Đảo cò Chi Lăng Nam, Hải Dương: Món quà quý sau trận đại hồng thủy
Đảo cò Chi Lăng Nam (Chi Lăng Nam, Thanh Miện, Hải Dương) được Nhà nước xếp hạng là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia năm 2014.
Đảo cò Chi Lăng Nam nhìn từ trên cao.
Với sự hiện hữu của gần 25 nghìn con cò, vạc và các loài chim nước, đảo cò Chi Lăng Nam đang trở thành điểm du lịch sinh thái, hấp dẫn du khách tại Hải Dương.
Đất lành chim đậu
Đảo cò Chi Lăng Nam (Chi Lăng Nam, Thanh Miện, Hải Dương) được Nhà nước xếp hạng là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia năm 2014. Với hàng vạn con cò, vạc cùng nhiều loài chim nước khác nhau đang trú ngụ, nơi đây là điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo khách tham quan trong nước và quốc tế.
Đảo cò được UBND tỉnh Hải Dương quy hoạch có tổng diện tích 67,9ha, bao gồm: 3 đảo nổi, toàn bộ lòng hồ An Dương và một vùng đệm bảo vệ các loài chim.
Đảo nằm ở giữa vùng quê thanh bình, trù phú, gần ngã 3 sông Luộc, nơi tiếp giáp các tỉnh Hải Dương, Thái Bình và Hưng Yên; Cách Hà Nội 60km và cách trung tâm TP Hải Dương 30km về hướng Nam.
Về thăm đảo cò những ngày đầu Thu, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên bởi vùng quê nghèo năm nào nay đã thay da đổi thịt, đang trên đà phát triển. Cơ sở hạ tầng giao thông được mở rộng.
Thoát khỏi nơi phố thị ồn ào, chúng tôi đã đặt chân đến khu danh lam thắng cảnh đảo cò vào lúc 4 giờ chiều. Khi đó trời còn sáng, Mặt trời đang dần xuống thấp, nhiều đoàn khách từ các tỉnh, thành phố lân cận như: Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội cũng về đến nơi. Họ ngồi nghỉ ngơi, rồi ai nấy háo hức mua vé tham quan, xuống thuyền ra đảo ngắm đàn chim trời đang ríu rít chuyền cành và chao liệng trên những ngọn tre, mặt hồ.
Ông Nguyễn Đăng Chắm, nhân viên tổ dịch vụ cho biết, theo các cụ cao niên trong thôn An Dương kể lại, vào thế kỉ XV, một trận đại hồng thủy đã làm vỡ đê sông Luộc, nước tràn vào ngập trắng xóa cả một vùng.
Quanh gò đất cao nằm giữa đầm phá thôn An Dương xuất hiện những xoáy nước khổng lồ. Khi nước rút, khu đầm phá trở thành một hồ nước lớn rộng hơn 20ha với nhiều loài thủy sản. Điểm sâu nhất của hồ gần đây cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương đo được lên đến trên 20m.
Cây cối tốt tươi, mặt nước mênh mông, con người hiền hòa, rất có ý thức trong việc bảo vệ môi trường sinh thái nên chim muông từ khắp nơi bay về làm tổ, trú ngụ.
Nhận thấy “đất lành chim đậu”, chính quyền và nhân dân xã Chi Lăng Nam đã chung sức, chung lòng bảo vệ, biến toàn bộ không gian xung quanh hồ An Dương trở thành khu bảo tồn thiên nhiên cho các loài chim di cư cũng như các loài chim bản địa sinh sống. Đảo cò Chi Lăng Nam ra đời từ đó và trở thành khu du lịch sinh thái nổi tiếng của tỉnh Hải Dương.
Cũng theo ông Chắm, từ khi Nhà nước xếp hạng đảo cò là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia vào năm 2014, các đảo đã được tỉnh Hải Dương đầu tư kè đá, mở rộng từ 1 đảo nguyên thủy lên 3, trồng thêm nhiều cây xanh, thay vì chỉ có mỗi giống tre.
Đảo nguyên thủy còn gọi là đảo số 1 có diện tích hơn 4.000m2. Trước đây, đảo này chỉ có tre nên chỉ sau một mùa Đông, lượng chim, cò, vạc về nhiều, chúng tranh nhau đậu, làm tổ, khiến các bụi tre trên đảo trơ trụi.
Video đang HOT
Năm 2003, Nhà nước cấp ngân sách, tỉnh tiến hành đền bù, di dời 7 hộ dân sinh sống bên hồ, kiến tạo thành đảo số 2 với diện tích hơn 7.000m2.
Đến năm 2022, tỉnh Hải Dương tiếp tục thu hồi một phần diện tích đất canh tác của người dân tại cánh đồng An Dương, mở thêm đảo số 3 với diện tích lên đến hàng nghìn mét vuông.
“Ý thức bảo vệ đàn chim của người dân quê tôi giờ rất cao, tuyệt đối không có ai săn bắt hay lấy trứng chim về ăn. Đàn chim không chỉ mang lại sinh khí cho làng quê, mà còn tạo công ăn việc làm, tăng thêm thu nhập cho người dân”, ông Chắm hồ hởi khoe.
Ông Chắm cho hay, những người cao t.uổi như ông xin vào các công ty, xí nghiệp làm công nhân không ai nhận. Kể từ khi đảo cò được Nhà nước công nhận là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia, 10 năm nay, du khách thập phương đổ về khá đông, đặc biệt là vào các ngày nghỉ lễ.
Có cung ắt có cầu, những người cao t.uổi bắt đầu học cách làm du lịch tại chỗ. Người tham gia tổ bảo vệ, người đăng ký bán hàng nước, người lái thuyền đưa khách tham quan. Số ít hộ dân có điều kiện mở nhà hàng ăn uống, nhà nghỉ…
Hàng nghìn con cò trắng bay lượn trên các hòn đảo nổi giữa hồ An Dương.
Khách tham quan xuống thuyền để được tận mắt ngắm nhìn các loài chim, cò, vạc.
Phát triển du lịch gắn với bảo tồn
Đại diện Ban Quản lý đảo cò Chi Lăng Nam cho biết, giá vé vào tham quan được tỉnh Hải Dương quy định: 5.000 đồng/người. Vé đi thuyền thăm đảo cò người lớn 20.000 đồng/lượt, t.rẻ e.m 10.000 đồng/lượt.
Hiện, đảo cò Chi Lăng Nam luôn duy trì số lượng gần 25 nghìn con, trong đó có khoảng 16 nghìn con cò và gần 8 nghìn con vạc. Ngoài ra còn có các loài chim nước khác, như: Diệc xám, chim bói cá, chim trả, cú mèo, cuốc, bồng chanh. Đặc biệt, vào thời điểm tháng 9, tháng 10 khi gió mùa Đông Bắc tràn về, đảo cò đón nhận thêm hàng nghìn con chim di cư từ nơi khác bay về trú tránh, trong đó có cả các loài chim to lớn như cò nhạn (còn gọi là cò ốc). Chúng kiếm ăn cho tới tận tháng 4 năm sau mới lại bay đi.
Đến với đảo cò, du khách được tận mắt chứng kiến từng đàn cò trắng, vạc bay đi kiếm ăn cho tới khi chúng trở về chao liệng trên mặt hồ. Được nghe âm thanh của các loài chim gọi nhau ríu rít. Được thấy những chú cò con chân đi chưa vững, đứng, bám nghiêng ngả trên những ngọn tre tập bay nhảy.
Nhiều du khách thích thú, ghi lại khoảnh khắc đi thuyền trên đảo cò.
Anh Vũ Đạt, đến từ Hải Phòng, chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên tôi đến thăm đảo cò và thật bất ngờ trước cảnh thiên nhiên nơi đây. Cảm giác như tìm được về ký ức t.uổi thơ”.
Đến từ Hà Nội, nữ du khách Nguyễn Thị Nhung cho hay, hình ảnh con cò trắng bám theo con trâu trên cánh đồng mùa đổ ải không xa lạ với bà, bởi bà Nhung vốn sinh ra và lớn lên bên gốc rạ tại quê hương của chị Hai năm tấn. Hơn 30 năm rời xa quê lên Thủ đô Hà Nội lập nghiệp, nay về đảo cò du lịch, được tận mắt ngắm nhìn đàn cò trở về tổ ấm lúc chiều tà, nữ du khách thấy nhớ quê hơn, yêu quê hương hơn.
Chủ tịch UBND xã Chi Lăng Nam Nguyễn Đức Minh cho biết, danh lam thắng cảnh đảo cò đã góp phần làm thay đổi diện mạo vùng quê thuần nông.
Năm 2017, UBND tỉnh Hải Dương lập dự án đầu tư gần 45,5 tỷ đồng để xây dựng hạ tầng, mở rộng khu bảo tồn, trong đó 23 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương dành cho phát triển hạ tầng du lịch, phần còn lại từ nguồn ngân sách tỉnh.
Để bảo vệ đàn chim, ông Minh khẳng định, người dân và chính quyền xã đồng thuận, làm rất tốt trong những năm qua. Các trường hợp đ.ánh bẫy hay săn bắt cò, vạc nếu bị phát hiện sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.
Tuy nhiên, cò, vạc là loài chim kiếm ăn rất xa, sang các huyện khác trong tỉnh, thậm chí chúng bay sang: Hải Phòng, Thái Bình, Hưng Yên, Hà Nam… Ông Minh cho rằng không có cách nào để bảo vệ chúng, mà chỉ trông chờ vào sự quyết liệt của cơ quan có thẩm quyền các địa phương nói trên.
“Tôi chỉ mong muốn các địa phương trong bán kính kiếm ăn của cò, vạc có biện pháp xử lý mạnh tay hơn đối với vấn nạn săn bắt chim trời, đặc biệt là săn bắt cò, vạc cũng như các loài chim quý, chim trong Sách Đỏ để không còn cảnh những con chim non ở tổ bị c.hết vì đói, khát”, ông Minh nói.
Đảo Cò Chi Lăng Nam, chốn bình yên để trở về...
Đảo Cò Chi Lăng Nam là danh lam thắng cảnh được xếp hạng Di tích Quốc gia, ở xã Chi Lăng Nam, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương.
Đây được xem là thiên đường của hàng vạn cá thể cò, vạc, chim nước, trong đó nhiều loài quý hiếm, được ghi trong sách đỏ Việt Nam.
Đảo Cò được hình thành hết sức ly kì, xưa kia, nơi đây là cánh đồng chiêm trũng, quanh năm chỉ có lau sậy phát triển được, ở giữa cánh đồng có gò đất nhô cao, trên gò có một ngôi Miếu, tương truyền rất linh thiêng. Bỗng 1 năm vào đầu thế kỉ XV trận đại hồng thủy làm vỡ con đê bao quanh làng, sau 3 trận lũ kinh hoàng, ngôi Miếu linh thiêng trên đỉnh gò biến mất, nước ở nơi đây không bao giờ rút nữa tạo nên một hồ lớn, nay gọi là hồ An Dương, nơi mà trước kia là ngôi miếu hình thành nên một đảo nhỏ.
Và đúng như câu nói trong dân gian thường nói "trong họa vốn có phúc" kể từ đó trở đi cây cối trên đảo sinh trưởng xanh tươi, ở dưới nước cá tôm đua nhau sinh sôi nảy nở. Ngày ngày, trên đảo, hàng ngàn loài cò vạc về đây trú ngụ, làm tổ và cái tên Đảo Cò cũng xuất hiện từ đó. Đúng như quy luật đất lành, chim đậu, hòn đảo yên tĩnh, có tre xanh rậm rạp là nơi lí tưởng để cò, vạc nghỉ chân, số lượng cò vạc ngày một nhiều và không ngừng tăng lên theo nhịp thời gian.
Những đàn cò trắng rủ nhau bay về tổ. |
Ngoài các loài chim, cò, hồ An Dương nơi sâu nhất vào khoảng 18m còn được coi là bảo tàng sống với với các loại cây thuỷ sinh, các loại cá, tôm, một số loài sinh vật quý có tên trong sách đỏ Việt Nam như: cá chuối hoa, rái cá, cá măng kìm... Hồ An Dương được biết đến là cái hồ có nhiều cá to và không bao giờ cạn, du khách đến đây vào 4 mùa thì nước đều trong xanh và đầy ăm ắp.
Những đàn cò trắng rủ nhau bay về tổ. |
Cá ở hồ có con nặng từ 20-30 kg. Sự đa dạng về động vật, thực vật nơi đây đã tạo ra một hệ sinh thái rất hấp dẫn và hiếm có tại khu vực đồng bằng châu thổ Sông Hồng, thu hút ngày càng nhiều du khách tới tham quan. Quý khách có thể đến thăm đảo vào mùa sinh sản của cò và vạc là từ tháng 1 đến tháng 7 âm lịch, giữa bạt ngàn tre và các loại cây xanh hàng vạn tổ cò đang căng tràn sự sống, có tổ vẫn ăm ắp trứng.
Từ kết quả khảo sát đã thống kê được 5 bộ, 15 họ và 24 loài chim ở Đảo Cò Chi Lăng Nam: (Số lượng điều tra đợt 1: Năm 2001-2004; Số lượng điều tra đợt 2: Năm 2005-2007 của GEF/SGP/VN 99004). Với số loài chim như trên, nếu so sánh Đảo Cò Chi Lăng Nam với các Vườn Cò của miền Bắc thì Đảo Cò Chi Lăng Nam: Đẹp nhất về sinh cảnh; Đông nhất về số lượng cá thể; Nhiều nhất về thành phần loài chim. Đặc biệt có 6 loài chim làm tổ là: Cò Trắng, Cò Bợ, Cò Ruồi, Cò Ngang Nhỏ, Cò Lửa, Vạc, Cò Hương.
Du khách sẽ được thỏa sức ngắm nhìn đàn cò khi đến nơi đây. |
Năm 2014, Đảo Cò Chi Lăng Nam được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng danh lam thắng cảnh di tích cấp quốc gia. Trải qua nhiều biến cố thời gian, trước những tác động bất lợi đe dọa đến sự phát triển của Đảo Cò, khiến khu du lịch sinh thái có dấu hiệu bị sạt lở, thu hẹp. Năm 2018, UBND tỉnh Hải Dương đã đầu tư hàng chục tỷ đồng để phát triển và bảo tồn Đảo Cò. Sau gần 1 năm triển khai tôn tạo, chỉnh trang, Đảo Cò Chi Lăng Nam đã được mở rộng hơn, có thêm không gian sống cho các loài cò, vạc..., tạo thuận lợi cho sự di chuyển của du khách đến tham quan.
Theo lãnh đạo Ban Quản lý Khu di tích Đảo Cò cho biết: "Những năm trước đây, do tình trạng đặt bẫy, săn b.ắn và lấy trứng cò của người dân và các vùng xung quanh, nên số lượng cò ở trên đảo suy giảm nhanh chóng. Trước thực trạng trên, chính quyền địa phương đã xây dựng phương án, lập kế hoạch, phối hợp với ban quản lý và nhân dân cùng chung tay bảo vệ đàn cò. Từ khi được bảo vệ, số lượng cò, vạc trên đảo ngày càng đông hơn. Lúc cao điểm, số lượng các thể cò, vạc các loại về trú ngụ tại đảo khoảng 20.000 con.
Không gian yên bình tại Đảo Cò Chi Lăng Nam. |
Hàng năm, Ban Quản lý còn phối hợp với các nhà khoa học trong và ngoài nước cùng nghiên cứu đặc tính của từng loại cò, vạc để có những điều chỉnh phù hợp, tạo môi trường sống thích hợp. Đặc tính của cò là kiếm ăn ban ngày, vạc kiếm ăn ban đêm. Do vậy, những công trình xây dựng trên đảo luôn đảm bảo môi trường trong sạch, yên tĩnh và không gian sống cho cò. Từ những nghiên cứu về đặc tính của con cò, vạc, nên các hạng mục công trình xây dựng trên đảo được điều chỉnh phù hợp với đặc tính sinh sống của từng loài".
Chủ tịch UBND xã Chi Lăng Nam Nguyễn Đức Minh cho biết thêm: "kể từ khi nhận thức được giá trị tinh thần mà thiên nhiên ban tặng, ứng với câu nói dân gian "đất lành chim đậu", người dân nơi đây sống chan hòa với chim trời, chung tay bảo vệ danh lam thắng cảnh. Để bảo tồn và phát huy tiềm năng du lịch, địa phương đã phối hợp kêu gọi, thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp có nghiệp vụ về du lịch hỗ trợ, bước đầu đã có đơn vị về đầu tư trồng sen quanh đảo, tạo thêm cảnh quan để thu hút du khách tới tham quan, trải nghiệm".
Đảo Cò Chi Lăng Nam là một "viên ngọc quý" của vùng đất Thanh Miện nói riêng, tỉnh Hải Dương nói chung. Đảo nằm giữa hồ nước lớn, xanh mát quanh năm, tạo nên sinh cảnh độc đáo. Vào mỗi buổi sáng sớm và chiều tà, trên bầu trời, từng đàn cò trắng tung bay, tạo nên bức tranh phong cảnh hữu tình. Giữa không gian thiên nhiên thoáng đãng, thanh bình, du khách khi đến với nơi đây, sẽ được hòa mình với thiên nhiên, thỏa sức ngắm nhìn những đàn cò bay lượn, tận hưởng không khí trong lành, ... là chốn bình yên để trở về, như trích đoạn trong bài thơ "Tự hào xứ Đông" của tác giả Nguyễn Đình Huân:
"Em có về thăm quê với anh không
Hải Dương thân yêu xứ đông nổi tiếng
Thăm Đảo Cò nên thơ bên Thanh Miện
Miền quê thân thương xao xuyến hữu tình."
Đến Hải Dương, trải nghiệm đảo cò Thanh Miện và cánh đồng chân núi Côn Sơn Xứ Đông xưa - Hải Dương ngày nay là vùng đất nằm ở trung tâm Đồng bằng sông Hồng, nằm ở phía Đông của kinh thành Thăng Long xưa với nhiều danh thắng, núi non kỳ thú, sơn thủy hữu tình. Cách Hà Nội khoảng 60km về phía Đông, Hải Dương dù chưa nổi tiếng trên bản đồ du lịch Việt Nam, nhưng...