Đi ô tô không hoàn toàn bảo vệ bạn khỏi tia UV gây ung thư da, đây là những cách phòng tránh
Trong số hơn 2 triệu ca ung thư da được chẩn đoán mỗi năm ở Hoa Kỳ, Tổ chức Ung thư da của họ cho biết hơn một nửa các khối u ung thư này xuất hiện ở phía bên trái cơ thể, bên cửa sổ vô lăng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời nhiều hơn.
Joe Jollu là một lái xe tải người Mỹ. Ông bắt đầu sự nghiệp của mình từ những năm 1980, khoảng thời gian mà khoa học vẫn chưa hiểu rõ tác hại của việc tiếp xúc lâu dài với tia UV. Một buổi sáng năm 2019, Joe thức dậy và cạo râu. Ông ấy vô tình cắt phải mép trên của mình.
Vết thương cứ ở đó mãi, loét ra, ngứa mà không lành. Nhưng Joe không mấy để ý đến nó. Cho đến khi tình cờ, một bác sĩ trong đợt khám định kỳ nói ông nên đi gặp một bác sĩ chuyên khoa ung thư da. Kết quả: Joe được chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào vảy – một dạng ung thư da mà đối với ông ấy có lẽ là bệnh nghề nghiệp.
Trước đó, Joe cứ ngỡ rằng ung thư da chỉ xảy ra với những người phơi mình cả ngày dưới ánh nắng mặt trời, những công nhân hoặc những người lái mô tô. “ Tôi đã ở trong xe của mình cả sự nghiệp”, ông ấy nói với bác sĩ. “ Mặt trời đâu có chiếu đến tôi”.
Nhưng vị bác sĩ khám cho Joe đáp lại một cách thẳng thắn: “Ông nghĩ mặt trời không chạm đến mình, nhưng thực sự thì có”. Joe được chỉ định phẫu thuật, và ông ấy vẫn có 95% cơ hội sống sau 5 năm. Nhưng điều đó không làm thay đổi một thực tế rằng: Ngồi trong ô tô không hoàn toàn bảo vệ Joe khỏi ung thư da.
1. Kính ô tô không hoàn toàn bảo vệ bạn khỏi tia UV
Thực tế kính ô tô không bảo vệ bạn khỏi tác hại từ tia UV đối với da – Ảnh Internet
Trung bình, một người Mỹ dành ra khoảng 55 phút mỗi ngày để lái xe. Trong khi tài xế có thể cảm thấy chiếc xe đang bảo vệ mình khỏi ánh nắng mặt trời, các nghiên cứu mối liên hệ giữa tia UV và ung thư da chỉ ra điều ngược lại.
Trong số hơn 2 triệu ca ung thư da được chẩn đoán mỗi năm ở Hoa Kỳ, Tổ chức Ung thư da của họ cho biết hơn một nửa các khối u ung thư này xuất hiện ở phía bên trái cơ thể, bên cửa sổ vô lăng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời nhiều hơn.
Trong trường hợp của ung thư hắc tố, loại ung thư da điển hình nhất, tỷ lệ các khối u xuất hiện phía bên trái lên tới 74%. Ngược lại, ở các nước lái xe với vô lăng bên phải, tỷ lệ ung thư da phía bên phải cơ thể lại cao hơn. Những con số này cho thấy tia UV xuyên qua kính lái vẫn có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư của tài xế, ngay cả khi họ nghĩ chiếc xe đã hoàn toàn bảo vệ mình.
Lý do vì kính xe hơi thường chỉ chặn tia UVB (có bước sóng ngắn hơn) và vẫn cho tia UVA (có bước sóng dài hơn) đi qua. Tia UVB là tác nhân khiến da cháy nắng, vì vậy, người ngồi trong xe hơi có thể giữ được làn da trắng sáng hơn những người đi xe máy.
Nhưng nghiên cứu cho thấy tia UVA -một tác nhân gây ra ung thư da, là thứ mà cửa kính xe hơi nguyên bản thường không chặn được nếu không dán phim cách nhiệt chống loại tia này. Tuy nhiên, khả năng chống tia UV của một vài dòng xe thập chí thấp tới 50%, bao gồm cả những chiếc xe có cửa sổ đã dán phim kém chất lượng.
Ngoài ra, khả năng chống tia UV của ô tô hiếm khi phụ thuộc vào giá cả. Có nghĩa là những chiếc xe cao cấp có thể cung cấp khả năng chống tia UV thấp hơn so với các mẫu xe giá cả phải chăng hơn.
2. Tia UV có thể gây ung thư như thế nào?
Cơ chế gây ung thư da của tia UV – Ảnh Internet
Tia UV gây ung thư bằng cách nào? Chúng ta biết trên da mình có các tế bào hắc tố chuyên sản xuất hắc tố melanin. Các hắc tố này hấp thụ tia UVB, khiến da đen đi. Và da càng đen, càng có khả năng hấp thụ tia UV lớn hơn. Một phần, nó sẽ bảo vệ bạn khỏi tác động của tia UV.
Nhưng cửa kính ô tô chặn tia UVB, khiến da bạn sáng và bắt nắng hơn. Các tia UVA thì vẫn có thể xâm nhập sâu vào da, làm lão hóa da của bạn. Trung bình, một người lái xe có tiếp xúc với tia UV bên cánh tay trái cao gấp 5 lần cánh tay phải, và phía mặt bên trái cao gấp 20 lần phía mặt bên phải.
Tiếp xúc càng nhiều với tia UV, nó càng có thể có cơ hội tác động vào nhân tế bào da, làm hỏng vật liệu di truyền (DNA). Khi đủ tổn thương DNA được tích lũy, nó có thể khiến các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát, tạo ra các khối u ung thư.
3. Làm thế nào để bảo vệ mình khi đi ô tô?
Bạn vẫn cần bôi kem chống nắng dù đi ô tô để bảo vệ da – Ảnh Internet
Để hạn chế tiếp xúc với tia UV trong khi lái xe, hãy xem xét các mẹo an toàn sau:
- Bôi kem chống nắng: Trước khi vào xe, hãy nhớ bôi kem chống nắng phổ rộng có SPF 15 trở lên. Không giống như các sản phẩm khác, kem chống nắng phổ rộng bảo vệ bạn khỏi cả tia UVB và UVA. Nếu bạn là một tài xế dịch vụ, chạy xe cả ngày, hãy đảm bảo thoa lại kem chống nắng sau mỗi 2 tiếng đồng hồ.
- Quần áo/Phụ kiện bảo vệ: Để bảo vệ làn da của bạn khỏi ánh nắng mặt trời, hãy mặc quần áo dài tay, đội mũ rộng vành và đeo kính râm chống tia cực tím.
- Phủ phim chống tia UV: Trong khi kính chắn gió phía trước thường đã chặn hầu hết các tia UV, cửa sổ phía sau và cửa cạnh bên thường vẫn cho phép tia UV chiếu xuyên qua. Để giữ an toàn cho bản thân, hãy cân nhắc mua một bộ phim chống tia UV trong suốt hoặc nhuộm màu cho cửa sổ xe của bạn.
Một số phim cách nhiệt có thể ngăn chặn tới 99% tia UV và nghiên cứu cho thấy rằng một bộ phim chống tia UV có thể làm giảm 93% tác hại của ánh nắng mặt trời.
- Nhớ đóng cửa xe xuống: Không có gì đáng ngạc nhiên, mức độ phơi nhiễm UV của bạn cao hơn nhiều khi bạn mở cửa sổ xe. Để hạn chế tiếp xúc với tia UV, hãy cố gắng đóng cửa sổ xe hơi, đặc biệt là trong giờ nắng cao điểm (thường là 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều). Nếu bạn cần mở cửa sổ, hãy chuẩn bị kem chống nắng và quần áo bảo hộ để giữ an toàn cho làn da của bạn.
Tia UV cường độ cao từ ánh nắng gây ung thư da như thế nào?
Khi làn da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng có chỉ số UV cao trong thời gian dài, bức xạ cực tím có thể lọt vào bên trong nhân tế bào da, gây tổn thương ADN và dẫn đến ung thư.
Tia UV gây ung thư da như thế nào?
Trong những ngày cao điểm nắng nóng vừa qua, chỉ số tia UV ở nhiều tỉnh thành trên cả nước, trong giờ cao điểm (10h-14h) luôn nằm trong khoảng 7-10, tương ứng với mức gây hại cao đến rất cao với cơ thể con người, khi tiếp xúc với ánh nắng.
Tia UV cường độ cao trong ánh nắng mặt trời có thể gây ra những vấn đề cấp tính lẫn mạn tính đến làn da. Theo đó, các vấn đề cấp tính thường gặp là đen da, cháy nắng, bỏng nắng. Ngoài ra, tia UV cũng có thể gây ra các tình trạng mạn tính về da như lão hóa da, rám má, khô da, thậm chí là ung thư da.
Trên da của chúng ta có các tế bào hắc tố chuyên sản xuất hắc tố melanin. Các hắc tố này có nhiệm vụ bảo vệ là da khỏi tác hại của bức thụ xạ UVB (1 trong 3 thành phần của tia UV), thông qua khả năng hấp đến 99% tia UV chiếu lên làn da của con người. Trong trường hợp ánh nắng chiếu trực tiếp lên da càng gay gắt thì melanin được sản xuất ra lại càng nhiều, đây cũng là lý do làn da bị đen đi sau khi đi dưới trời nắng.
Tia UV cường độ cao từ ánh nắng gây ung thư da như thế nào?
Tuy nhiên, trong trường hợp da chúng ta tiếp xúc quá lâu với ánh nắng cường độ cao, lớp phòng thủ melanin có thể sẽ bị quá tải.Khi đó, chỉ cần tia UV lọt vào bên trong nhân tế bào, nó có thể gây tổn thương ADN. Nếu đoạn ADN bị tác động có liên quan đến chức năng phân chia của tế bào, nó có thể dẫn đến hiện tượng tế bào nhân đôi không kiểm soát, từ đó hình thành ung thư da.
Ở giai đoạn muộn của ung thư da, các tế bào ung thư có thể xâm lấn rộng sang các mô khỏe mạnh xung quanh. Bên cạnh đó, một khi các tế bào ung thư xâm nhập được vào hạch bạch huyết, nó có thể phát tán khắp cơ thể và hình thành các khối u thứ phát, hiện tượng này được gọi là di căn.
Dấu hiệu nhận biết ung thư da
Những dấu hiệu ban đầu của ung thư da không khó để nhận biết, điều này cũng giúp tạo điều kiện cho người bệnh có thể phát hiện và đi khám kịp thời, từ đó có thể can thiệp ngay thời kỳ đầu của bệnh. Mỗi loại ung thư da lại có từng tập dấu hiệu nhận biết riêng, cụ thể:
- Ung thư tế bào đáy: Trên da (thường là những vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời) sẽ nổi sần màu đen, sau một thời gian vết sần có thể loét ra, dễ ra máu. Vết sần này sẽ tiến triển dần và bắt đầu xâm lấn.
- Ung thư tế bào gai: Trên nền các chấn thương da cũ, đặc biệt là sẹo sẽ phát sinh các mảng, sau đó sùi lên, rồi chuyển thành vết loét dễ ra máu!
- Ung thư tế bào hắc tố: Trên da xuất hiện mảng màu đen nhìn giống như nốt ruồi thông thường. Tuy nhiên, khi quan sát kỹ sẽ thấy mảng đen này có màu không đồng nhất, lổn nhổn chỗ đen, chỗ nâu. Đặc biệt, mảng đen này sẽ tăng nhanh về kích thước, tiếp đó là gồ cao lên, bị loét và bắt đầu xâm lấn.
Nắng nóng gay gắt, tia UV cao nguy hiểm cho sức khoẻ con người mức nào? Trong những ngày nắng nóng gay gắt đỉnh điểm, chỉ số tia UV tăng cao và có khả năng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con người. Medical News Today đã chỉ ra những tác hại của tia UV cũng như cách phòng tránh để bạn có thể bảo đảm được sức khỏe của mình. Tia UV ở những đô thị...