Đám tang làm bùng nổ ‘quả bom’ Covid-19 ở Mỹ

Một ‘mầm bệnh biết đi’ đến dự đám tang bảo vệ nghỉ hưu Mitchell, và rồi ‘quả bom’ nCoV phát nổ ở Albany.

Đó là một đám tang truyền thống của miền nam nước Mỹ. Bạn bè, người thân tập trung tại đám tang của Andrew Jerome Mitchell, một bảo vệ nghỉ hưu, ở h ạt Dougherty, thành phố Albany, phía tây nam Georgia.

Mọi người lau nước mắt, ôm lấy nhau, xì mũi, và hát thánh ca. Đó là một đám tang lớn với khoảng 200 người tham dự, với tiếng khóc lóc tràn ngập nhà nguyện, nhiều người phải ra ngoài đứng. Sau đó, họ cùng nhau ăn tiệc với bò hầm Brunswick, gà rán và bánh chanh.

Dorothy Johnson – một trong 10 anh chị em của người quá cố – nhớ lại cảnh tượng hơn một tháng trước, rồi tự hỏi ai là người mang nCoV đến đám tang của anh trai bà. “Chúng tôi không biết người đó là ai”, bà nói.

6 người trong gia đình nhiễm bệnh sau khi tham dự đám tang ở Albany, Georgia, Mỹ.

Căn bệnh liên quan Covid-19 làm bùng nổ quả bom nCoV xé toạc bầu không khí yên tĩnh của Albany. Trong những tuần sau đó, hàng chục họ hàng của bà Johnson lần lượt đổ bệnh, trong đó có 6 anh chị em của bà. Giống như hội nghị Biogen ở Boston và bữa tiệc sinh nhật lần thứ 40 ở Westport, đám tang ông Jerome Mitchell ngày 29/2 được các nhà dịch tễ học gọi là “sự kiện siêu lây nhiễm”.

Với dân số chỉ 90.000 người, hạt Dougherty ghi nhận 24 ca tử vong, cùng 6 người chết nghi liên quan nCoV, trở thành một trong những cụm dịch Covid-19 lớn nhất ở Mỹ, theo Michael L. Fowler, nhân viên pháp y địa phương.

Các bệnh viện khu vực đều trong tình trạng quá tải với gần 600 ca dương tính và nhiều bệnh nhân nguy kịch. Thống đốc bang Georgia, Brian Kemp, đã điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia để giúp đỡ các bệnh nhân nằm giường chăm sóc đặc biệt cũng như các bác sĩ và y tá kiệt sức.

Bà Johnson tin rằng một vị khách đến đám tang đã nhiễm nCoV và khiến virus lây lan – nơi mọi người ôm hôn và chia buồn cùng nhau. Tuy nhiên, bà không có thêm thông tin gì. “Thực sự tôi không biết phải đổ lỗi cho ai sau những gì đang diễn ra ở Albany”, bà nói.

Dù người đầu tiên mang mầm bệnh là ai, vấn đề lớn nhất chính là thời gian. Trong 10 ngày sau đám tang, không ai biết nCoV hiện diện trong thành phố và nó âm thầm lan rộng cho tới khi biện pháp cách biệt cộng đồng được áp dụng vào 22/3.

Scott Steiner – Giám đốc điều hành hệ thống y tế Phoebe Putney – cho biết: “Chúng tôi không đổ lỗi cho bất kỳ người nào, nhưng thực tế là một cộng đồng hứng chịu quả bom như vậy chỉ do hành động của một người”.

Khu phố ở thị trấn ở Albany. Ảnh: New York Times.

Khởi đầu bằng một đám tang

Ông Mitchell đột ngột qua đời. Emell Murray – người bạn 20 năm của Mitchell – phát hiện ông qua đời trong phòng khách nhà họ sáng 24/2. Ông không được khám nghiệm tử thi, được cho qua đời do đau tim. Đêm tổ chức tang lễ, một người đàn ông 67 tuổi tới viếng đã được đưa đến bệnh viện Phoebe Putney Memorial do bị khó thở, ông Steiner nói. Người đàn ông bị bệnh phổi mạn tính, không có lịch sử du lịch đến khu vực có dịch nên không bị cách ly. Nhân viên y tế nói rằng ông chỉ bị thiếu oxy.

Người đàn ông trải qua một tuần điều trị và tiếp xúc với 50 nhân viên bệnh viện, trước khi chuyển tới Atlanta hôm 7/3 và được xét nghiệm dương tính nCoV. Đến 10/3, bệnh viện ở Albany mới biết thông tin người này dương tính. Ngày 12/3, người đàn ông 67 tuổi qua đời và trở thành ca tử vong vì Covid-19 đầu tiên của bang.

Đến lúc đó, Covid-19 đã âm thầm lây lan khắp thị trấn. Người bạn lâu năm của ông Mitchell, bà Murray (75 tuổi) ớn lạnh và sốt. Con gái bà, Bell, cho biết bà bị nhiễm trùng đường tiết niệu và được nằm điều trị tại phòng bệnh bình thường. Bell kể, ba người đến thăm mẹ cô đều nhiễm Covid-19 và một trong số đó đã qua đời.

‘Covid-19 bùng phát như một quả bom’

Vào 10/3, thông tin bệnh nhân ở Phoebe Putney dương tính nCoV được công bố. Sau vài ngày yên tĩnh trước cơn bão, “quả bom Covid-19 bùng nổ ở Albany”, theo lời của điều tra viên Fowler.

“Một vài người trong số họ có thể đã đến đám tang. Một số khác có thể là người thân của những người có mặt ở tang lễ đó. Mỗi ngày trôi qua lại có người sắp chết vì nCoV”, ông Fowler nói.

Ông Steiner cho biết, chỉ trong một tuần, những vật tư y tế mà bệnh viện dự trữ cho 6 tháng đều cạn kiệt. Ban đầu, các bác sĩ và y tá chỉ cố gắng tìm hiểu điều đang xảy ra khi chứng kiến một loạt người, gồm cả những người trẻ và khỏe mạnh, xuất hiện triệu chứng ho và sốt. Sau đó, những bệnh nhân này cần thở máy và cuối cùng bị suy hô hấp hoàn toàn khi phổi chứa đầy dịch, theo tiến sĩ Enrique Lopez (41 tuổi) – một bác sĩ phẫu thuật chịu trách nhiệm điều trị các ca bệnh hiểm nghèo.

“Tất cả phòng bệnh kín chỗ và có những ngày chúng tôi phải đặt nội khí quản cho 5 người liên tiếp, hết phòng này sang phòng khác. Đó là một trong những thời điểm tôi thực sự thấy quá tải trong suốt sự nghiệp của mình”, Lopez nói.

Những nỗ lực tăng thêm giường bệnh cũng không đủ để đáp ứng số bệnh nhân ùn ùn kéo về. “14 giường chăm sóc đặc biệt ICU kín chỗ chỉ sau hai ngày kể từ đợt bệnh nhân đầu tiên. Bệnh viện đã chuyển đổi 12 giường của khoa tim và 12 giường khoa phẫu thật cũng chỉ đủ chỗ tiếp nhận bệnh nhân trong ba ngày tiếp theo”, ông Steiner nói.

Trong vài ngày, bệnh viện rơi vào tình trạng thiếu nhân viên đến mức những người có kết quả dương tính với nCoV nhưng chưa có triệu chứng vẫn phải đi làm. Các chỉ thị mới của tiểu bang đã thay đổi vào tuần trước, bắt buộc phải cách ly một tuần đối với nhân viên y tế dương tính.

Bác sĩ phẫu thuật Lopez đã tránh tiếp xúc với gia đình trong hai tuần vì sợ lây nhiễm cho họ. “Những ngày này tôi ở trong gara, ngủ trong một cái tủ quần áo. Tôi cho xe vào gara, sau đó lột bỏ đồ và tắm rửa sạch sẽ. Vợ tôi sẽ phần cho tôi một đĩa thức ăn, sau khi ăn xong tôi trở về gara để ngủ”, Lopez nói.

Dò xét nguồn lây nhiễm

Đám tang ông Mitchell và một người đàn ông tên Johnny Carter được tổ chức một tuần sau đó tại nhà tang lễ Albany, nhanh chóng được xác định là nguồn lây nhiễm nCoV. 23 bệnh nhân Covid-19 đầu tiên nhập viện Phoebe Putney đều tham dự ít nhất một trong hai đám tang.

Chris J. Cohilas – chủ tịch Hội đồng ủy viên quận Dougherty, cho biết, thị trấn không quá lớn nên mọi người đều biết nhau. “Chúng tôi dễ dàng biết được ai đã tới bệnh viện và ai từng tới đám tang nào”.

Tin tức lan truyền nhanh tới mức nhiều người từng tham dự đám tang vội vã đi xét nghiệm, nhưng không đủ nhanh để kịp ngăn chặn một người nhiễm nCoV tham dự bồi thẩm đoàn xét xử một vụ án giết người vào 12/3. Từ đó, cụm dịch mới hình thành trong sở cảnh sát và tòa án thành phố.

Mục sư Daniel Simmons của nhà thờ Mt. Zion Baptist đặt câu hỏi rằng hai đám tang liệu có phải nguồn lây nhiễm duy nhất ở Albany. Ảnh: Audra Melton/The New York Times

Những hoài nghi đã dẫn tới sự chia rẽ ở Albany, theo Daniel Simmons, mục sư tại nhà thờ Mt. Zion Baptist. Giống nhiều người được phỏng vấn khác, ông tự hỏi liệu hai đám tang trên có phải là nguồn lây nhiễm duy nhất.

“Nó gieo rắc sợ hãi: ai sẽ có mặt ở đám tang hoặc đám cưới mà tôi sẽ tổ chức vào Chủ nhật? Tôi có đi không? Tôi không đi à? Mọi người đã bắt đầu hỏi bạn có xuất hiện ở đám tang đó không”, Simmons, mục sư của nhà thờ không liên quan gì tới hai đám tang kia, cho hay.

Nhiều nhà thờ trong thành phố bắt đầu cảm thấy bất bình. “Tâm điểm chú ý bây giờ của mọi người là nhà thờ. Sự kỳ thị đã xuất hiện và ảnh hưởng nghiêm trọng tới các nhà thờ. Một bức tường của sự thù ghét chia cắt nhà thờ với cộng đồng”, ông nói.

Bà Johnson, thành viên trong gia đình tổ chức đám tang hôm 29/2, nói: “Nhiều người trong gia đình tôi cảm thấy phẫn nộ khi mọi người nói rằng anh trai tôi là thủ phạm. Anh ấy đã chết rồi. Anh ấy không còn thở nữa. Nhưng họ tức giận khi có tin đồn anh ấy là người siêu lây nhiễm”.

Nỗi hoảng loạn và bất lực

Tuần trước, những câu hỏi về cách thức Covid-19 xâm nhập vào thành phố này được tạm gác sang một bên, khi mọi sự chú ý tập trung vào số người nhiễm và chết vì Covid-19 đang không ngừng tăng. Bà Murray phải nhập viện và xuất viện hai lần, lần cuối vào 24/3 bất chấp sự phản đối của con gái bà. “Tôi đã cầu xin họ đừng đưa mẹ tôi về nhà, nhưng họ vẫn làm vậy”, Bell nói.

Cô Bell (49 tuổi) cho biết cô không đủ sức để giúp mẹ lật người, nên liên tục phải gọi giúp đỡ. “Tôi đang cầu xin sự giúp đỡ. Tôi đang ở đây với hai đứa trẻ và không biết mình bị nhiễm bệnh hay không”. Bell cho hay cô cảm giác họ đưa mẹ cô về nhà như thể chờ chết.

Bệnh viện Phoebe Putney đã phải chuyển bệnh nhân tới các bệnh viện khác ở Georgia với tốc độ chưa từng có, 40 ca bệnh trong vòng 72 giờ. Tuy nhiên, Steiner phủ nhận việc trả bất kỳ bệnh nhân ốm nặng nào về nhà. “Chúng tôi chỉ cho xuất viện khi thấy thích hợp”, ông nói.

Mục sư Simmons nói rằng nhiều gia đình đang phải vật lộn để chăm sóc bệnh nhân tại nhà, và với một số người, cảm giác hoảng loạn đã xuất hiện. “Một người nhắn tin xin tôi hãy tiếp tục cầu nguyện. Mẹ, bà và ông của người đó đều đã nhiễm bệnh”, Simmons kể.

Tonya M. Thomas, con gái bà Dorothy Johnson.

Đối với bà Johnson, điều quan tâm duy nhất của bà lúc này là con gái Tonya M. Thomas. Căn bệnh tấn công gia đình họ gần như cùng lúc, nhưng người con gái 51 tuổi của bà là người ốm nặng nhất khi bị viêm cả hai bên phổi.

“Tôi cố gắng khỏe hơn để có thể đến đây chăm sóc con. Tôi cảm thấy có thể khích lệ con gái nếu tôi không phải nằm viện”, bà Johnson, một y tá chuyên khoa ung thư đã về hưu, cho biết.

Bà đến bệnh viện lúc 17h45 ngày 27/3, ngay khi Tonya hấp hối. Đối với bà, con gái Tonya là một “linh hồn xinh đẹp”, là trung tâm của gia đình. Bà lặng lẽ rút máy thở và ống truyền khỏi người con gái. Chồng của Tonya, cùng con trai và em gái Abrigale đều có mặt trong phòng bệnh.

“Thật quá đau đớn, tôi không thể hiểu nổi”, bà Johnson nói. “Chúng tôi cùng đến dự đám tang để đưa tiễn người thân yêu, và rồi mọi người nhiễm bệnh”.

Tang lễ của Tonya chỉ diễn ra ở nghĩa trang, không quá 10 người tham dự, theo đúng biện pháp cách biệt cộng đồng.

Huyền Anh (Theo New York Times)