Đạo nhạc: Tật xấu khó buông của sao Vpop

Mai Phương Lý20:42 12/04/2014

Nếu trước đây, việc sao chép một đoạn nhạc hay tiết tấu một bài hát có sẵn bị coi là chuyện tối kỵ trong sáng tác thì giờ đây, nó tràn lan như một bệnh dịch.

Nỗi ám ảnh của thế hệ đàn anh

Mặc dù không mạnh mẽ như làn sóng Kpop thời điểm này nhưng nhạc Việt 10 năm trước cũng chịu tác động sâu sắc của các trào lưu đến từ Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản…

Năm 2005, Cục Nghệ thuật Biểu diễn từng công bố danh sách 70 ca khúc bị nghi là “đạo nhạc”, chủ yếu có nguồn gốc nước ngoài. Trong đó, có thể kể đến nhiều tên tuổi hot nhất khi đó như Phương Uyên, Quốc Bảo, Quang Huy, Lê Quang… Theo đó, ca khúc Tình xót xa thôi của Lê Quang bị nghi copy giai điệu ca khúc Well, Well, Ngồi hát ca bềnh bồng của Quốc Bảo copy giai điệu ca khúc The Clock Ticks On, Búp bê biết yêu của Phương Uyên copy giai điệu của bài Get The Party Started… Vĩnh Tâm có hai ca khúc Tình yêu tìm thấy (giống Seven Days của Craig David) và Hãy cho em ngày mai (giống Let me be the one của SwiT). Danh sách còn có Quang Huy với bài Em thích anh (giống Em yêu anh của Jewelry), Hàn Vy với Tình em ngọn nến (giống Sự thật của tình yêu của Trịnh Tú Văn)…

Ôi tình yêu của Thanh Thảo được “sáng tác” dựa trên nhạc Hoa.

Cũng 10 năm trước, Vpop được một phen rúng động khi Bảo Chấn – một trong những nhạc sĩ được đánh giá cao với nhiều cống hiến có giá trị bị Hội nhạc sĩ Việt Nam cảnh cáo vì ca khúc Tình thôi xót xa của anh giống bài hát Frontier (Keiko Matsu) đến 90%. Trước đó, Tình thôi xót xa là một trong những bản hit thịnh hành, luôn giữ vị trí top ten Làn sóng xanh và đưa tên tuổi Lam Trường lên hàng sao.

Sự việc của nhạc sĩ Bảo Chấn cùng hiện thực của nền âm nhạc khi đó đã từng khiến nhiều người tỏ ra nghi ngờ về những gì được coi là “thời kỳ huy hoàng của nền tân nhạc”. Riêng với Bảo Chấn, đây là một cú sốc lớn khiến anh phải nhập viện và gần như ngừng lại toàn bộ các hoạt động âm nhạc trong suốt 10 năm. Sau này, khi nhìn lại biến cố, Bảo Chấn coi đó là một thất bại mà anh “như cục bông gòn nuốt nó vào trong”.

Nhạc sĩ Bảo Chấn.

Nhạc sĩ Võ Thiện Thanh cũng từng dính phải nghi án đạo nhạc với ca khúcƯớc gì (giống bài Night Prayer của Jim Brickman). Khác với Bảo Chấn,Võ Thiện Thanh không đưa ra lời xin lỗi nào nhưng chia sẻ rằng những sáng tác đầu tay của anh có bị ảnh hưởng của các nhạc sĩ khác. “Dần dần tôi nhận ra rằng con đường tới tâm hồn của người nghe không thể đi trên con đường mà người khác đã làm” – tác giả Bóng mây qua thềm tâm sự. Sai đâu sửa đấy, sau sự việc không hay đó, Võ Thiện Thanh vẫn tiếp tục hoạt động một cách tích cực và có những cống hiến mang tính đột phát cho nhạc Việt.

Làn sóng đạo nhạc trở lại và mạnh mẽ hơn

Vpop ở thời điểm hiện tại có nhiều tín hiệu giống thời hoàng kim 10 năm trước với sự phát triển nở rộ cả về số lượng và chất lượng. Một thế hệ ca sĩ, nhạc sĩ trẻ 9X ra đời đem đến nhiều sản phẩm âm nhạc tươi mới và có sự khác biệt rõ nét. Tuy nhiên, hiện tượng đạo nhạc cũng tái phát với nhiều điểm đáng quan ngại hơn. Nếu các nhạc sĩ đi trước coi đạo nhạc là một sự xấu hổ, là thất bại lớn nhất trong nghề nghiệp thì một bộ phận người trẻ lại coi đó là chuyện học hỏi hiển nhiên, không có gì đáng trách.

Video đang HOT

Một trong những nghệ sĩ trẻ nổi tiếng về việc đạo nhạc khiến cả truyền thông trong nước và quốc tế phải chú ý là Bảo Thy. Cô có tới gần 10 ca khúc đạo nhạc, chưa kể nhiều MV cũng lấy ý tưởng của nước ngoài. Chàng trai trẻ Phạm Hồng Phước mới đây phải tạm ngừng họat động âm nhạc vì hầu hết các ca khúc của anh bị công chúng phanh phui là đạo nhạc hoặc lấy ý tưởng từ những tác phẩm khác. Nhiều tên tuổi đang hot như M-TP, Nguyễn Hoàng Tôn, Mr.T,… cũng ít nhất một lần bị lên án vì cách làm nhạc thiếu chuyên nghiệp này.

Bảo Thy là ca sĩ có số ca khúc nhạc đạo nhiều nhất nhì Vpop. Thậm chí, có hẳn một bài hát kêu gọi cô ngừng đạo nhạc được chia sẻ trên mạng.

Các nhạc sĩ trẻ ngày nay thường đạo nhạc chủ yếu trên 2 bình diện: đạo ý nhạc như trường hợp Xuân Swing, Khi chúng ta già của Phạm Hồng Phước hoặc mẫu tương tự (lấy một phần bản thu âm của ca khúc này dùng lại trong một ca khúc khác) như trường hợp bài Mưa của Minh Vương (giống bài Aitai của Dong Wook), Butterfly của Mr.T (giống Flowers của JunHyun), Dành cho em của Hoàng Tôn (giống bài Only one love của The One), hoặc trong các ca khúc của M-TP như Em của ngày hôm qua(giống Every night – EXID), Cơn mưa ngang qua (giống Mareul Deutjianha – Namolla Family, Nắng ấm xa dần (giống Monologue-As One ft. Young Sky),…

M-TP cho rằng việc anh sáng tác trên beat nhạc các ca khúc Hàn Quốc là hết sức bình thường.

Khác với các đàn anh, lứa nhạc sĩ trẻ ngày nay khi bị lên tiếng hoặc đặt vào vòng nghi án đạo nhạc thường im lặng, lảng tránh. Thậm chí M-TP còn coi chuyện sáng tác trên nền nhạc nước ngoài là một cách tham khảo rất bình thường.

Nhạc sĩ Trần Tiến từng chia sẻ, không ai có thể khẳng định trong cả cuộc đời sáng tác của mình không bài nào có một vài nốt giống ca khúc của người khác. Thang âm giới hạn trong một số lượng nốt nhạc nhất định. Bên cạnh đó, khi sáng tác người ta thường dựa trên một số hình thức và thể loại đã được tiêu chuẩn hóa. Vì vậy hiện tượng đạo nhạc vô thức vẫn có thể xảy ra. Ranh giới giữa đạo nhạc “tình cờ” và đạo nhạc “có chủ đích” có khi rất mơ hồ. Vậy nên, nếu những người làm nhạc lúc nào cũng chủ đích muốn “dựa hơi” vào thành quả của người khác mà lười sáng tạo thì khó có thể tạo được sự đột phát cho mình.

“Không ai có thể khẳng định trong cả cuộc đời sáng tác của mình không bài nào có một vài nốt giống ca khúc của người khác” – Nhạc sĩ Trần Tiến

Công việc nào cũng không tránh khỏi sai lầm, nhất là khi các nhạc sĩ luôn muốn bứt phá để theo kịp các đồng nghiệp khác trên thế giới. George Moore – nhà văn nổi tiếng người Ireland từng viết: “Lấy cái gì của người khác mà làm nó tệ hơn thì gọi là đánh cắp, đạo ý tưởng”. Bởi thế, mọi sự học hỏi đều cần phải có chọn lọc và được phát triển thành những sản phẩm tốt hơn, khác biệt hơn. Đó mới là điểm tựa của một nền âm nhạc bền vững với những người làm nhạc có tự trọng, có ý thức.

Theo Trithuc

Làng nhạc Vpop: Càng trẻ càng dễ đạo nhạc?

Gặt hái không ít thành công nhưng những tên tuổi như Sơn Tùng M-TP, Mr. T, Phạm Hồng Phước... đều không dưới một lần vướng phải nghi án đạo nhạc.

Từ những hiện tượng

Trong nửa đầu năm 2014, Vpop đã có sự khởi sắc với một loạt hit được nhiều người yêu thích, trong đó đa số là sáng tác của các nghệ sĩ 9x. Tuy nhiên, nhiều bài dính phải nghi án nhái tác phẩm của nghệ sĩ khác.

Một trong những cái tên bị đưa ra tranh luận là Phạm Hồng Phước. Hầu hết các ca khúc của anh đều được cho là lấy ý tưởng từ các tác phẩm khác, bao gồm cả âm nhạc lẫn văn học. Đáng chú ý hơn cả là ca khúc Khi chúng ta già. Bài hát đã bị nữ thi sĩ Việt Hà lên tiếng tố cáo đạo lại từ bài thơ cùng tên của cô. Sau nhiều tranh cãi, cuối cùng Phạm Hồng Phước đã nói lời xin lỗi và gỡ ca khúc này khỏi các trang nghe nhạc trực tuyến. Anh cũng đã tạm ngừng ca hát một thời gian để lấy lại thăng bằng.

Ca sĩ trẻ Phạm Hồng Phước

Mới đây, anh chàng rapper Mr.T làm dấy lên làn sóng tranh luận khi ca khúc Butterfly của anh bị cộng đồng mạng tố có nhiều điểm giống bài Flowers của thành viên JunHyun nhóm nhạc BEAST nổi tiếng xứ Hàn. Mr.T đã thừa nhận anh có "vay mượn" nhưng đã hòa âm lại để ca khúc mới mẻ và có chất riêng.

Một trong số những ca sĩ trẻ được yêu thích hiện nay là Sơn Tùng M-TP cũng từng nhiều lần dính nghi án vay mượn ý tưởng. Các bản hit của anh như Cơn mưa ngang qua, Nắng ấm xa dần hay Em của ngày hôm qua... đều có bóng dáng các ca khúc khác. Chọn biện pháp im lặng, Sơn Tùng vẫn bị cho vào "black list" những nghệ sĩ trẻ vướng nghi án đạo nhạc.

Sơn Tùng M-TP cũng từng không ít lần dính nghi án đạo nhạc.

Trước đó, lứa nghệ sĩ 8x đã có tên tuổi như Khắc Việt, Bảo Thy, Ưng Hoàng Phúc, Thủy Tiên... cũng mắc phải những sai lầm tương tự.

Bảo Thy từng bị khán giả tẩy chay khi liên tiếp dính nghi án đạo nhạc thời chập chững đi hát.

Không chỉ ở Việt Nam, tại các nền âm nhạc lớn như Kpop hay Âu Mỹ, đạo nhạc cũng là một trong số những sai lầm mà nhiều người trẻ mắc phải. Chỉ tính riêng trong năm 2013, một loạt các tên tuổi trẻ của Kpop như Crayon Pop (Bar Bar Bar), SHINee (Dream Girl), B.A.P (Bad Man), Apink (NoNoNo),... đều đã làm dấy lên cách cuộc tranh luận về độ "sạch" trong các bản hit của họ. Các chàng trai One Direction bị cáo buộc là đạo nhạc trong các ca khúc Midnight Memories (giống bài Pour Some Sugar On Me (1987), Best Song Ever (giống với bài Baba O'Riley -The Who). Hit Somebody to Love của Justin Bieber và rapper Usher bị hai nhạc sĩ Devin Copeland và Mareio Overton đâm đơn kiện lên tòa án ở Norfolk vì giống với một ca khúc phát hành năm 2008 của họ.

Việc đạo hay không đạo, ảnh hưởng hay không ảnh hưởng vẫn còn gây nhiều tranh cãi. Cả ở Việt Nam lẫn trên thế giới, vấn đề này đều chưa thực sự được giải quyết triệt để nhưng có một điểm chung là nghệ sĩ càng trẻ, nguy cơ dính nghi án đạo nhạc càng cao.

Truy tìm nguyên nhân

Hầu hết các nghệ sĩ mới bước vào nghề đều chưa có cái nhìn đúng đắn về vấn đề bản quyền. Trong một cuộc trao đổi với phóng viên, chàng ca sĩ trẻ M-TP thật thà chia sẻ bản thân anh bước ra từ giới underground nên chỉ hoạt động âm nhạc với những gì mình mong muốn và yêu thích. M-TP cũng cho rằng mình có học hỏi và kế thừa từ âm nhạc quốc tế, đặc biệt là Kpop và coi chuyện sử dụng lại beat nhạc trong ca khúc của mình là hết sức bình thường. Có lẽ, chính cách nhìn nhận còn hời hợt, thiếu nghiêm túc này mà nhiều nghệ sĩ trẻ đã cho ra đời những sản phẩm thiếu bản sắc và có giai điệu na ná nhau.

Ngoài ra, đa số nghệ sĩ trẻ đều chưa định hình rõ nét phong cách. Trong bối cảnh internet phát triển, toàn cầu hóa về mọi mặt, họ lại càng dễ dàng bị ảnh hưởng (đôi khi là vô thức) phong cách của người khác.

Lưu Thiên Hương cho rằng khán giả có quyền so sánh và đưa ra những nhận xét riêng trong vấn đề đạo nhạc.

Tuy nhiên, một số khán giả đôi khi cũng có cái nhìn quá khắt khe và đưa ra những đánh giá chưa thỏa đáng. Ngay cả việc tìm ra một định nghĩa thế nào là "đạo nhạc", giống bao nhiêu phần trăm thì gọi là "đạo nhạc" cũng chưa hề có. Về vấn đề này, nhạc sĩ Lưu Thiên Hương cho biết: "Nhiều khán giả giống như là bác sĩ, nhìn thấy đâu cũng thấy có vi trùng. Dĩ nhiên, đó là quyền lợi của người nghe nhạc. Họ có quyền so sánh và đưa ra những nhận xét riêng. Nếu là tôi, tôi nghĩ mình cũng sẽ làm như vậy bởi ở Việt Nam, hiện tượng đạo nhạc ngày càng nhiều và công chúng cần phải biết tự chọn lọc cho mình những tác phẩm có giá trị thực sự".

Lưu Thiên Hương chia sẻ, trên một vòng hòa thanh, nhạc sĩ có thể hát và sáng tạo rất nhiều giai điệu nhưng về màu sắc thì vẫn mang đậm chất của hòa thanh đó. Vì vậy, sự trùng lặp nhỏ ở phạm vi một vài nốt là không thể tránh được. "Trên vòng hòa thanh bài hát của nghệ sĩ này có thể sáng tạo thành bài hát mới của một nghệ sĩ khác. Khán giả có thể thấy điều đó ở bài Toxic của Britney và Faint của Linkinpark" - tác giả Người hát tình ca phân tích.

Có ý thức ngay từ đầu hay chờ người trẻ lớn?

Trước thực trạng đạo nhạc của các nghệ sĩ trẻ, có không ít khán giả đứng ra bênh vực khi cho rằng "người trẻ thì có quyền mắc sai lầm" và "hãy cho họ thời gian để trưởng thành". Tuy nhiên, vẫn có những tác giả trẻ làm nghề một cách nghiêm túc và có nhiều sản phẩm tốt, in đậm dấu ấn cá nhân. Lê Hà Nguyên, Huyền Sambi, Khắc Hưng... thuộc thế hệ 9X nhưng nhờ cách "làm nhạc có ý thức" đã cho ra nhiều sản phẩm ấn tượng, thậm chí ghi danh ở nhiều sân chơi âm nhạc lớn.

Huyền Sambi - tác giả của các ca khúc Trôi, Hồ nước,... từng nhận nhiều giải thưởng cao tại sân chơi Bài hát Việt.

Không thể phủ nhận Hồng Phước, Mr T, M-TP, hay Tiên Cookie,... bằng những sáng tác mới mẻ gần gũi với hơi thở của đời sống hiện đại đã thổi vào nhạc Việt một luồng gió tươi mới. Hầu hết đều đã tham gia hoạt động chuyên nghiệp chứ không phải là "dân tay ngang", chỉ coi âm nhạc là một cuộc dạo chơi. Không ít người trong số đó được đào tạo về âm nhạc một cách bài bản tại nhà trường nên chính họ hiểu hơn ai hết đâu là "học hỏi", đâu là "đạo nhái". Vấn đề chính không nằm ở tuổi tác mà phụ thuộc vào chính ý thức của mỗi người. Có lẽ, thay vì chờ đợi người trẻ "lớn lên" thì việc "làm nhạc có ý thức" ngay từ đầu vẫn là phương án tối ưu và có giá trị dài lâu hơn cả.

Mới đây, nhạc sĩ Trần Tiến trong một cuộc trò chuyện nhận định bộ mặt nhạc trẻ Việt Nam đang "chán chường, tuyệt vọng" vì tình trạng đạo, nhái quá nhiều. Anh cũng cho rằng cuộc chiến chống lại "nạn trộm cắp" trong âm nhạc chắc chắn sẽ mất nhiều hơn được vì tài năng nhạc trẻ còn quá ít ỏi và yếu ớt.

Theo Tri thức

Nghi án Mr.T và Trang Pháp đạo nhạc B2ST Thêm một ca khúc nữa của Việt Nam lọt vào tầm ngắm vì có nhiều điểm giống với Kpop, mà cụ thể lần này là Junhyung (B2ST). Trong những ngày qua, cư dân mạng dành khá nhiều chú ý cho một sáng tác mới của Mr.T hát cùng Trang Pháp mang tên "Butterfly". Sự độc đáo, những giai điệu bắt tai của ca...