Để tránh nguy cơ “vỡ” quỹ lương hưu
“Việt Nam đang trải qua thời kỳ dân số lão hóa nhanh. Điều này tác động mạnh tới quỹ lương hưu” – ông Carlos Galian, chuyên gia của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) nghiên cứu về quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam nhấn mạnh. Cũng theo dự báo của ILO, đến năm 2020, quỹ lương hưu của Việt Nam bắt đầu bị thâm hụt và cạn kiệt vào năm 2029.
Dân số lão hóa nhanh ảnh hưởng lớn tới quỹ hưu trí
- Được biết ILO đang nghiên cứu về Quỹ BHXH trong đó đặc biệt là quỹ hưu trí của Việt Nam. Ông có thể cho biết đán.h giá đến thời điểm này về thực trạng Quỹ BHXH Việt Nam?
Video đang HOT
- Quỹ BHXH Việt Nam đã có thời gian hoạt động 10- 15 năm nay và đang có đà phát triển cao cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Cũng chính sự phát triển nóng của nền kinh tế đã tác động đến tính bền vững của quỹ BHXH, đặc biệt là quỹ hưu trí. Hiện tại hệ thống BHXH của Việt Nam đang bộc lộ sự lỏng lẻo. Có thể thấy hiện nay số người tham gia đóng BHXH mới chiếm 20% lực lượng lao động. Tỷ lệ người đóng BHXH trên số người hưởng lương hưu có xu hướng giảm nghiêm trọng. Nếu năm 1996, có 217 người đóng cho 1 người hưởng lương hưu, thì đến năm 2011, chỉ còn gần 10 người đóng cho một người hưởng. Hiện tại ILO đang hoàn thành báo cáo thực trạng quỹ hưu trí Việt Nam và đưa ra nhưng tình huống của quỹ này trong tương lai nếu không có những thay đổi cần thiết. Chúng tôi dự kiến sẽ hoàn thành báo cáo này vào cuối tháng 8 năm nay.
- Nguy cơ vỡ quỹ BHXH đang được cảnh báo, vậy nguyên nhân chính là gì và hệ quả sẽ đến đâu, thưa ông?
- Như tôi đã nói ở trên, hệ thống BHXH của Việt Nam đã cho thấy có sự lỏng lẻo. Bên cạnh đó, nguyên nhân lớn nữa là tình trạng tăng dân số cơ học và sự lão hóa nhanh. Hiện Việt Nam đang trải qua thời kỳ lão hóa dân số khá nhanh. Năm ngoái, 10% dân số Việt Nam quá 60 tuổ.i. Trong khi đó, tuổ.i nghỉ hưu bình quân của Việt Nam lại đang ở mức khá thấp với mức trung bình là 53 tuổ.i. Tuổ.i thọ bình quân của người Việt Nam lại ngày càng cao hơn, có thể lên tới 80 tuổ.i. Như vậy, hiện trạng quỹ hưu trí của Việt Nam là thời gian đóng bảo hiểm rút ngắn đi, nhưng thời gian hưởng lại ngày càng kéo dài. Sự thay đổi dân số cơ học này cộng với việc thực hiện chế độ BHXH chưa chặt chẽ dẫn tới nguy cơ thâm hụt và cạn kiệt quỹ hưu trí. Điều này sẽ dẫn tới tình trạng rất nhiều lao động trẻ hiện vẫn đang đóng BHXH nhưng tương lai sẽ có khả năng không được hưởng lương hưu.
- Vậy ILO chắc chắn đã có đề xuất về những giải pháp tránh khả năng xấu nhất xảy ra?
- Mặc dù quỹ hưu trí của Việt Nam đang phải đối mặt với những nguy cơ nói trên nhưng điểm tích cực của hệ thống BHXH Việt Nam là hệ thống này còn mới và hoàn toàn có thể thay đổi nếu được cải tổ kịp thời. Theo tôi nhận thấy, hiện nay Việt Nam đã nhận thấy được vấn đề nên Chính phủ và các tổ chức chính quyền đều quan tâm và đặt ra yêu cầu phải cải tổ. Theo tôi, có 3 điều cần làm để tránh nguy cơ cạn kiệt quỹ hưu trí, đó là nâng tuổ.i nghỉ hưu trung bình của người lao động, quy định tuổ.i nghỉ hưu nam nữ bằng nhau và thay đổi công thức tính lương hưu, quy định chênh lệch phần trăm cao hơn nếu người lao động nghỉ sớm so với tuổ.i nghỉ hưu theo quy định.
“Bộ LĐ-TB&XH đang lấy ý kiến dự thảo Luật BHXH nhằm tránh nguy cơ mất cân đối quỹ hưu trí và tử tuất. Theo đó, dự thảo đưa ra lộ trình tăng tuổ.i nghỉ hưu đối với từng nhóm đối tượng cho đến khi tuổ.i nghỉ hưu của cả nam và nữ bằng nhau là 62 tuổ.i; đồng thời nâng thêm 5 tuổ.i đối với người nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động; tăng dần số năm đóng bảo hiểm xã hội.”
Theo ANTD
Doanh nghiệp đau đầu vì tăng lương tối thiểu
Đồng tình với việc quy định về lương tối thiểu là chính sách rất quan trọng với người lao động nhưng đại diện nhiều doanh nghiệp Hà Nội cho rằng, thời điểm tăng lương tối thiểu cần phải xem xét bởi khi doanh nghiệp gặp khó khăn, việc tăng lương sẽ tạo sức ép không nhỏ lên doanh nghiệp.
Nhiều doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn khi tăng lương trong thời điểm này
Tăng lương càng đẩy doanh nghiệp khó khăn hơn
Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong thời gian từ tháng 1-2003 đến tháng 5-2013 đã có 8 lần điều chỉnh lương tối thiểu. Liên tục được điều chỉnh song lương tối thiểu chưa bao giờ đạt mức sống tối thiểu. Hiện nay ước tính mới đáp ứng khoảng 60% nhu cầu của người lao động. Việc tăng lương tối thiểu là cần thiết nhưng theo các chuyên gia thì cần phải được xem xét kỹ nhiều góc độ.
Bà Nguyễn Minh Chi, chuyên gia tư vấn của VCCI dẫn kết quả nghiên cứu quy mô nhỏ được thực hiện mới đây về tác động và ảnh hưởng của chính sách tăng lương tối thiểu đến vấn đề việc làm và quản trị doanh nghiệp cho thấy, mức lương trung bình ở các doanh nghiệp được khảo sát đạt mức 3,5 triệu đồng, cao hơn mức lương tối thiểu vùng. Với 71% doanh nghiệp tăng quỹ lương năm 2012 vì lý do chủ yếu là bù trượt giá chứ không phải vì tăng lương tối thiểu cho thấy doanh nghiệp ý thức rõ vấn đề bảo đảm nguồn nhân lực thông qua trả thu nhập dưới nhiều hình thức khác nhau như trả lương cao hơn mức lương tối thiểu, trợ cấp, thưởng và tăng lương ngay trong thời điểm khó khăn.
Cũng theo khảo sát của VCCI, phần nhiều doanh nghiệp không đán.h giá cao chính sách tăng lương tối thiểu trong thời điểm hiện tại với lý do chính đưa ra là tăng lương tối thiểu trong thời điểm doanh nghiệp đang phải gồng mình chống chọi với khó khăn như hiện nay sẽ làm tăng thêm khó khăn cho doanh nghiệp.
Nên giảm sức ép lên lương tối thiểu
Bàn về mức lương tối thiểu, ông Yoon Youngmo, Cố vấn trưởng về Quan hệ Lao động, Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam cho rằng phần lớn người lao động, đặc biệt của các công ty lớn, đã nhận mức lương cao hơn nhiều so với mức tiề.n lương tối thiểu. Vì mức lương thấp nhất tại các công ty lớn đã cao hơn mức tiề.n lương tối thiểu, nên "tỷ lệ" tăng - chứ không phải con số tăng tiề.n lương tối thiểu - làm ảnh hưởng đến mức tiề.n lương tại những doanh nghiệp này. Nếu tiề.n lương tối thiểu tăng lên khoảng 10%, người lao động và cả người sử dụng lao động ở các doanh nghiệp có thể nghĩ rằng nên tăng lương theo tỷ lệ đó. Nhưng theo ông Yoon Youngmo, mối liên hệ như vậy không phải là cơ chế hiệu quả để tăng tiề.n lương tại các doanh nghiệp lớn vì "mối liên hệ này không phản ánh được tăng năng suất, mức lợi nhuận và khả năng chi trả tại các doanh nghiệp khi xác định mức lương" - ông Yoon Youngmo nhấn mạnh.
Cũng theo ông Yoon Youngmo, điểm đột phá cần có là người lao động trong các doanh nghiệp lớn nên sử dụng thương lượng tập thể thay vì tiề.n lương tối thiểu để điều chỉnh tiề.n lương. Hình thức thương lượng tập thể để điểu chỉnh lương chưa triển khai mạnh trong doanh nghiệp cũng chính là một trong những nguyên nhân gây ra sức ép không mong đợi lên hệ thống tiề.n lương tối thiểu. Trong khi đó, người lao động của các doanh nghiệp lớn hoặc các công đoàn sẽ có thể tác động đến quyết định điều chỉnh tiề.n lương tối thiểu theo hướng gây ra những kết quả tiêu cực. "Điều quan trọng là hệ thống tiề.n lương tối thiểu cần tập trung vào nhóm những người lao động nhận mức lương thấp nhất trên thị trường lao động" - ông Yoon Youngmo đề xuất.
Lương tối thiểu chỉ đáp ứng 70% nhu cầu sống tối thiểu
- Vấn đề tiề.n lương đang là quan tâm của dư luận, trong điều kiện kinh tế khó khăn như hiện nay thì lộ trình cải cách tiề.n lương của ta có gì thay đổi không, thưa ông?
- Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội: Trong thời gian này vấn đề nổi lên lại là chuyện tiề.n lương. Lương trong khu vực sản xuất kinh doanh vừa tăng 17% từ 1-1-2013 (dự kiến tăng 36% nhưng không đạt), khu vực hành chính sự nghiệp còn thấp hơn, bằng khoảng 70% lương tối thiểu của khu vực sản xuất kinh doanh. Còn lương tối thiểu dù đã tăng lên song cũng chỉ đáp ứng được 62 - 69% nhu cầu sống tối thiểu. Bây giờ có điều chỉnh tăng thì vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu. Chính phủ cũng đã tính kinh phí tăng thêm để thực hiện tăng mức lương tối thiểu từ 1,05 triệu đồng/tháng lên 1,15 triệu đồng/tháng từ ngày 1-7-2013 đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang là 21.700 tỷ đồng. Vừa rồi, Chính phủ đã báo cáo đề án cải cách tiề.n lương với Bộ Chính trị nhưng vẫn chưa thể báo cáo tại Hội nghị BCH Trung ương vào kỳ họp tới.
- Tiề.n lương tối thiểu phải đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động vậy làm thế nào để quyết bài toán này, thưa ông?
- Để đảm bảo tiề.n lương tối thiểu phải gắn chặt với nhu cầu tối thiểu, tôi nghĩ mức sống tối thiểu phải là mức sống chung của cả xã hội. Mức sống đó phải được căn cứ, tính toán trên nhu cầu đáp ứng lượng calo hàng tháng của người lao động. Thứ 2 là phần phi lương thực để người ta đảm bảo các tiêu dùng về sinh hoạt như nhà ở, học hành, chữa bệnh... và thứ 3 phải có điều kiện để nuôi con cái, nuôi bố mẹ. Phải có cơ quan thống kê điều tra. Mà không có cơ quan nào khác ngoài cơ quan có tư cách pháp nhân của Nhà nước, đó là Tổng cục Thống kê, tiến hành một cuộc khảo sát lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu, lựa chọn khu vực đồng đều. Chất lượng điều tra đúng, chúng ta sẽ có kết quả đúng. Việc đó đang giao cho Tổng cục Thống kê tính toán để đề xuất với Chính phủ.
Theo ANTD
1/2 số người thất nghiệp là thanh niên Hơn 73 triệu thanh niên đang thất nghiệp trên toàn thế giới và tình hình có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn; 50% số người thất nghiệp Việt Nam là thanh niên - đây là những thông tin ảm đạm trong báo cáo xu hướng việc làm toàn cầu cho thanh niên 2013 do Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) công...