Đằng sau việc Israel ‘cố tình’ tấn công lực lượng gìn giữ hoà bình LHQ ở Liban

Các quốc gia như Pháp, Italy và Liên minh châu Âu (EU) đã chỉ trích Israel vì hành động này, trong khi các nhà phân tích cho rằng Israel đang thực hiện chiến lược chính trị và quân sự nhằm tăng cường quyền kiểm soát tại các khu vực biên giới.

Lực lượng lâm thời của LHQ tại Liban ( UNIFIL) tuần tra ở Marjeyoun, Liban. Ảnh: THX/TTXVN

Ngày 10 – 11/10 vừa qua, quân đội Israel đã tiến hành những cuộc tấn công vào các căn cứ của Lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc tại Liban (UNIFIL), gây thương tích cho hai binh sĩ của UNIFIL. Hành động này ngay lập tức vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, bao gồm Pháp, Italy, Liên minh châu Âu (EU) và nhiều quốc gia khác.

Tiến sĩ Valeria Giannotta, chuyên gia học thuật người Italy về Khoa học Chính trị và Quan hệ Quốc tế nhận định với hãng thông tấn Anadolu (Thổ Nhĩ Kỳ) ngày 13/10 rằng, sự cố này không được xem là “tai nạn”, mà được nhiều bên cho rằng đây là hành động có chủ ý của Israel, nhằm đạt được những lợi ích chính trị và quân sự cụ thể.

Phản ứng của quốc tế

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 13/10 đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ hành động trên, khẳng định rằng việc Israel nhắm mục tiêu vào lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (LHQ) là “cố ý”. Sau cuộc tấn công, Pháp đã triệu đại sứ Israel để yêu cầu giải thích, trong khi Bộ Ngoại giao Pháp gọi đây là “hành vi vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế”. Tổng thống Macron nhấn mạnh rằng Pháp sẽ không dung thứ cho bất kỳ hành động nào nhằm tấn công lực lượng quốc tế đang hoạt động để duy trì hòa bình.

Italy, quốc gia có hơn 1.000 binh lính trong lực lượng UNIFIL, cũng phản ứng gay gắt. Bộ trưởng Quốc phòng Italy Guido Crosetto lên án vụ tấn công và tuyên bố rằng “Italy và LHQ không nhận lệnh từ Israel”, ám chỉ đến việc Israel kêu gọi lực lượng của UNIFIL rời khỏi Liban. Ngoại trưởng Italy Antonio Tajani yêu cầu một cuộc điều tra và cảnh báo rằng nếu những cuộc tấn công này tiếp diễn, chúng sẽ không còn bị coi là sự cố đơn lẻ mà là lựa chọn có chủ đích của Israel. Tương tự, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni cũng cho biết Israel đã yêu cầu binh lính Italy rút lui vì lý do an ninh, nhưng yêu cầu này đã bị từ chối.

Ngoài ra, EU cũng bày tỏ lo ngại về việc Israel vi phạm luật nhân đạo quốc tế, khi liên tục có các cuộc tấn công nhằm vào các lực lượng quốc tế và dân thường Palestine.

Israel và những cuộc tấn công ‘không ngẫu nhiên’

Theo các nhà phân tích, cuộc tấn công của Israel vào UNIFIL không phải là ngẫu nhiên. Trong nhiều tuần trước đó, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã thông báo ý định tiến hành các cuộc xâm nhập vào Liban và yêu cầu UNIFIL di chuyển khỏi các tiền đồn dọc khu vực biên giới giữa Israel và Liban. Tuy nhiên, LHQ từ chối yêu cầu này, khẳng định rằng các lực lượng gìn giữ hòa bình có vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định và tránh leo thang căng thẳng giữa hai bên.

Trong bối cảnh đó, Tiến sĩ Valeria Giannotta cho rằng các cuộc tấn công của Israel dường như có tính toán trước và được xem như một thông điệp cảnh báo tới UNIFIL, đặc biệt là các lực lượng quốc tế đang hiện diện ở khu vực. Việc tấn công vào các căn cứ của lực lượng gìn giữ hòa bình là một dấu hiệu cho thấy Israel không hài lòng với sự can thiệp của LHQ và muốn tăng cường quyền kiểm soát tại các khu vực chiến lược gần biên giới Liban.

UNIFIL được thành lập vào năm 1978 theo các nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ (UNSC), nhằm duy trì hòa bình và an ninh ở khu vực phía Nam Liban. Lực lượng này đã đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát biên giới giữa Liban và Israel, ngăn chặn xung đột leo thang và hỗ trợ quá trình hồi phục sau chiến tranh.

Tuy nhiên, khu vực này luôn là điểm nóng của xung đột giữa Israel và phong trào Hezbollah. Dù lực lượng UNIFIL được trao quyền để can thiệp và hỗ trợ chính quyền Liban kiểm soát khu vực, nhưng các giới tuyến chưa bao giờ được chính thức hóa qua các thỏa thuận quốc tế, khiến cho tình hình ở đây trở nên nhạy cảm và phức tạp hơn.

Mục tiêu của Israel

Theo Tiến sĩ Valeria Giannotta, việc Israel tấn công UNIFIL có thể được lý giải như một phần trong chiến lược của nước này nhằm đạt được những mục tiêu chính trị và quân sự lớn hơn. Israel từ lâu đã xem các cơ quan của LHQ, đặc biệt là UNIFIL, như một trở ngại trong việc thực hiện các hoạt động quân sự tại khu vực. Chính phủ Israel, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Benjamin Netanyahu, không che giấu tham vọng mở rộng ảnh hưởng và tăng cường sự kiểm soát đối với các vùng lãnh thổ giáp ranh với Liban và Palestine.

Bên cạnh đó, Israel cũng thể hiện thái độ không hài lòng với LHQ thông qua việc thường xuyên chỉ trích và yêu cầu đóng cửa các tổ chức liên quan như UNRWA (Cơ quan Cứu trợ và Hỗ trợ cho người tị nạn Palestine). Những hành động này cho thấy Israel coi sự hiện diện của các tổ chức quốc tế là một yếu tố cản trở khả năng thực hiện các kế hoạch quân sự của mình.