng 7 hoặc Rằm tháng 8. Trong ngày này, để bày tỏ những ước nguyện của mình với gia tiên đã khuất, người ta viết ước nguyện ra giấy rồi treo lên cây trúc với hy vọng điều ước đó sẽ trở thành hiện thực.
Ngày lễ Rằm tháng 7 ở Nhật Bản qua nhiều đời đã dần mang thêm một nét nghĩa mới, trở thành dịp để gia đình đoàn tụ, khi đó, những người đi làm ở xa cũng sẽ quay về nhà để cả đại gia đình thăm viếng mộ tổ tiên.
Vào dịp này, ở Nhật cũng thường tổ chức những hoạt động văn hóa – văn nghệ, những điệu múa truyền thống là không thể thiếu. Tục lệ này đã được duy trì trong suốt hơn 500 năm.
Ở Trung Quốc, các tục lệ có nhiều nét tương đồng với người Việt Nam. Thêm vào đó, người Trung Quốc còn có tục thả thuyền giấy hoặc đèn hoa đăng trên sông vào buổi tối như một cách để chỉ đường dẫn lối cho những linh hồn phiêu dạt khỏi bị lạc, biết đường trở về âm phủ trước khi cửa đóng hẳn.
Vào dịp này, ở Trung Quốc cũng thường tổ chức văn nghệ quần chúng, mời người dân địa phương đến xem, hàng ghế đầu tiên luôn là hàng ghế trống, để dành cho các linh hồn tới cùng chung vui.
Ở Singapore và Malaysia, những buổi văn nghệ quần chúng là nét văn hóa nổi bật trong dịp lễ này. Những sân khấu dựng tạm là nơi để các ca sĩ, vũ công nghiệp dư biểu diễn. Tiề.n dựng rạp và thuê người biểu diễn sẽ do người dân địa phương cùng nhau quyên góp.
Theo dantri
Lễ Vu Lan: Những cụ già cài hoa hồng trắng
Dù đã ở tuổ.i "gần đất xa trời" nhưng những người đàn bà ấy chưa một lần có mẹ trong đời để mà được cài hoa hồng đỏ trong ngày Lễ Vu Lan.
Hoa đỏ thôi cài trên áo mẹ
Rời bỏ quê hương khi tuổ.i đời vẫn còn mười tám, đôi mươi những mong thay đổi cuộc đời và có một mái ấm thực sự, thế nhưng, đến nay cụ Lưu Thị Mỹ tròn 87 tuổ.i, theo như lời cụ vẫn là "cù bất cù bơ", không con, không cháu, không họ hàng thân thuộc nơi đất khách quê người.
Cụ Mỹ nhớ lại, vào một ngày năm 1954, khi Mỹ đưa tàu ra vịnh Hạ Long và kêu gọi: Ai muốn vào Sài Gòn thì lên tàu. Lúc ấy, ở quê nghèo đói quá nên mấy người hàng xóm có rủ cụ lên tàu đi về phương Nam, nơi được coi là miền đất hứa.
Ai ngờ, vào đến nơi được một thời gian thì hàng xóm đi đâu mất, nhà không có, tiề.n không có, cụ đành làm đủ nghề để sống. Từ bán rau, đồng nát đến bán vé số. Cuộc sống cứ thế trôi qua rồi cụ cũng chẳng còn thời gian nghĩ đến chuyện lập gia đình. Cho đến một lần đi bán vé số bị té ngã không làm gì được nữa thì cụ được người ta đưa về mái ấm tại chùa Diệu Pháp, Q. Bình Thạnh, TP.HCM.
Bà Nguyễn Thị Cúc xúc động khi kể về con gái của mình
Chừng ấy năm lưu lạc, điều mà cụ day dứt nhất là trong những ngày lễ Vu Lan, cụ chưa bao giờ được cài hoa hồng đỏ. "Tôi nhìn lại bông hoa trắng trên áo vào những ngày báo hiếu cha mẹ mà bỗng thấy tủi thân quá. Tôi có mồ côi như những đứ.a tr.ẻ vô phúc nào đâu mà là tôi... bỏ nhà đi biền biệt. Lúc ấy, mẹ tôi làm gì, ăn gì, sống ra sao tôi còn chẳng biết, giờ già rồi thì mẹ chắc đã về miền cực lạc từ đời nảo đời nao", cụ Mỹ bần thần nói.
Ở tuổ.i 93, đôi mắt đã mờ đục nhưng cụ Tẹo vẫn còn khá minh mẫn. Khác với cụ Mỹ, cụ Tẹo cũng đã từng có một gia đình hạnh phúc với chồng và một đứa con. Song, bom đạn chiến tranh trong những năm Mậu Thân 1968, nhà cụ bị cháy khiến chồng chế.t, con cũng chế.t, chỉ còn một mình cụ bơ vơ giữa cuộc đời.
Cụ tâm sự: "Đắng cay và tủ.i nhụ.c khiến tôi nhiều lần chỉ muốn chế.t quách đi cho rồi nhưng t.ự t.ử nhiều lần vẫn không chế.t. Rồi cuộc sống đưa đẩy tôi vào chốn này và thấy lòng mình thanh tịnh hơn nơi cửa Phật. Chắc có lẽ do ăn chay niệm Phật và có con, chồng ở trên cao phù hộ nên tôi vẫn còn được khỏe mạnh như thế này. Lễ Vu Lan là lúc người ta tưởng nhớ tới cha mẹ, còn tôi, tôi tưởng nhớ đến con tôi".
Một cụ già luôn nhìn xa xăm ra phía cửa sổ như ngóng trông điều gì
Lại một mùa Vu Lan buồn
May mắn hơn những người cùng cảnh ngộ với mình trong chùa Diệu Pháp là bà Nguyễn Thị Cúc, 74 tuổ.i, quê ở Huế. Đó là bà cũng có một tấm chồng và một đứa con gái. Tuy nhiên, chồng mất sớm, cô con gái phải lưu lạc một thân một mình trong Sài Gòn khi mới có 19 tuổ.i.
3 năm sau thì cô con gái về quê và hai mẹ con dắt díu nhau vào chùa Diệu Pháp nương tựa. Cô con gái rồi cũng đi lấy chồng nhưng do gia cảnh quá nghèo, không thể nuôi được mẹ già nên đành để bà ở lại trong chùa, thỉnh thoảng ghé thăm.
Với chất giọng đặc sệt Huế, bà Cúc rưng rưng nói: "Cả đời tui nghèo, tui có nuôi được hắn mô. Giờ tui già thì hắn cũng nghèo, lại còn phải nuôi cả gia đình hắn nên tôi cũng thương hắn và nhớ hắn nhiều lắm. Nhưng tuần nào hắn cũng có mặt ở đây, tuy hai mạ con chỉ gặp nhau được vài ba phút thôi. Hạnh phúc nhất là những chiều chủ nhật, hắn sang được lâu hơn chừng 15 - 20 phút. Thế cũng là an ủi lắm so với các chị em già ở trong này vì họ chả có cha mạ, con cái gì, tủi lắm".
Cụ bà này vừa được một cụ bà khác đút cho ăn
Bà Cúc vừa dứt lời thì một cụ ở cùng phòng cất tiếng: "Buồn lắm cô ơi! Mà biết thế nào được, sống ngày nào thì hay ngày đó thôi" rồi ngân nga câu: "Ai có mẹ xin đừng làm mẹ khóc / Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe không". Một số cụ thì nhìn xa xăm ra phía cửa sổ như ngóng trông điều gì. Cụ thì ngễnh ngãng ngồi nói vu vơ mấy câu: "Mẹ nói, phải rửa sạch tay trước khi ăn...".
Lúc này, khoảng 5 giờ, cũng là lúc giờ ăn cơm chiều đã đến. Mỗi cụ được phát một hộp cơm với đầy đủ rau dưa, thịt và canh. Khi một cụ già độ chừng hơn 80 tuổ.i ăn xong phần cơm của mình, quay sang đút từng thìa thức ăn cho một cụ khác, nghe chừng đã không còn minh mẫn, thì cụ này nói: "Mẹ đút con ăn hả?Yêu mẹ quá!".
Theo thầy Tịnh Thành, làm việc ở mái ấm, nơi đây là nơi lưu trú của 42 cụ già tuổ.i từ trên 70 trở lên. Tất cả họ đều không có gia đình, không nơi nương tựa. Có những cụ còn không đi nổi, phải nằm một chỗ. Vì vậy mà mùa Vu Lan nào, các cụ cũng chỉ được cài hoa trắng mà thôi.
Thầy Tịnh Thành nói rằng, người được cài hoa trắng sẽ thấy xó.t x.a, nhớ thương không quên mẹ, dù người đã khuất. Còn người được cài hoa hồng sẽ thấy sung sướng nhớ rằng mình còn có mẹ và sẽ cố gắng để làm vui lòng mẹ, kẻo một mai người khuất núi có khóc than cũng không còn kịp nữa...
"Lại sắp tới ngày rằm tháng Bảy, lại một mùa Vu Lan buồn cho các cụ ở đây", thầy Tịnh Thành nói trong ưu tư.
Theo Thúy Ngà (Infonet.vn)
Đồ "công nghệ" cho người âm mùa Vu Lan Hàng hóa cho người cõi âm không chỉ có ngựa, quần áo, giày dép, tiề.n vàng... mà còn có cả đồ hiện đại như máy giặt, ô tô, tủ lạnh, điện thoại iPhone... Để tận mắt tìm hiểu và chứng kiến lượng vàng mã được người dân tiêu thụ cho dịp lễ Vu Lan nhiều đến cỡ nào, chúng tôi đã tìm về...