“Đạo đức kém thì ở đâu Bí thư cấp ủy cũng dễ câu kết, tham nhũng”
PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn – Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh ủng hộ việc triển khai ngay quy định Bí thư cấp uỷ không phải người địa phương trên thực tế vì đây là một trong những giải pháp mang tính đột phá, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi hiện tượng tham nhũng trong công tác cán bộ.
- Hội nghị Trung ương 7 đã thông qua Nghị quyết về công tác cán bộ nhiệm kỳ 2020-2025 mục tiêu đặt ra là đến năm 2020, cơ bản bố trí Bí thư cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương. Phát biểu bế mạc hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã quán triệt triển khai ngay nội dung này trên thực tế. Ông nghĩ sao về việc này?
- Đây không phải là vấn đề mới, bây giờ mới đặt ra. Trước đây, việc này đã được quy định trong các Quyết định 37, 24 của Đảng. Có điều chúng ta thực hiện chưa nghiêm, chưa đến nơi đến chốn.
Biện pháp này, thực tế từ thời phong kiến cũng đã được áp dụng. Thời ông cha chúng ta đã có quy định người đứng đầu địa phương không phải người địa phương, thậm chí còn cấm mua bán đất đai, lấy vợ ở vùng đó để tránh bị tác động bởi các mối quan hệ. Thời phong kiến đã quy định chặt chẽ đến như vậy đấy.
Đến nay, Trung ương đánh giá lại vấn đề, nhận định việc thực hiện quy định Bí thư cấp ủy không phải là người địa phương thời gian qua không đến nơi đến chốn, nhiều nơi không thực hiện, còn để xảy ra sai sót lớn. Tất nhiên, sai sót cũng do nhiều cơ chế chứ không chỉ riêng việc lãnh đạo cấp ủy là người địa phương.
Trong hoàn cảnh hiện nay, tôi cho rằng, đây là một trong những giải pháp mang tính đột phá, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi hiện tượng tham nhũng trong công tác cán bộ, nhất là việc bố trí người thân, người quen, người cùng “cánh hẩu” vào vị trí lãnh đạo. Yêu cầu Bí thư cấp ủy không phải là người địa phương lần này sẽ có cơ chế áp dụng chặt chẽ hơn.
PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn – Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
- Như ông nói, quy định đã có trong các nghị quyết ban hành trước đây của Đảng nhưng nhiều nơi lại không thực hiện thời gian qua. Vậy đâu là điểm vướng hay là khâu yếu khiến một biện pháp đáng kỳ vọng như vậy lại không mang tới hiệu quả, để đến giờ Trung ương phải quy định lại?
- Tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách hiện vẫn đang là khâu yếu nhất trong quá trình quản lý của nhà nước. Đã yếu thì phải tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý.
Trung ương 7 xác định đây là giải pháp đột phá thì đúng là phải cương quyết làm thôi. Chính vì thời gian qua chúng ta không làm đến nơi đến chốn dẫn đến hậu quả nhiều nơi bố trí cán bộ không đúng. Vậy nên, khắc phục hậu quả lúc này, trước hết là bằng cách làm cương quyết. Theo tôi, nếu làm được sẽ hạn chế được tình trạng cục bộ, bố trí người thân, người nhà vào vị trí thân quen, cánh hẩu.
Bên cạnh đó cũng phải nhìn nhận, trong công tác cán bộ, công tác kiểm tra, đánh giá đang là khâu yếu kém nhất. Có ai lục hồ sơ cán bộ xem có đủ tiêu chuẩn hay không, xem xét xem hồ sơ có sai ở đâu không?
Trong lý lịch cán bộ nào cũng có bằng cấp này, bằng cấp kia nhưng nhiều trường hợp đưa bằng “dởm” vào cơ quan chức năng cũng không biết, đến khi có kiện cáo mới lộ ra chuyện đó chứ ban đầu tổ chức có xác minh, kiểm tra nghiêm túc đâu.
Hay chuyện kê khai tài sản, cũng có mấy người rà soát xem lại cán bộ nào kê khai không đúng, bao nhiêu người kê khai sai đâu.
- Nhưng kỳ vọng việc áp đụng đồng bộ quy định Bí thư cấp uỷ không phải người địa phương có ngăn chặn được triệt để tình trạng tham nhũng trong công tác cán bộ hay chặn cửa này sẽ đẻ ra những kiểu mặc cả, thoả thuận, những trò biến tướng khác khó lường, thưa ông?
- Để ngăn chặn những tiêu cực trong công tác cán bộ thì không chỉ riêng quy định Bí thư cấp ủy không phải người địa phương là giải quyết được mà còn có nhiều vấn đề khác phải làm đồng bộ. Quan trọng nhất là xây dựng được tiêu chuẩn đạo đức của người đứng đầu cấp ủy. Dù không phải người địa phương nhưng nếu phẩm chất đạo đức kém cũng sẽ câu kết để tham nhũng.
Video đang HOT
Thực tế, thời gian qua, tinh thần phê bình và tự phê bình chưa được phát huy cao độ. Rõ ràng, trong cấp uỷ không chỉ có mỗi Bí thư còn có vai trò của Ban thường vụ cấp ủy. Khi thấy người không đủ tiêu chuẩn mà ban thường vụ vẫn giơ tay biểu quyết, bỏ phiếu thì phải chịu trách nhiệm chung về quyết định đề bạt, bổ nhiệm sai. Ví dụ, Ban thường vụ có 13 người thì Bí thư chỉ là 1, giữ một phiếu như tất cả các uỷ viên khác, còn 12 người khác nữa chứ.
Hiện chúng ta xử lý người có quyền, nhưng quyền là của tập thể chứ không phải chỉ một người có quyền. Tập thể Ban thường vụ chịu trách nhiệm cuối cùng. Biết cán bộ không đủ tiêu chuẩn mà vẫn quyết định đề bạt, vẫn giơ tay biểu quyết thì rõ ràng là sai.
Đó chính là biểu hiện của việc phê bình và tự phê bình tính chiến đấu kém, tập thể lãnh đạo biết việc không đúng nhưng vẫn không đấu tranh.
- Vậy tại sao ông cho rằng áp dụng quy định Bí thư cấp uỷ không phải người địa phương là giải pháp đột phá cho công tác cán bộ, cho cuộc chiến chống tham nhũng trong bối cảnh hiện nay?
- Đây là một biện pháp ngăn ngừa. Mà để ngăn ngừa tham nhũng thì cơ chế phải chặt chẽ, như Singapore hay Trung Quốc đang làm, phải chặt đến mức cán bộ có muốn tham nhũng cũng không thể được. Theo đó, phải quy trình hóa các khâu, xác định cụ thể cá nhân chịu trách nhiệm.
Bên cạnh đó, cấp trên phải tăng cường kiểm tra giám sát đối với cấp dưới. Thực tế, Ủy ban kiểm tra cấp huyện không thể kiểm tra, giám sát Bí thư huyện uỷ mà việc này phải để Ủy ban kiểm tra cấp tỉnh.
Tương tự, việc kê khai tài sản, hiện chúng ta yêu cầu cán bộ kê khai rất nhiều nhưng không thấy ai xác minh, so sánh tài sản lúc vào, lúc ra, năm này, năm khác biến động, bổ sung thế nào. Phải thấy, trong một năm, cán bộ mua nhà mà không bổ sung tài sản này vào bản kê khai tức là không trung thực với Đảng. Vậy nên cần công khai bản kê khai tài sản để người dân biết vì nếu dân không biết, sao có thể giám sát, xác định được bản kê khai của cán bộ là đúng hay sai.
Mặt khác, khi phát hiện ra tài sản không minh bạch thì phải tịch thu hết. Luật phải nghiêm ở mức đó thì mới được, chứ cứ giải thích tài sản của con nhưng con còn nhỏ, làm gì mà có được tài sản lớn đến thế, hay mẹ già ở quê làm gì có tiền mà đứng tên biệt thự, biệt phủ nguy nga, rồi lại còn giải thích nguồn gốc tài sản là do buôn chổi đót, lá chít…
Thời gian qua, chính do cơ chế chưa chặt chẽ dẫn tới các nhóm lợi ích, tham nhũng diễn biến phức tạp, các cơ quan, người lãnh đạo không dám “đụng” vì có khi chạm vào nó… “đụng” luôn mình. Cuộc chiến chống tham nhũng không hề đơn giản, thậm chí càng ngày càng khó lường. Nhưng theo tôi, quy định Bí thư cấp ủy không phải người địa phương là một trong những giải pháp đột phá mà nếu được thực hiện nghiêm sẽ giúp tránh được những khuyết điểm bộc lộ thời gian qua, như việc đưa người nhà không đủ tiêu chuẩn vào làm lãnh đạo, lũng đoạn bộ máy.
- Xin cảm ơn ông!
P.Thảo
Theo Dantri
Nhiều cán bộ đã "lẻn" vào Trung ương như thế (!?)
"Chạy" tuổi, theo tôi cũng đã là tham nhũng rồi thì "chạy chức, chạy quyền" chính là đại tham nhũng. Có người đồng cấp hơn tôi 1 tuổi, khi tôi gọi bằng "ông" xưng "tôi" thì tỏ ra khó chịu vì tôi ít tuổi hơn. Đùng một cái ra Đại hội, người đó lại thành ra ít hơn tôi 1 tuổi"...
Nhà báo Nhị Lê - Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản trao đổi xung quanh những điểm mới của đề án "Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất và uy tín ngang tầm nhiệm vụ" được trình Trung ương cho ý kiến tại Hội nghị lần thứ 7 đang diễn ra.
Bàn cán bộ cấp chiến lược và chiến lược cán bộ mà mới tính có bao nhiêu Thứ trưởng, Bộ trưởng trở lên sao?
- Hội nghị TƯ 7 sẽ bàn một đề án quan trọng về xây dựng cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược. Đã từng nói nhiều về vấn đề tổ chức bộ máy của Đảng, hẳn là ông dành quan tâm tới vấn đề này chứ?
- Tôi thấy Trung ương lần này bàn về vấn đề này rất hợp lẽ. Chỉ sau 2 thập kỷ đầu của thế kỷ XXI, thế giới có nhiều đổi thay, ta không thể đứng ngoài. Sau 30 năm đổi mới, Việt Nam ta bước từ giai đoạn đổi mới toàn diện sang giai đoạn đổi mới toàn diện và đồng bộ đã đặt ra vô vàn trọng sự. Nghĩa là nhiệm vụ đặt ra cho quốc gia, dân tộc rất nhiều điều mới mẻ mà công cuộc đổi mới hiện nay phải giải quyết.
Đề án đã đưa ra một hệ thống bài bản, toàn diện nhất trong mấy chục năm qua về công tác cán bộ. Dưới góc độ một người nghiên cứu, tôi thấy càng ở những bước ngoặt như vừa qua, các vấn đề về công tác cán bộ càng bộc lộ rõ nhiều chuyện, không chỉ là vấn đề chất lượng cán bộ mà còn là cơ cấu, không chỉ là số lượng mà còn là vấn đề con đường để đi tới những con số đó, rồi những ngả đường để trở thành cán bộ cấp chiến lược.
Theo tôi, đã là cán bộ cấp chiến lược, trước hết phải là người nằm trong đội ngũ rường cột của quốc gia, là tinh hoa của tinh hoa dân tộc. Nói một cách hình ảnh, đó là người gác đền - ngôi đền thiêng của Đảng, của đất nước, của quốc gia. Vậy nên tôi đã đưa ra bộ tiêu chí 5 điểm, để nhận diện họ.
Cán bộ cấp chiến lược thì phải có tư duy, tầm nhìn chiến lược quốc gia; phải có có định chế tư tưởng, quyết sách mang tầm chiến lược. Đó cũng đồng thời phải là người xứng tầm lĩnh ấn tiên phong để ra trận trong mọi lĩnh vực kinh tế xã hội mang tầm vĩ mô. Là người đứng đầu các cơ quan rường cột đất nước, phải có khả năng hoạch định chiến lược quốc gia, phải có khả năng hoạch định, chứ nếu ăn không nên đọi nói không nên lời, hành xử thiếu chính trị thì sao là biểu tượng quốc gia, thì sao là "chiến lược" được.
Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản Nhị Lê: "Người ta có thể mua được 10 người, 100 người nhưng không thể mua được cả khu dân phố, cả mấy nghìn người trong cơ quan, bộ máy".
- Căn cứ trên nhưng tiêu chuẩn ông kỳ vọng đặt ra để so sánh với bình diện cán bộ hiện nay, ông thấy có đạt?
- Có một phần đáng kể đạt được các tiêu chí đó nhưng cũng có một bộ phận không nhỏ, đó chỉ là mơ ước.
Tôi thấy ông cha ta từ xưa chọn người rất kỹ. Người làm quan ngay cả tướng mạo, ăn vận cụ thể cũng có chuẩn chứ giờ nhiều ông "quan chẳng ra quan, hề chẳng ra hề", thậm chí tệ hơn, cứ mở lời là người dân ghét, đã phản ứng. Vậy thì "chiến lược" sao được. Đó là còn chưa nói đến những sự sa đọa, thủ đoạn, biến chất.
Vừa rồi, chúng ta đã "xử" mấy ông quan kiểu như vậy đấy, họ chính là những cán bộ cấp chiến lược đó. Mà đó cũng mới chỉ là phần nổi của tảng băng thôi, phần chìm còn rất nhiều, manh nha thành những "sứ quân" trong Đảng.
Tôi nghĩ, lâu nay Đảng bàn cán bộ cấp chiến lược và chiến lược cán bộ mà chỉ xoay quanh chuyện có bao nhiêu Thứ trưởng, Bộ trưởng... tức là có bao nhiêu Đảng viên, chưa thấy bàn đến đội ngũ nhân sĩ, trí thức, người ngoài đảng đang là cán bộ có tư chất và hành động thực sự mang tầm chiến lược. Vậy nên, tôi cho rằng, đến lúc ta nên đột phá vào chỗ này.
Nhìn lại 3 Chính phủ đầu tiên của thế chế dân chủ cộng hòa (Chính phủ cách mạng lâm thời, Chính phủ liên hiệp, Chính phủ kháng chiến), trong bộ máy chắc chỉ 30-40% là đảng viên, còn lại là người ngoài đảng, tức tinh hoa dân tộc đều được đứng trong bộ máy. Tôi nghĩ, bàn chiến lược cán bộ lần này, hãy trở lại và tiếp tục với những nguyên lý, cách làm mà Đảng ta đã làm từ hơn 70 năm trước.
- Làm sao có thể nhận diện được các chuẩn của cán bộ như ông đề cập trong khi công tác đánh giá, nhận xét cán bộ lâu nay vẫn được coi là khâu yếu kém nhất?
- Phải đột phá ngay vào khâu này. Mọi sự chọn lựa, bố trí, sắp xếp, sử dụng cán bộ thành hay bại, rõ ràng bắt đầu từ đây, từ khâu đánh giá.
"Họa hổ, họa bì, nan họa cốt/Tri nhân, tri diện, bất tri tâm", đây đúng là việc khó nhất. Đánh giá con người, biết mặt chứ biết ngay lòng đâu. Phải có nhiều thước đo, góc nhìn mới đánh giá được cán bộ.
Nói một cách hình ảnh, thủ trưởng đánh giá nhân viên thì chỉ bằng một đôi con mắt, còn đánh giá thủ trưởng thì có 1.000 cặp mắt của cấp dưới soi xét, tinh tường hơn nhiều chứ. Tương tự, đánh giá của cấp ủy chỉ là mấy chục đôi mắt nhưng để cho mấy triệu dân đánh giá thì không một chân tơ kẽ tóc nào của cán bộ thoát khỏi đôi mắt nhân dân đâu.
Vậy nên, cùng với đánh giá ở những cấp có thẩm quyền thì phải có sự đánh giá của cộng đồng dân cư nơi cán bộ làm việc, cư trú, nơi cán bộ tới công tác... Tổng hợp lại thì việc đánh giá sẽ đúng. Xưa nay, người ta thường coi nhẹ vế thứ 2 là sự đánh giá, giám sát của nhân dân.
"Chạy" tuổi đã làm tham nhũng, "chạy chức" phải là... đại tham nhũng
- Gợi ý thảo luận về đề án trong phiên khai mạc hội nghị Trung ương 7, Tổng Bí thư có yêu cầu trả lời câu hỏi, sao quy trình đúng mà bố trí con người cụ thể vẫn sai. Ông có thể lý giải sao về việc này?
- Cái thước là một chuyện nhưng tay người đo thước mới là quyết định. Vậy nên, chọn những người giữ trọng trách về công tác cán bộ trước hết phải sạch sẽ đã chứ nếu không quy trình cũng sẽ bị chi phối bằng những cái rất mỏng nhưng rất to, những cái vô hình nhưng rất hữu hình như bè cánh, ê kíp... Tiền bạc mua hết, ban phát quyền lực thao túng hết... nên dẫn đến những cái sai như thế.
Cũng là xin ý kiến nhân dân nhưng xin trong chính cơ quan đó, thì ở những nơi không dân chủ, vậy có ai dám nói không? Đó là chưa kể lòng người có nhiều uẩn khúc, thủ đoạn, thiếu gì cách, rỉ tai nhau, rồi gửi gắm này kia... Vậy là quy trình đúng đẻ ra những sản phẩm sai.
Để chỉnh cái sai này, cần đề ra quy trình hỏi ý kiến rộng rãi nhân dân xem. Người ta có thể mua được 10 người, 100 người nhưng nếu là 1.000 người, 1 triệu người thì có thể mua được không? Không thể mua được tất cả khu dân phố, cũng không mua được mấy nghìn người trong một cơ quan, bộ máy.
Vậy nên người giữ trọng trách chọn người phải ngay ngắn, liêm chính, trong sạch. Quy trình là cái khung phải làm nhưng khi lòng ta không trong sáng, thiếu sự giám sát chặt chẽ và minh bạch của nhân dân thì chuyện gì cũng có thể bẻ cong được. Tôi nghĩ cần có tổ chức giám sát độc lập nào đó để mà làm, không vì nể ai cả.
- Nhìn lại Đại hội XII của Đảng, nhiều người nhận xét, dù quy trình cán bộ khi đó đã rất chặt nhưng vẫn "để lọt" những cán bộ có vi phạm vào bộ máy, kể cả ở cấp trung ương lẫn địa phương. Vậy với đề án này, trước mắt với Đại hội XIII tới đây, không để lọt vào trung ương những người có biểu hiện cơ hội chính trị, tham nhũng, lợi ích nhóm, vun vén cho gia đình... như quan điểm nhiều lần được khẳng định?
- Thể chế phải đầy đủ và có hiệu lực pháp lý trong Đảng, trong Nhà nước thì mới đảm bảo được. Việc kiểm tra, giám sát, thẩm định minh bạch sẽ chọn những người xác đáng nhất vào điều hành việc tổ chức chọn người này.
Ngoài ra cũng cần chế tài phù hợp, chẳng hạn khi giới thiệu, tiến cử người nếu sai thì cần phải bị trừng phạt, bảo cử sai thì phải chịu trách nhiệm. Thực tế thì cũng có chuyện nhìn nhau, quân anh quân tôi nữa. Đó là những thỏa thuận ngầm mà chúng ta cần triệt tiêu, kiểu nếu tôi chấp nhận anh là cấp ủy thì anh phải chấp nhận một quân của tôi vào... Phe nhóm, bè cánh nảy nòi từ chính chỗ này, ung nhọt là chính chỗ này.
- Ông nhận xét thế nào về một giải pháp để chống "lọt" cán bộ không xứng đáng: coi chạy chức, chạy quyền, chạy ghế là một hành vi tham nhũng?
- "Chạy" tuổi, theo tôi, cũng đã là tham nhũng rồi, thì những cái này chính là đại tham nhũng. Tôi cũng có đôi ba trải nghiệm thực tế, trước đây, có người đồng cấp hơn tôi 1 tuổi, khi tôi gọi bằng "ông" xưng "tôi" thì tỏ ra khó chịu vì tôi ít tuổi hơn. Đùng một cái ra Đại hội, người đó lại thành ra ít hơn tôi 1 tuổi.
Họ đã "ăn gian" để chui vào Trung ương như thế đó. Mà chính người chui được vào Trung ương bằng cách đó thì giờ đang... nguy. Khi sự trung thực bị phỉ báng, thì quả báo sẽ nhãn tiền, tôi tin là thế.
- X in cảm ơn ông về cuộc trao đổi!
P.Thảo
Theo Dantri
Tiền lương: 4 lần cải cách và những điểm mới trình Hội nghị T.Ư 7 Sáng nay (7.5), phát biểu khai mạc Hội nghị BCH T.Ư lần thứ 7, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh "cải cách tiền lương lần này thực sự tạo được sự đột phá trong chế độ phân phối, tạo động lực cho người lao động và nền kinh tế nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh...