Đậm đà canh bánh đa Quỳnh Côi
Món bánh đa nghe chừng đơn giản, nhưng đúng bánh đa Quỳnh Côi phải là thứ bánh sợi nhỏ mà đều tăm tắp và cái màu trong suốt của bánh khi nấu lên lại trở màu trắng tinh, giòn dai và thơm thơm mùi gạo…
Canh bánh đa cá – món ăn hấp dẫn của người Thái Bình
Quỳnh Côi là một thị trấn nhỏ nằm cách thành phố Thái Bình chừng hơn 20km, nằm giữa những đồng lúa trù phú, những con kênh nho nhỏ. Cũng như nhiều vùng quê Bắc Bộ, ở Quỳnh Côi, hạt gạo, con cá, cây rau là những thứ nguyên liệu giản dị thường ngày, rất dễ tìm. Nhưng chúng lại không thường chút nào khi được chế biến kết hợp với nhau thành món canh bánh đa cá.
Video đang HOT
Người Quỳnh Côi có nghề làm bánh đa, đó là những chiếc bánh đa gạo tròn to đem nướng giòn chia cho trẻ con hay bánh đa thái sợi, phơi khô để nấu món ăn với thịt, cá, tôm… Bánh đa Quỳnh Côi là bí quyết nhà nghề ít nơi nào sánh được, sợi nhỏ đều tăm tắp, chỉ nhỉnh hơn chiếc tăm tre một chút, được phơi khô có màu trong suốt. Thế rồi khi nấu, sợi bánh nở ra màu trắng tinh, giòn dai và thơm thơm mùi gạo. Thứ bánh đa này là nguyên liệu quan trọng làm nên hương vị món bánh đa cá Quỳnh Côi. Cũng cá, cũng rau, cũng chừng ấy gia vị nhưng không có bánh đa Quỳnh Côi thì món canh bánh đa chưa ra chất đặc sản. Những sợi bánh trắng ngần ấy không dễ kiếm ở các đô thị lớn, cũng không hiện diện trong nhà hàng, khách sạn, chỉ có chợ quê mới tìm được, lại rẻ như một thứ thức ăn bình dân.
Nguyên liệu chính của món ăn này là cá quả (cá lóc), hoặc cá trắm, trắm đen càng ngon. Người ta đem làm sạch, lóc phần thịt nạc, khéo léo lách bỏ xương, rồi đem thái thành miếng dày chừng hơn nửa phân, ướp với chút nước mắm ngon, tiêu bột và nước cốt nghệ. Để đạt hương vị của món ăn, nhất thiết phải dùng nghệ tươi giã nhuyễn bỏ xác chứ không phải thứ bột nghệ người ta bán sẵn ngoài chợ. Cá được tẩm ướp chừng nửa giờ cho thấm, khi xong lại được cho lên vỉ nướng qua than hoa cho thơm và chín tới, sao cho lớp vỏ ngoài vừa se lại, thịt cá bên trong vừa chín thì bỏ ra khỏi vỉ đem chiên lên tới khi vàng sẫm.
Phần cá dính chút xương vây, người ta đem băm nhuyễn với hành khô, tiêu và ớt quả tươi, nhuyễn đến độ xương không còn lạo xạo mà quyện vào với thịt cá. Khi cá đã nhuyễn, người ta nặn thành từng viên chả đem chiên vàng hai mặt. Chả chiên xong mỏng và xốp, giòn giòn, thơm cay rất đặc trưng. Phần đầu và xương sống cá được ninh để lấy thứ nước dùng trong và ngọt đậm đà. Thêm ít rau gia vị là hành lá, thìa là, rồi cứ mùa nào thức nấy khi thì thêm rau rút (nhút) vào mùa nóng, khi thì thêm rau cần hoặc rau cúc tần vào mùa lạnh.
Bát canh bánh đa bình dân là thế mà được bài trí rất công phu hấp dẫn. Dưới nền bánh đa trắng ngần là lớp rau xanh được chần rất nhanh qua nước dùng, cá chiên vàng sậm, miếng chả tròn và hành lá, thìa là. Cuối cùng là nước dùng chan để ăn nóng.
Dù là mùa đông ngồi bên bát canh bánh đa bốc khói nghi ngút hay mùa hè toát mồ hôi vì nóng, bát canh bánh đa cá Quỳnh Côi vẫn thể hiện sự tinh tế trong cái món đặc sản mà tác giả của nó không xuất thân ở chốn cao sang và món ăn cũng chẳng phải là cao lương mỹ vị…
Hương vị bốn mùa trong bánh đa kê
Bánh đa kê là món quà vặt dân dã. Từ người già đến con trẻ đều rất khó từ chối được tiếng rao lảnh lót hấp dẫn "Ai bánh đa kê..." mỗi buổi sáng sớm hay khi chiều về của những cô hàng rong.
Bốn vị giòn - mát - ngọt - bùi của bánh đa kê cũng giống như sự giao hoà của bốn mùa Xuân - Hạ - Thu - Đông vậy. Nó khiến ta nhớ mãi không quên...
"Đồ nghề" để bán món bánh đa kê này thật đơn giản và gọn nhẹ. Chỉ cần một cái thúng nhỏ, một cái mẹt vừa vặn so với miệng thúng, một túi bánh đa vừng đen giòn tan và tất nhiên không thể thiếu nguyên liệu để tạo nên hương vị của chiếc bánh đa kê: một nồi nhỏ kê. Kê được nấu đặc sền sệt, vàng quánh, thơm ngậy và có mùi hơi nồng nồng rất đặc trưng. Bên cạnh đó không thể thiếu được đậu xanh thơm mát và đường kính.
Cách làm món bánh đa kê này đơn giản nhưng cần sự cẩn thận, tỉ mỉ. Ngoài đậu xanh đồ chín, giã nhuyến, bánh đa nướng thơm lừng, đường trắng ngọt ngào thì kê là nguyên liệu quan trọng nhất của món ăn này. Người làm hàng phải chọn những hạt kê nhỏ đã xát vỏ, đãi sạch rồi ngâm kê với tỉ lệ một phần nước, hai phần nước vôi loãng trong khoảng 30 phút. Sau đó vớt ra để ráo, cho kê vào nồi đổ một ít nước.
Để kê có mùi thơm ngậy và quánh thì người nấu phải quấy thật đều tay sao cho kê không bị nát quá, không bị khô quá. Và kị nhất là không được để kê bén nồi nếu không mùi khê sẽ làm át hết vị ngậy và thơm của kê.
Mỗi khi có khách gọi, cô bán hàng lấy bánh đa ra, bẻ thành những miếng hình tam giác. Bánh đa kê muốn ngon thì bánh đa phải đảm bảo được độ giòn và có thật nhiều vừng. Tiếng bánh đa vỡ nghe rôm rốp, giòn tan kích thích cái dạ dầy thèm ăn của những vị khách đang sốt ruột chờ đợi.
Những người khoái khẩu với món ăn dân dã này chắc không còn lạ gì hình ảnh cô bán hàng tay thoăn thoắt phết đều kê lên một mặt của miếng bánh đa một lớp dày. Sau đó lại với con dao nhỏ trên tay cắt nắm đỗ mịn nhuyễn, đỗ cứ thế rơi như mưa xuống che phủ kín cả mặt kê. Tuỳ theo khẩu vị của từng người mà cô bán hàng cho lượng đường phù hợp.
Thường khách hàng là các cô gái trẻ thường yêu cầu một lượng đường ít hơn vì sợ béo. Những hạt đường kính lạo xạo màu trắng phủ kín lớp đỗ vàng ươm. Cuối cùng, cô bán hàng gập đôi miếng bánh đa lại sao cho đường và đậu xanh không bị rơi ra ngoài. Thế là ta đã có một chiếc bánh đa kê thật ngon lành rồi!
Bánh khi làm xong phải ăn ngay thì mới ngon, nếu để lâu khảng 5 phút, bánh đa sẽ bị ỉu đi không còn độ giòn nữa, khi đó hương vị cũng giảm đi mất quá nửa. Đưa chiếc bánh đa kê vào miệng, khi cắn bánh đa kêu "đrộp ... đrộp ....", tiếng lạo xạo của những hạt đường trắng tan dần rồi ngọt lịm thấm vào đầu lưỡi như làm tan đi những cái oi nóng của mùa hè. Vị giòn thơm của vừng, vị man mát của kê, vị bùi bùi của đậu xanh, tất cả như quện vào nhau làm tê mát đầu lưỡi người thưởng thức.
Trong cái tiết trời oi bức, ngột ngạt của nắng mới thì vị giòn - mát - ngọt - bùi của bánh đa kê làm chúng ta không thể cưỡng lại. Bánh đa kê là sự lựa chọn hấp dẫn cho chúng ta sau khi đã ngấy những món ăn quá nhiều chất béo. Bốn vị giòn - mát - ngọt - bùi của bánh đa kê cũng giống như sự giao hoà của bốn mùa Xuân - Hạ - Thu - Đông vậy. Nó khiến ta nhớ mãi không quên...
Bánh đa Kế, quà quê vùng Kinh Bắc Mỗi khi đi xa, chợt nghe được bài hát "Về quê" của cố nhạc sĩ Phó Đức Phương với những ca từ: "Ơi quê hương ta bánh đa, bánh đúc. Nơi thảo thơm đồng xanh trái ngọt...", những người con đất Kinh Bắc lại cảm thấy nhớ quê, nhớ món bánh đa mẹ vẫn mua làm quà mỗi buổi chợ phiên. Nhớ hồi...