Đằng sau chuyến thăm TQ của Bộ trưởng James Mattis

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc (TQ) vào hôm qua (26-6), vài tuần sau khi ông nói rằng Mỹ sẽ sẵn sàng cạnh tranh quyết liệt với TQ và cáo buộc Bắc Kinh đe dọa và cưỡng ép tại biển Đông.

Chuyến thăm TQ là một phần trong lịch trình đến thăm các nước châu Á của ông Mattis, trong đó có Hàn Quốc và Nhật Bản. Bộ trưởng Mattis đã đến thăm châu Á bảy lần trong hơn một năm qua kể từ khi trở thành bộ trưởng nhưng chưa bao giờ ông đến TQ. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2014, Mỹ cử một bộ trưởng Quốc phòng đến thăm TQ. Tại Bắc Kinh, ông Mattis sẽ gặp các quan chức quốc phòng cấp cao, trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa. Theo ông Mattis, cuộc gặp mặt tại Bắc Kinh sẽ thảo luận những dự tính chiến lược dài hạn của TQ và xác định các lĩnh vực hợp tác quân sự khả dĩ hai bên.

Chuyến thăm TQ diễn ra trong bối cảnh Trung-Mỹ đang đối đầu căng thẳng ở nhiều lĩnh vực, bao gồm thương mại và an ninh. Chính quyền ông Trump đã thông báo lệnh áp thuế 25% với khối lượng hàng nhập khẩu từ TQ có giá trị 50 tỉ USD. Sau khi phía Bắc Kinh thông báo sẽ “ăn miếng trả miếng”, ông Trump tăng quy mô đánh thuế lên đến 200 tỉ USD, buộc TQ dù rất tức giận nhưng bắt đầu hạ giọng.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis. Ảnh: REUTERS

Về quân sự, cuối tháng 5 vừa qua, Lầu Năm Góc đã rút lời mời TQ tham gia tập trận Vành đai Thái Bình Dương (viết tắt là Rimpac) vì động thái được cho là “tiếp tục quân sự hóa” trên biển Đông của Bắc Kinh. Quyết định trên được đưa ra vài ngày sau khi TQ lần đầu tiên đưa máy bay ném bom ra hòn đảo mà Bắc Kinh bồi đắp trái phép trên quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Ông Mattis từ chối bình luận về quan hệ Mỹ-Trung trước chuyến thăm và nhấn mạnh: “Tôi chuẩn bị đến đó để đối thoại”. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng TQ Nhiệm Quốc Cường nói: “Lợi ích chung của Mỹ và TQ là phát triển một mối quan hệ quân sự song phương vững mạnh và ổn định”.

Bộ trưởng Mattis nói: “Mỹ, TQ, Nhật Bản và Hàn Quốc đều có chung một mục tiêu: phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể được kiểm chứng và không thể bị đảo ngược ở bán đảo Triều Tiên”. Người đứng đầu Lầu Năm Góc hối thúc TQ giữ vững các áp lực tài chính đối với Triều Tiên liên quan đến vấn đề phi hạt nhân hóa.

Sau TQ, ông Mattis sẽ lần lượt đến Hàn Quốc, Nhật Bản để hội đàm với hai người đồng cấp là Song Young-moo và Itsunori Onodera vào thứ Năm và thứ Sáu tuần này. Động thái này củng cố lòng tin và trấn an cả hai đồng minh, tái khẳng định cam kết của Washington đảm bảo an ninh khu vực không hề thay đổi dù Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 12-6 bất ngờ công bố Mỹ sẽ ngừng các cuộc tập trận chung quy mô lớn với Hàn Quốc sau khi ông Trump gặp gỡ Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un tại Singapore.

HOÀNG PHÚ

Theo PLO