Đặt hàng giới khoa học giải pháp chống ngập (!)

Thành phố ngập ngày càng nặng, cứ mưa là ngập, ngập do triều cường… khiến cuộc sống người dân bị đảo lộn. Tập trung trí tuệ của giới khoa học nhằm tìm giải pháp trước mắt và bền vững trong việc chống ngập để tham mưu cho thành phố là hết sức cấp thiết…

Chiều 31/10, Sở GTVT TPHCM có cuộc họp cung cấp thông tin tổng quan về tình hình thực hiện các giải pháp chống ngập trong thời gian qua của thành phố và tham vấn các nhà khoa học, các chuyên gia để tìm ra giải pháp chống ngập.

Ngập là do con người và cả thiên nhiên

Mỗi khi trời mưa là tuyến đường D2, D3, quận Bình Thạnh lại ngập (ảnh chụp chiều 15/8/2014).

Ông Đỗ Tấn Long, Trưởng phòng Quản lý thoát nước – Trung tâm điều hành chương trình chống ngập của thành phố cho biết số điểm ngập từ năm 2011 là 58 điểm, hiện đã xóa và giảm ngập được 47 điểm. Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay trên địa bàn thành phố xuất hiện 21 trận mưa gâp ngập, với 50 điểm ngập. Trong đó, có 11 điểm ngập hiện hữu, 10 điểm ngập do thi công lưu vực kênh Tân Hóa – Lò Gốm, còn 29 điểm ngập khác là do mưa lớn vượt tần suất.

Theo ông Đỗ Tấn Long, việc một số công trình đã chặn dòng thi công nhưng công tác dẫn dòng không đảm bảo đã gây ngập khu vực lân cận, gây bức xúc dư luận trong thời gian qua. Bên cạnh đó, tình trạng xả rác, lấn chiếm, san lấp kênh rạch còn rất phổ biến. Khi có mưa, rác trôi tích tụ bít các miệng cống thu nước gây cản trở dòng chảy và gây ngập cục bộ.

Theo tần suất thiết kế cho các tuyến cống theo tiêu chuẩn 752 (quyết định 752/QĐ-TTg ngày 19/6/2001 của Thủ tướng chính phủ), mưa trong 3 giờ đối với tuyến cống cấp 3 là 75,88m, tuyến cống cấp 2 là 85,36mm, kênh rạch chính cấp 1 là 95,91mm; đỉnh triều cường thiết kế là 1,32m.

Tuy nhiên, từ năm 2009 đến nay đã xuất hiện 36 trận mưa với vũ lượng lên trên 85mm chỉ trong vòng 1 đến 2 giờ. Chính việc có nhiều cơn mưa vượt tần suất thiết kế của hệ thống thoát nước dẫn đến tình trạng ngập ở nhiều tuyến đường. Bên cạnh đó, việc xuất hiện tổ hợp bất lợi làm tình trạng ngập thêm nặng. Từ năm 2010 đến nay xuất hiện tổ hợp bất lợi 15 ngày, mưa với vũ lượng từ 50mm đến 143,1 mm trùng lúc với triều cường từ 1,4m – 1,68m.

Ông Đỗ Tấn Long cho biết, để giải quyết cơ bản 58 điểm ngập hiện hữu cần thực hiện 51 dự án. Trong 24 điểm ngập đã xóa bằng 17 dự án đã hoàn thành, có 4 dự án ODA lớn là dự án cải thiện môi trường nước, Vệ sinh môi trường Nhiêu Lộc – Thị Nghè, Nâng cấp đô thị, Đại lộ Võ Văn Kiệt. Đối với 24 điểm ngập đã xóa bằng giải pháp cấp bách, cần tiếp tục thực hiện 26 dự án. Còn 10 điểm ngập còn lại cần thực hiện 8 dự án.

Về giải pháp chống ngập do triều cường, ông Đỗ Tấn Long cho rằng, cần xây dựng tuyến đê bao kép kín chạy dọc sông Sài Gòn dài 149km. Hiện nay, thành phố đang thi công 6 dự án đê bao ven sông Sài Gòn (địa bàn quận 12, huyện Hóc Môn, Chủ Chi), khối lượng thực hiện 31,4km.

Ông Long còn cho rằng công tác chống ngập hiện gặp nhiều thách thức, khó khăn về nguồn vốn. Tổng vốn bố trí từ năm 2011 – 2014 cho Trung tâm chống ngập chỉ là 2.091 tỷ đồng, nghĩa là khoảng hơn 500 tỷ đồng một năm, chỉ đáp ứng được 3% nhu cầu.

Tập trung trí tuệ tìm giải pháp chống ngập

Trời mưa thì ngập rất nhanh nhưng nước rút thì rất lâu

Tham gia ý kiến, PGS – TS Trịnh Công Vấn, Viện trưởng Viện Đổi mới công nghệ thủy lợi Mê Kông cho rằng, việc để xảy ra tình trạng ngập nước do chưa có cống, hay cống bị nghẹt không thoát thủy được; việc thi công dẫn dòng không tốt gây ngập khu vực lân cận thì nguyên nhân đã quá rõ nên không cần các nhà khoa học phải tham vấn. Còn đối với những nơi dù có cống kết nối ra hệ thống kênh, rạch nhưng vẫn ngập thì các nhà khoa học phải chia nhau ra thành các nhóm để tập trung nghiên cứu tìm giải pháp.

Trong khi đó, nói về công tác chống ngập hiện nay, ông Lê Thành Công, giám đốc công ty TNHH thiết kế tư vấn xây dựng D&C cho rằng chuyện chống ngập của thành phố đang đi 2 chiều trái ngược nhau. Dự án chống ngập làm rất to, trong khi việc nghiên cứu cơ bản và chuyên sâu tạo tiền đề rất mỏng. Việc nghiên cứu chống ngập phải sâu, rộng còn làm dự án thì nên giải quyết từng phần, từng vùng với số tiền vừa phải.

Còn nói về nguyên nhân gây ngập, TS Vũ Xuân Ái, trường ĐH Bách khoa TPHCM, cho rằng thành phố đang lún do khai thác nước ngầm quá nhiều. TPHCM đã bị bê tông hóa nên không có chỗ cho nước mưa thấm xuống tầng nước ngầm. TS Vũ Xuân Ái đề xuất cần quan trắc lún và cần phải có nghiên cứu thật kỹ, có cơ quan tư vấn nghiên cứ, điều hành với những số liệu chính xác để có giải pháp chống ngập đúng hướng.

Ông Lê Ngọc Quyền, Giám đốc Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ dẫn số liệu từ những năm 1960, lúc ấy đỉnh triều cường ở Trạm Phú An (sông Sài Gòn) chỉ khoảng 1,25m, đến nay đã lên đến 1,68m. Trong khi đó, mực nước ở Vũng Tàu chỉ tăng có hơn 10cm.

Theo ông Quyền, giải pháp chống ngập phải được xem xét tổng thể để có những số liệu đầu vào thật chuẩn mà đưa ra được những giải pháp chống ngập. Theo đó, các yếu tố như mưa lớn, triều cường, việc vận hành các hồ xả lũ ở thượng nguồn sông Sài Gòn – Đồng Nai, đô thị hóa làm cho nước không thấm được xuống đất mà chảy tràn lan phải được tính đến.

Tiếp thu ý kiến tại cuộc họp, ông Lê Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở GTVT nói sẽ cung cấp chi tiết hơn số liệu đến các nhà khoa học để có thể đưa ra những giải pháp cấp bách và lâu dài cho cho việc chống ngập. Sau đó, phía sở GTVT sẽ tổ chức hội thảo về vấn đề này, từ đó các sở, ngành sẽ tham mưu cho thành phố.

Quốc Anh

Theo Dantri