Đàm phán về giải pháp khắc phục ô nhiễm nhựa vẫn bế tắc

Các cuộc đàm phán tại kỳ họp thứ 5 của Ủy ban đàm phán liên chính phủ về ô nhiễm nhựa (INC-5) tại Busan được đánh giá là không đạt được nhiều tiến triển cho đến hết ngày 29/11, khi chỉ còn hai ngày nữa là đến thời hạn chót kết thúc kỳ họp.

Kỳ họp bắt đầu vào ngày 25/11 và dự kiến kết thúc vào ngày 1/12.

Tình nguyện viên dọn rác trên bờ biển ở Vịnh Manila, Philippines. Ảnh: THX/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Hàn Quốc, tính đến 4 giờ chiều 29/11, các đoàn đàm phán vẫn chưa đưa ra được văn bản thống nhất vì chưa có một điều khoản thống nhất nào được đệ trình lên nhóm soạn thảo pháp lý. Các quốc gia sản xuất hóa dầu, như Saudi Arabia và Iran, tiếp tục phản đối việc nhắm mục tiêu vào tỷ lệ sản xuất nhựa. Tuy nhiên, các quốc gia như những quốc đảo nhỏ và các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình chịu tác động mạnh nhất của sản xuất nhựa vẫn tiếp tục lên tiếng phản đối.

Tính đến hết thứ Năm (28/11), tiến độ dường như đặc biệt chậm đối với những vấn đề gây chia rẽ như giới hạn sản xuất nhựa đối với các sản phẩm nhựa cụ thể, cấm những hóa chất cụ thể gây lo ngại trong các sản phẩm nhựa và quản lý chất thải cũng như những cơ chế cho phép tăng cường hiệp ước theo thời gian.

Liên quan đến tiến độ thảo luận chậm chạp, một số đại biểu từ 177 quốc gia tham dự đã bày tỏ sự thất vọng về tốc độ đàm phán chậm chạp do những bất đồng kéo dài. Một đại biểu từ Colombia phát biểu trong phiên họp toàn thể rằng các cuộc thảo luận đã quay trở lại tình hình của những cuộc họp trước, bao gồm cả các lĩnh vực mà lẽ ra có thể dễ dàng tìm ra điểm chung hơn, như quản lý rác thải nhựa.

Chủ tịch INC Luis Vayas Valdiviesco cũng bày tỏ mối quan ngại của mình với các phái đoàn khi tuyên bố rằng những cuộc đàm phán đang tiến triển quá chậm. Ông Valdiviesco nhấn mạnh nhu cầu tăng tốc đáng kể các cuộc đàm phán.

Trong nỗ lực đẩy nhanh tiến trình, ông Valdiviesco đã tổ chức các cuộc họp không chính thức vào 29/11 để cố gắng giải quyết những vấn đề gây chia rẽ nhất.

Cuối giờ chiều cùng ngày, ông cũng đã đề xuất một chương trình nghị sự, để làm bản thảo trước khi công bố hiệp ước cuối cùng vào ngày hôm nay (30/11). Văn bản không chính thức này dựa trên những cuộc thảo luận của các đại biểu cho đến nay, được tiến hành xung quanh văn bản không chính thức trước đó của Chủ tịch INC, được công bố vào đầu tháng 11.

Tuy nhiên, các tổ chức phi chính phủ như Greenpeace đã chỉ trích văn bản này là một “nỗ lực yếu ớt” nhằm buộc các phái đoàn đạt được kết luận và ký kết hiệp ước vì lợi ích của hiệp ước. Theo Trưởng đoàn Greenpeace tham gia INC-5 Graham Forbes, điểm sáng duy nhất là một quy trình để đạt được mục tiêu toàn cầu nhằm giảm sản xuất nhựa. Đây phải là ranh giới đỏ đối với bất kỳ quốc gia nào nghiêm túc muốn chấm dứt ô nhiễm nhựa. Các quốc gia thành viên phải từ chối một thỏa thuận mang tính hình thức cho cuộc khủng hoảng nhựa và khí hậu toàn cầu.

Trong khi đó, Bộ Môi trường Hàn Quốc cũng đã ban hành một kế hoạch thỏa hiệp vào ngày 28/11 để khuyến khích một hiệp ước quốc tế chống nhựa được soạn thảo vào cuối INC-5. Đề xuất của bộ này là duy trì bản chất ràng buộc về mặt pháp lý của hiệp ước trong khi cho phép các chính sách cụ thể được thực hiện thông qua những biện pháp tự nguyện phù hợp với từng quốc gia.

Liên quan đến các cuộc thảo luận chậm chạp và những kế hoạch thỏa hiệp như của Hàn Quốc, ngày 29/11 các tổ chức quan sát gồm những nhóm hoạt động vì môi trường đã tập trung bên ngoài địa điểm INC-5, yêu cầu các nhà đàm phán cùng nhau thể hiện lòng dũng cảm và không thỏa hiệp trong những ngày đàm phán cuối cùng. Theo người sáng lập cửa hàng không rác thải Almang Market Ko Kum Sook, trong những cuộc đàm phán cuối cùng này, các chính phủ cần thể hiện lòng dũng cảm, không được thỏa hiệp và gắn cuộc sống của hành tinh vào sự đồng thuận không thể đạt được.

INC-5 được khởi động sau khi một nghị quyết được thông qua trong cuộc họp của Đại hội đồng Môi trường Liên hợp quốc vào tháng 3/2022, là vòng đàm phán cuối cùng trước khi các phái đoàn dự kiến hoàn thiện văn bản hiệp ước có tính ràng buộc về mặt pháp lý.