Đẽo tượng nhà mồ, những điều ít biết

Mai Hoàng Minh06:32 05/01/2014

Ai đến Tây Nguyên, nếu có dịp ngang qua những khu nhà mồ của đồng bào dân tộc thiểu số hẳn sẽ không nén được cảm giác rờn rợn bởi cảnh thâm u, xa vắng…

Quanh khu nhà che mộ, một thế giới muông thú cùng với những bức tượng đàn ông, đàn bà đứng khỏa thân; hình người ngồi hai tay ôm mặt khóc… Người làm nên âm hưởng này cho nhà mồ không ai khác là các nghệ nhân đẽo tượng.

Mỗi ngôi làng Tây Nguyên đều có một khu nhà mồ nhưng không phải làng nào cũng có người biết đẽo tượng mồ. Đẽo tượng nhà mồ không phải là nghề để kiếm sống. Người nào muốn hãy tự mình quan sát, tự mình thực hành cho đến khi được cộng đồng công nhận. Họ cũng không được trả công hay có chút ưu đãi nào của cộng đồng. Từ xưa, người Tây Nguyên quan niệm rằng – người biết đẽo tượng mồ là người có bàn tay được Yang (Trời) cho, có cái đầu được Yang bảo, phải phục vụ dân làng vô điều kiện,…

Tượng nhà mồ Tây Nguyên.

Theo tập tục của người Tây Nguyên, Pơ thi (bỏ mả) là một trong những nghi lễ quan trọng nhất trong vòng đời của một con người. Trước lễ Pơ thi, người đẽo tượng sẽ được các gia chủ mời vào rừng. Ngả được thân cây vừa ý xuống, chỉ bằng con dao và chiếc rìu họ bắt đầu miệt mài thực hiện “tác phẩm” của mình…

Không phải câu thúc bởi thời gian hay một sự gợi ý “đặt hàng” nào từ gia chủ, người đẽo tượng hoàn toàn được tự do sáng tác theo ý mình. Chính sự tự do đó mà với những thời khắc nhất định, họ vụt hóa thân trong những “vụ nổ tâm linh”… Đẽo một khúc gỗ thành hình người thì không khó nhưng thả được hồn vào tượng với những nỗi khắc khoải trong các tư thế, trong mọi vẻ mặt; thô tháp mà mang cả nỗi đau của một kiếp người, thì chỉ có người tạc tượng mồ Tây Nguyên mới làm nổi.

Tượng mồ – như tên gọi của nó – chỉ được đặt ở nhà mồ. Người tạc tượng khi đã bắt tay vào công việc, dù tác phẩm đang dở dang cũng không được mang về nhà hay đến khu nhà mồ làm tiếp. Họ khôngbao giờ được vụ lợi trong công việc; không được phép mang tượng đi rao bán hay đổi chác… Sau lễ tiễn người chết về “làng ma” vĩnh viễn, tượng mồ cũng để mặc tàn tạ cùng mưa nắng. Và người đẽo tượng cũng coi tác phẩm của mình như một sự đi không trở lại của kiếp người…

Theo Quốc Dinh

Video đang HOT

Khu dân cư nháo nhác vì vụ chôn người chết giữa phố

Tại thị trấn Cái Bè (tỉnh Tiền Giang), một gia đình bỗng dưng đem chôn người chết giữa khu dân cư. Người dân nhao nhác, trong khi chính quyền bối rối nên kết luận việc chôn người giữa phố là... vấn đề mới phát sinh.

Xây nhà giữa phố chôn người chết: Để giữ đất?

PV tìm đến ngôi nhà dành để chôn người chết trên đường Lê Văn Duyệt (khu vực 2, thị trấn Cái Bè, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang). Trung tuần tháng 2/2013, người dân sống rất háo hức chờ đợi hàng xóm mới, khi thấy nhiều nhân công, thợ hồ gấp rút xây dựng một ngôi nhà bề thế và vô cùng kiên cố.

Thế nhưng, nhà vừa hoàn thành xong, một nhóm người đào huyệt đến chôn người chết. Bàng hoàng xen sợ hãi, người dân ngăn cản nhưng bất thành.

Ngôi nhà mồ xây dựng trong khu dân cư khiến người dân bức xúc. (Ảnh Hà Nguyễn)

Người chết là ông T.K.C (SN 1959), người Việt gốc Hoa, vốn có "máu mặt" và giàu có trong vùng. Gia đình ông này sở hữu cửa hàng vật liệu xây dựng có tiếng của thị trấn. Sau khi ông này qua đời, gia đình đã tổ chức lễ tang lớn và chọn mảnh đất trống giữa hai ngôi nhà tôn lụp xụp của hai cha con ông Đặng Ngọc Hưng (SN 1930), thị trấn Cái Bè, huyện Cái Bè và Đặng Ngọc Ninh (SN 1970) để xây dựng nhà mồ kiên cố.

Ngôi nhà mồ được xây dựng hoành tráng, kín đáo và có kiến trúc như một ngôi nhà với chiều dài 13,5m, chiều rộng 4m. Phần mồ được trang trí đơn giản bằng đá hoa cương, nhưng ngôi nhà bao quanh được trang trí với màu sắc hài hòa và rất kiên cố, phía cổng có bậc tam cấp, cổng đề chữ "Trần gia mộ", có rào sắt được khóa kỹ càng.

Ngôi nhà mồ nổi bật giữa hai ngôi nhà nhỏ lụp xụp của hàng xóm. Người đi đường sẽ khó nhận ra mục đích khác thường của chủ nhân khi xây nhà này nếu không quan sát bên trong.

Ngày chôn cất ông C. tại ngôi nhà giữa phố, người dân tụ tập để xem, rồi bàn tán, riêng hai nhà của cha con ông Hưng thì thấp thỏm và ra sức ngăn cản. Hai gia đình này tỏ ra lo ngại khi sắp làm hàng xóm với người đã khuất.

Bà P.K.H (SN 1941), ngụ thị trấn Cái Bè cho biết: "Tôi không sợ người chết nhưng lúc nào cũng có cảm giác bất an. Tuổi này rồi, tôi chỉ mong sống bình yên bên con cháu, chứ cứ phập phồng không lo ma lo quỷ cũng sợ nước bẩn, phong thủy trong nhà không tốt, gia can bất ổn, thương cho con cho cháu".

Ông Hưng suy đoán: "Nhà tôi có tranh chấp đất đai với gia đình ông C., mảnh đất tranh chấp chính là diện tích xây dựng ngôi nhà mồ này. Thời gian qua, tôi có đóng thuế đất đàng hoàng nhưng gia đình bên đó thưa kiện đòi lại. Đến nay, họ ngang nhiên chôn người để chiếm đất, giờ tôi chẳng có giấy tờ chứng minh nên cũng ngậm ngùi mất trắng miếng đất. Với lại, ai lại đi tranh chấp đất đai với người đã chết. Thiệt tình, họ đã rất cao tay khi dùng người chết giữ đất".

Mấy đứa nhỏ con anh Đặng Ngọc A. (sinh năm 1967), nhà sát vách ngôi mộ ông C. không đêm nào dám thức học bài. "Ngồi đến khoảng 7h - 8h là tụi nhỏ lại chạy vào buồng cha mẹ mà thủ thỉ chuyện ma quỷ. Chúng tôi cũng chỉ biết động viên và trấn an các con yên tâm học bài, có lúc phải thức trông chừng cho mấy đứa làm bài tập.

Mà nghe đâu, còn chừa chỗ để chôn thêm vào ngôi nhà mồ này nữa. Chuyện tâm linh, mê tín thì mình dẹp qua một bên nhưng ô nhiễm môi trường sống hẳn nhiên là có".

Cận cảnh ngôi mộ (Ảnh Ngọc Lài)

Chính quyền loay hoay tìm giải pháp

Chuyện lạ đời người chết làm hàng xóm với kẻ sống được người dân cả thị trấn bàn tán xôn xao, nhưng tuyệt nhiên chính quyền địa phương lại không hay không biết. Bà H. cho biết: "Ủy ban nhân dân huyện Cái Bè, thị trấn Cái Bè cách đường Lê Văn Duyệt có năm, sáu trăm mét không lẽ người dân xôn xao, ồn ào vậy mà cán bộ vẫn không biết. Xây nhà mồ cũng lâu, ngày đem chôn cũng bị chúng tôi phản đối, có thông báo cho chính quyền nhưng không ai xuống giải quyết. Đến khi chôn cất xong xuôi mấy cán bộ mới nói không biết nên không ngăn".

Chúng tôi tìm gặp ông Lê Bá Thi (Chánh văn phòng UBND huyện Cái Bè) để được địa phương cung cấp thông tin vụ việc. Ông Thi tiếp chúng tôi với thái độ khó chịu và mệt mỏi: "Đã có nhiều báo thông tin vụ này, chúng tôi đã nói sẽ giải quyết, tất cả xuất phát từ tập quán chôn cất người chết của người dân quê nên mới có chuyện xây nhà cho người chết giữa khu dân cư".

Ông Thi cho biết, ông C. có một nền nhà nằm trên đường Lê Văn Duyệt, khi ông này qua đời, con trai ông đem về chôn ở đó, việc chôn cất này thị trấn không nắm rõ. Về việc gia đình ông C. xây dựng nhà mồ trong khu dân cư mà thị trấn không phát hiện kịp thời và không báo cáo được xem như một sai sót tương tự như việc xây dựng nhà không phép. UBND huyện Cái Bè đã yêu cầu UBND thị trấn Cái Bè rà soát, xác minh vụ việc và có văn bản trả lời thích đáng.

"Theo báo cáo sơ bộ của thị trấn, gia đình ông C. chỉ báo sử dụng phần đất trên vào việc xây dựng một cái mộ chứ không đề cập đến xây nhà mồ. Sau này, gia đình mới xây nhà mồ lớn lên, còn trước đó trên nền đất có một hay chưa thì tôi không nắm rõ, cũng chưa nghe báo cáo".

Nhưng ông Thi có khẳng định: "Việc chôn người chết trong khu dân cư về lâu dài là không hợp lý và không tốt chút nào. Tuy nhiên, đến thời điểm này, địa phương vẫn chưa có khu chôn cất tập thể hay nghĩa trang. Trước đây, thị trấn có một khu chôn cất tập thể tự hình thành nhưng sau giải phóng không còn tồn tại nữa".

Hiện huyện Cái Bè chưa có quy hoạch cụ thể trong việc xây dựng nghĩa trang cho địa phương. Bên cạnh đó, ông Thi cho rằng tập quán và tâm lý của người dân mình ở các quê, các xã vùng sâu thường chôn người chết ở hông nhà, trước cửa nhà, sau vườn... Nên, vụ việc chôn người chết trong khu đô thị được chúng tôi đánh giá như một vấn đề mới phát sinh trong quy trình quản lý Nhà nước. Những cấp quản lý ở địa phương và cấp cơ sở thị trấn, các cán bộ chưa rành, chưa nắm rõ dẫn đến sơ suất vừa qua.

Thiết nghĩ, vấn đề quy hoạch nơi chôn cất người đã khuất, xây dựng nghĩa trang luôn gắn liền với đời sống dân sinh từ xưa đến nay. Vậy mà, chính quyền địa phương đã "quên" lo cho người chết trong một thời gian dài thì thật là điều nên xem xét.

Chưa có vốn đầu tư xây dựng nghĩa trang Ông Lê Bá Thi (Chánh văn phòng UBND huyện Cái Bè) cho biết: "Việc xây dựng nhà mồ chôn cất người chết trong khu dân cư về lâu về dài hoàn toàn bất hợp lý. Thế nhưng, địa phương đã đề xuất xin kinh phí xây dựng nghĩa trang nhưng chưa được thông qua. Hiện địa phương đang trông chờ vào các nhà đầu tư tư nhân, nhưng không khả quan, không nhiều người mặn mà với việc đầu tư "nhà ở" dành cho người đã khuất. Về việc quản lý Nhà nước trong vấn đề này còn quá nhiều mới mẻ, tôi nghĩ sau sự việc lần này, chúng tôi đã có thêm kinh nghiệm để xử lý các vụ việc tương tự".

Theo vietbao

Người đàn bà sống với hàng nghìn hài cốt 35 năm nay bà Hà Thị Nga (SN 1939, ở ấp An Định A, thị trấn Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang) lặng lẽ canh giữ khu di tích nhà mồ Ba Chúc - nơi lưu giữ 1.151 bộ hài cốt trong tổng số 3.157 thường dân bị Pon Pot sát hại trong cuộc thảm sát lịch sử. Những ngày tháng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tìm thấy thi thể nữ tài xế, xuyên đêm trục vớt ô tô rơi sông Đồng Nai01:29

Vụ Mercedes-Benz dừng giữa làn ngược chiều: Xe đang "treo" 5 lỗi phạt nguội01:39

Hiện trường vụ cháy quán 'Hát cho nhau nghe' khiến 11 người chết ở Hà Nội01:29

Khởi tố kẻ làm bậy, dùng clip dọa thiếu nữ Hà Nội, công an khuyến cáo 1 điều03:15

Gerard lên sóng, nói 1 từ 'sốc' về tuyên bố rút kiện của Mr Đàm,'lật tẩy' điêu?03:27

Nam thanh niên đập phá xe ô tô khi va quẹt trên đường ở Bình Dương09:44

Hương Lan 'điểm mặt' nghệ sĩ 'thừa nước đục thả câu', CĐM réo tên Mr Đàm?02:55

Rộ clip Nờ Ô Nô lại đăng đàn xin lỗi, dư luận hoài nghi, CĐM quyết dí tới cùng03:03

Ngày này 5 năm trước: Một sự kiện y tế làm thay đổi hoàn toàn thế giới04:12

Jack 97 'lật đổ' Anh Tú Atus và RHYDER với 6 chữ, fandom tiếp tay 'dọn đường'?03:19

Nờ Ô Nô: 3 lần "bay kênh" vẫn "sống khỏe", hé lộ nhân vật chống lưng?03:03

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Xe đầu kéo container tông 2 người thương vong trên cầu vượt ở TPHCM

09:20:47 22/12/2024

Nam tài xế lái xe đầu kéo container trên cầu vượt Sóng Thần, TP Thủ Đức (TPHCM), xảy ra va chạm với xe máy làm một người tử vong, một người bị thương.

Tài xế lái xe lấn làn, dọa đánh người ở Bình Dương

09:17:16 22/12/2024

Người đàn ông lái ô tô vượt trái ở đoạn đường cấm vượt tại TP Dĩ An (Bình Dương) và bị xe đi đúng chiều cản lại, tài xế này xuống xe chửi bới, đe dọa đánh người.

Đấu giá căn hộ của ông Trịnh Xuân Thanh ở Nha Trang được trên 7 tỷ đồng

08:11:58 22/12/2024

Căn hộ chung cư 125,5m2 ở TP Nha Trang (Khánh Hòa) của ông Trịnh Xuân Thanh, cựu Chủ tịch PVC, được bán đấu giá thành công để bồi thường cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam gần 6,3 tỷ đồng.

Quảng Nam công bố tình huống khẩn cấp tại ngôi làng có nhiều đá lăn do động đất

20:00:12 21/12/2024

Sau sự việc hàng chục tảng đá lớn lăn xuống sát làng Tu Hon (xã Trà Don, huyện Nam Trà My) do dư chấn động đất, tỉnh Quảng Nam đã công bố tình huống khẩn cấp tại đây để triển khai các biện pháp ứng phó.

Áp thấp nhiệt đới hình thành ở Nam Biển Đông, miền Trung có đợt mưa lớn

12:26:35 21/12/2024

Áp thấp nhiệt đới hình thành trên vùng biển phía Nam của khu vực Nam Biển Đông, kết hợp với không khí lạnh nên từ 23-26/12, ở Trung và Nam Trung Bộ, Tây Nguyên có đợt mưa lớn.

Trâu rượt đuổi, đâm trúng 2 người dân ở Bạc Liêu

07:58:01 21/12/2024

Khi ông T. chuẩn bị dẫn trâu ra đồng, bất ngờ bị con vật rượt đuổi. Sau đó, con trâu này đâm trúng 2 người dân ở Bạc Liêu khiến họ bị thương.

Hai lao động Việt tử nạn trong vụ cháy lớn ở nhà máy tại Đài Loan

22:17:28 20/12/2024

Một nhà máy chế biến thực phẩm tại Đài Loan (Trung Quốc) cháy lớn, khiến 9 người tử vong, trong đó có 2 nạn nhân là người Việt.

Xử lý nghiêm người đứng đầu nếu để học sinh vi phạm giao thông

21:47:56 20/12/2024

Tùy mức độ vi phạm Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ của học sinh, người đứng đầu và tập thể đơn vị, giáo viên sẽ bị nhắc nhở, phê bình, hạ xếp loại hoặc nặng hơn là không xét thi đua.

Cháy lớn nhà 4 tầng cho thuê trọ ở TPHCM, 2 người tử vong

09:43:21 20/12/2024

Đám cháy lớn căn nhà 4 tầng với 20 phòng trọ cho thuê gần Trung tâm Triển lãm và Hội chợ Tân Bình, TPHCM khiến 2 người tử vong, nhiều người bị thương phải nhập viện.

Xe cấp cứu hết hạn đăng kiểm vẫn đi chở bệnh nhân

09:37:47 20/12/2024

Mặc dù xe cấp cứu hết hạn đăng kiểm 2 tháng, nhưng Trung tâm cấp cứu 115 Khánh Hòa vẫn để tài xế điều khiển ô tô đi đón bệnh nhân.

Cháy lớn tại Hoàng Mai, nhiều xe chữa cháy được huy động

09:23:17 20/12/2024

Người dân phát hiện đám cháy nhanh chóng nhờ mùi khét nồng nặc, tuy nhiên lại khó dập tắt bước đầu do lửa bùng lên nhanh và mạnh, nếu tiếp cận không có đồ bảo hộ sẽ nguy hiểm.

Vụ bác sĩ làm việc trên xe lăn bị điều chuyển: 2 tháng chưa được nhận lương

08:49:23 20/12/2024

Trở lại làm việc sau thời gian nghỉ điều trị khớp gối, bác sĩ Lê Khắc Thu ở Thừa Thiên Huế không được bố trí công tác chuyên môn rõ ràng, 2 tháng chưa được nhận lương.