Đây là loài cá đặc sản đất Quảng Nam, trước kia ở sông Tranh nhiều lắm, nay giới sành ăn đang săn lùng

Th. Hà11:34 23/12/2021

Cá niên sống dọc các khe suối vùng cao từ TT- Huế đến Bình Định. Ở Quảng Nam , cá niên có mặt ở các sông suối trên địa bàn các huyện Bắc Trà My, Nam Trà My, Tiên Phước, Nam Giang, Tây Giang…Ở Quảng Nam, những nơi có nhiều và ngon nhất là cá niên sống trên sông Tranh, chạy dọc theo tỉnh lộ ĐT616 qua các huyện Nam Trà My và Bắc Trà My.

Người dân tộc Cor địa phương gọi cá niên là Jia-liếc, do cá niên khá giống với cá diếc, nhưng mình dài và tròn hơn, có con dài khoảng 30 cm.

Trên sông Tranh, cá niên thường ở những đoạn sông hẹp, ghềnh đá hoặc các con suối nước chảy xiết. Loài cá này chỉ ăn rêu và con hà bám trên gờ đá. Món cá niên ngon nhất và chế biến cũng đơn giản nhất là cá niên hấp.

Những đoạn nước chảy xiết trên sông Tranh (Quảng Nam) có nhiều cá niên quần tụ, sinh sản.

Cá niên rửa sạch, cho vào nồi, đổ nước vừa ngập mình cá rồi bắc đun trên lửa. Khi nước sôi, để lửa nhỏ khoảng 10 phút thì cho thêm vài cọng hành vào, nêm nếm ít mì chính rồi sắp cá niên ra đĩa, rắc lên mình cá ít tiêu.

Cá niên hấp ăn nóng , chấm với ớt xanh giã muối vắt thêm chanh, kẹp với rau răm, húng, quế… đưa vào miệng nhẩn nha nhai, vừa để tránh hóc xương (cá niên có nhiều xương hom), vừa thưởng thức thịt cá ngọt thơm.

Món cá niên nướng có hương vị rất đặc trưng, lại chế biến nhanh và đơn giản. Chọn những con cá niên vừa, chiều ngang thân mình bằng 2 ngón tay rồi xếp vào vỉ, đưa lên bếp than hồng rồi trở đều.

Khi nào thấy da cá niên vàng xém thì món nướng đã đạt yêu cầu. Ăn cá niên nướng “cầu kỳ” nhất là… dùng tay gỡ thịt cá hay cầm nguyên con chấm muối ớt pha với tiêu rừng mà cắn nhai ngấu nghiến, hít hà bởi vị ớt cay nồng.

Video đang HOT

Hầu hết các quán cơm (quán nhậu) trên đường ĐT616 qua huyện Bắc Trà My đều có món đặc sản cá niên sông Tranh.

Dù kêu món cá niên hấp, cá niên nướng, gỏi cá niên, cá niên nấu cháo, cá niên kho nghệ, kho mặn… nhưng thực khách cũng luôn được chủ quán “tiếp thị” món…ruột cá!

Món ăn từ ruột cá niên được chế biến như sau: Ruột cá niên sau khi mổ ra, rửa sạch cho vào chén, có thể đổ thêm lòng đỏ trứng gà vào khuấy đều rồi đem chưng cách thủy cho chín.

Món cá niên nướng thành “đặc sản ẩm thực” ở vùng cao Trà My (Quảng Nam).

Sau khi hỗn hợp ruột cá niên và trứng gà chín, rắc lên ít tiêu núi rồi ăn nóng.

Do cá niên chỉ ăn rêu trên đá và sống trong môi trường trong sạch, không bị ô nhiễm nên nhiều người tin rằng ăn bộ ruột cá niên sẽ rất bổ dưỡng, giúp sáng mắt và có lợi cho đường tiêu hóa.

Món ăn này có vị rất lạ, nếu ai chưa quen ăn thì thấy đăng đắng nhưng hậu lại ngòn ngọt.

Múc một muỗng nhỏ cho vào miệng rồi “đưa cay” một hớp rượu gạo, sẽ nghe chất đắng trong mật cá tan dần, tan dần…

Là đặc sản sông Tranh nên cá niên dần hiếm, thường theo thương lái xuôi về phố thị bán cho các hàng quán, nhưng cá không còn tươi rói và giữ được hương vị của núi rừng.

Do đó, thưởng thức cá niên phải thưởng thức ngay tại chỗ, ở những quán nhậu che bạt sơ sài bên các cầu treo bắc qua dòng sông Tranh nhấp nhô vách đá nhưng không kém thơ mộng.

Một nhà thơ xứ núi nào đó, lúc ngồi lai rai tại một quán nhậu bình dân tên “Quán Gió” cùng vài người bạn với món cá niên “đặc hữu” của sông Tranh, đã tức cảnh mấy câu: “Quán Gió bên cầu sóng lặng yên/ Đón chào du khách cảnh hòa hiền/ Dừng chân ghế đá, bầu tâm sự/ Đặc sản Trà My: món cá niên!”.

Cảnh báo lũ trên các sông ở Bắc Bộ, Quảng Nam đến Bình Thuận, Tây Nguyên

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ tối 19 đến ngày 21/9, trên các sông suối khu vực Bắc Bộ, các sông từ Quảng Nam đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên có khả năng xuất hiện một đợt lũ với biên độ lũ lên ở thượng lưu dao động từ 2-5 m, ở hạ lưu từ 1- 3 m.

Nước sông Trà Khúc, tỉnh Quảng Ngãi dâng cao. Ảnh minh họa: Sỹ Thắng/TTXVN

Trong đợt lũ này, mực nước đỉnh lũ ở thượng lưu các sông, các sông suối nhỏ, từ Quảng Nam đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên có khả năng đạt mức báo động 1 - báo động 2, trên các sông suối khu vực Bắc Bộ có khả năng đạt mức báo động 1; đỉnh lũ hạ lưu trên các sông chính ở dưới mức báo động 1.

Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi và ngập úng cục bộ tại các vùng trũng, thấp ven sông các tỉnh: Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Hòa Bình, khu vực từ Quảng Nam đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai: cấp 1.

Theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai, người dân nên hết sức cảnh giác, quan sát kỹ các hiện tượng biến động lạ về địa chất, nhanh chóng di chuyển khỏi khu vực có thể xảy ra lũ quét. Các địa phương trong vùng ảnh hưởng mưa lũ cần kiểm tra, rà soát nhà ở không an toàn tại các vùng núi, khu dân cư ven sông, suối, ngoài bãi sông, khu vực có nguy cơ ngập lụt, sạt lở đất, lũ quét; sẵn sàng phương án sơ tán dân tại các khu vực có nguy cơ cao đến nơi an toàn; rà soát, bố trí lực lượng kiểm soát, hướng dẫn giao thông các khu vực ngập lụt, chia cắt; sẵn sàng lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố, đảm bảo giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính khi mưa lớn.

Nguyên nhân của đợt lũ này do các khu vực: vùng núi Bắc Bộ, từ Đà Nẵng đến Bình Thuận, Tây Nguyên và Nam Bộ đều có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to.

Từ tối 19 đến 20/9, lượng mưa phổ biến tại vùng núi Bắc Bộ từ 70-120 mm; riêng các tỉnh Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng có nơi trên 150 mm (thời gian mưa lớn xảy ra tập trung vào chiều tối, đêm và sáng sớm); trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại khu vực vùng núi và ngập úng cục bộ tại các vùng trũng, thấp, ven sông.

Từ sáng đến trưa 19/9, khu vực từ Đà Nẵng đến Bình Thuận, Tây Nguyên và Nam Bộ tiếp tục có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông. Một số nơi có lượng mưa lớn (lượng mưa tính từ 7 giờ đến 13 giờ ngày 19/9) như: Hòa Vang (Đà Nẵng) 32.85 mm, Tam Kỳ (Quảng Nam) 66.4 mm, Sơn Hà (Quảng Ngãi) 84.0 mm, Hoài Nhơn (Bình Định) 65.6 mm, Khánh Vĩnh (Khánh Hòa) 43.6 mm, Krông Búk (Đắk Lắk) 50.4 mm, Tuy Đức (Đắk Nông) 44.2 mm, Tân Biên (Tây Ninh) 32.0 mm, Tiểu Cần (Trà Vinh) 31.78 mm, Trần Văn Thời (Cà Mau) 60.2mm.

Từ tối 19 đến ngày 21/9, khu vực từ Đà Nẵng đến Bình Thuận, Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông với tổng lượng mưa phổ biến 80-160 mm, có nơi trên 200 mm. Khu vực từ Nghệ An đến Thừa Thiên - Huế có mưa rào và dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to với lượng mưa từ 30-50mm/24 giờ, có nơi trên 70mm/24 giờ; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại khu vực vùng núi và ngập úng cục bộ tại các vùng trũng, thấp, ven sông. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do mưa lớn, lốc, sét và mưa đá: cấp 1.

Dự báo các khu vực đêm 19 và ngày 20/9, phía Tây Bắc Bộ nhiều mây, chiều tối và đêm có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và rải rác có dông; ngày có mưa rào và dông rải rác; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Nhiệt độ thấp nhất từ 22-25 độ C, có nơi dưới 21 độ C. Nhiệt độ cao nhất từ 30-33 độ C, có nơi trên 33 độ C.

Phía Đông Bắc Bộ có mây, đêm có mưa rào và dông vài nơi, riêng vùng núi có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông; ngày có mưa rào và dông rải rác; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh. Nhiệt độ thấp nhất từ 23-26 độ C. Nhiệt độ cao nhất từ 31-34 độ C.

Thủ đô Hà Nội có mây, đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày có mưa rào rải rác và có nơi có dông; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Nhiệt độ thấp nhất từ 23-25 độ C. Nhiệt độ cao nhất từ 32-34 độ C.

Các tỉnh từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên - Huế có mây, phía Bắc có mưa rào và dông rải rác; phía Nam có mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh. Gió Đông cấp 2-3. Nhiệt độ thấp nhất từ 23-26 độ C. Nhiệt độ cao nhất từ 29-32 độ C, có nơi trên 32 độ C.

Các tỉnh, thành phố từ Đà Nẵng đến Bình Thuận nhiều mây, có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và rải rác có dông; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh. Phía Bắc gió Đông đến Đông Bắc, phía Nam gió Tây Nam cấp 2-3. Nhiệt độ thấp nhất từ 24-27 độ C. Nhiệt độ cao nhất: Phía Bắc 28-31 độ C, phía Nam có nơi trên 30-32 độ C.

Tây Nguyên nhiều mây, có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và rải rác có dông; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Gió Tây Nam cấp 2-3. Nhiệt độ thấp nhất từ 19-22 độ C. Nhiệt độ cao nhất từ 27-30 độ C, có nơi trên 30 độ C.

Nam Bộ nhiều mây, có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và rải rác có dông; trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Gió Tây Nam cấp 2-3. Nhiệt độ thấp nhất từ 23-26 độ C. Nhiệt độ cao nhất từ 28-31 độ, có nơi trên 31 độ C.

Không để lặp lại tai nạn sập cổng trường! Ngày 15-10, cánh cổng trường bằng sắt đã đổ sập tại Trường mầm non Mang Dí, xã Trà Nam, huyện Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam) làm một học sinh 3 tuổi tử vong, một học sinh khác 5 tuổi bị thương nặng. Cửa sắt ngã đổ đè lên người hai trẻ mầm non ở Quảng Nam - Ảnh: P.T. Trước đó, vào...