Đám cưới trong hầm De Castries

Đai đoan pho Đai đoan Quân Tiên phong 308, đai ta Cao Văn Khanh, đon ngay 1/5/1954, sinh nhât lân thư 37 cua minh, trong tiêng đan bom gâm rit trên chiên hao Điên Biên Phu.

Cao Văn Khanh – Nguyên Thi Ngoc Toan chup năm 1955 tai Ha Nôi…

Đo la luc “Anh đang tac chiên quyêt liêt, đich va ta tranh thu tưng phut tưng giơ, chung ta phai thăng”, “Vong vây đa sat đich, cach 60m, co chô 20 – 30m, tinh hinh rât khân trương”(1). Sau cuộc chiên, nhưng ngươi linh viên chinh Phap đa noi tơi tiêng cuôc râm rich trong long đât nhưng ngay cuôi cung Điên Biên Phủ. Nhưng tiêng cuôc như tiêng ti tach cua chiêc kim đông hô bao hiêu môt cai chêt môi luc môt gân ma ho không thê nao ngăn lai.

Tư khi rơi cô đô Huê cuôi năm 1945, bo lai sau lưng nhưng bô complet lich lam vai min ông quen dung tư hôi hoc đai hoc Luât Đông Dương, rôi đi day ơ trương tư thuc, nhưng hoạt đông căm trai, tham hiêm sôi nôi cua dân hương đao, nhưng cuôc đam luân thâu đêm cua nhom ban be tri thưc tre Huê, nhưng môn thê thao đâ.m bôc, đua xe đap đia hinh…Cao Văn Khanh đa 9 lân đon sinh nhât minh trong đan bom ơ moi chiên trương hoăc trên đương hanh quân. Thoi quen nhơ đên ngay sinh nhât cung dân phai.

Nhưng lân nay thât khac biêt. Ông, ngươi đai đoan pho chi huy môt trong nhưng hương chu lưc cua chiên dich Điên Biên Phu, cam thây sưc manh va long tin cua minh đươc nhân lên gâp bôi trươc luc tân công. Ông đa co môt ngươi đê chơ đơi va yêu thương.

Ông viêt: “Trươc giơ phut quyêt liêt, anh nghĩ đên bô đôi, đên em. Anh hi vong răng nhưng chiên si bi thương do sơ suât, nhưng khuyêt điêm cua anh trong chi huy chiên đâu se đươc bô khuyêt băng sư chăm soc diu dang cua em”.

Môt tuân sau, Ngoc Toan, cô sinh viên y khoa 24 tuôi khoa Y52, đang phuc vu trên cung măt trân nhân đươc bưc thư Cao Văn Khanh viêt ngay 7/5/1954. Vi chi huy không giâu nôi nhưng cam xuc choang ngơp trong khoanh khăc lich sư: “Em thân yêu! Ngay hôm nay la môt ngay vui lơn cua toan quân, toan thê nhân dân chung ta. Ta đa đanh guc ke thu ơ Điên Biên Phu, tiêu diêt toan bô, băt tu binh hơn môt van quân vơi toan bô đai bac xe tăng cua chung … Toan quân, toan dân phân khơi trươc chiên thăng vi đai đo.

Nhân dân dân chu chia vui vơi chung ta, vi đo cung la môt thăng lơi đê cung cô nên hoa binh thê giơi. Quân đôi ta đa trương thanh mau chong, du con rât nhiêu khuyêt điêm.

Em hay lăng yên nhăm măt đê tương tương niêm vui sương cua toan thê nhân dân. Anh gưi cho em nôi vui sương cua đơn vi ta sau nhưng chiên thăng dôn dâp. Anh gưi em nôi vui sương cua long anh, trươc sư trương thanh cua quân đôi ta, trong đo đoan ta đa gop vao môt phân xây dưng”(2).

Sau chiên thăng, môt khoanh khăc im ăng la lâm đôt ngôt bao trum khăp đât trơi long chao Mương Thanh.

Cao Văn Khanh – Nguyên Thi Ngoc Toan, chup ngay cươi 22.5.1954, trên chiêc xe tăng đa tham chiên tai Điên Biên Phu.

Vao giây phut đâu tiên cua hoa binh, ngươi chi huy dan day chiên trân thây long minh tran ngâp cam xuc tươi mơi cua tinh yêu. Ông bâng khuâng ngăm bưc anh nho luôn đem theo minh, tư khi đươc tương Lê Quang Đao tăng sau chiên dich Hoa Binh. Trong anh, bên canh Nguyêt Tu, vơ ông Đao va Nguyên Thi Bao, vơ Đoan Chương (thư ky đai tương Nguyên Chi Thanh), la môt cô gai tre măng thanh tu vơi đôi măt bô câu.

Ông Lê Quang Đao cươi giơi thiêu: “Cô nay la nư sinh Đông Khanh, hoat đông trong phong trao sinh viên Huê mơi ra. Con cu Thương ma cung đi khang chiên đây”. Bưc anh đo đa thuc giuc ông đap xe nưa ngay trơi tơi tân trương y khoa tai Chiêm Hoa, vao cuôi năm 1953, đê tim lam quen vơi cô, trươc khi lên đương đi chiên dich Điên Biên Phu.

Trươc đo, du bi cuôn đi theo nhip chiên tranh dôn dâp, nhưng cam giac cô đơn luôn xâm chiêm Cao Văn Khanh trong nhưng khoang lăng không tiêng sung giưa hai trân đanh. Như sau nay ông thô lô: “Anh không con cha me, anh đa xa anh em, anh đa sông trong nôi cô đơn như vây hơn 10 năm trơi”(3).

Ban be anh em cung sôt ruôt gium va ơ măt trân Cao Văn Khanh hay bi trêu là muôn vơ. Trong hôi ky cua minh, Trung tương Pham Hông Sơn, thơi gian đo la Trung đoan trương Trung đoan 36, thuôc Đai đoan 308 kê: “Hôi ây khi liên hoan, anh em thương hat môt điêu ương ca rât thinh hanh co giai điêu: Xon xon mi fa xon xon mì / Đô fa mi rê đô fa mi rê đô xon”.

Bai hat không co lơi, hat theo nôt nhac. Co lân, Cao Văn Khanh ra nhay điêu nay, Pham Hông Sơn cung vô tay hat theo anh em đơn vi, nhai lai nhưng nôt nhac trên, đê trêu vi chi huy tuôi “băm”: “Ba mươi mây rôi con son son gi? Ma fa mi rê đô fa mi rê đô, son!”(4).

Giơ đây, ông muôn thưc hiên ngay lơi đa hưa vơi ngươi yêu trươc thơi khăc tân công cư điêm đôi Đôc Lâp (Phap goi la Gabriella): “Ngay đo, trong không khi chiên thăng tưng bưng, anh se vê găp em va nhât đinh chung ta se vê thăm Me”(5). (Thư CVK ngay 17/3/1954). Đây cung se la lân đâu tiên, hai ngươi đươc đi cung nhau trên môt quang đương dai trong không khi đât trơi đươc giai phong.

Du chưa môt lân găp vi phu nhân cua cố Đông cac Đai hoc si Thương thư Tôn Thât Đan, ngươi tưng la quan đâu triêu cua chinh quyên Bao Đai, nhưng Cao Văn Khanh đa nghe thu trương Vương Thưa Vu kê vê ngươi me đăc biêt cua Ngoc Toan, ngươi qua phu bao năm thay chông nuôi day con cai va giư nêp gia phong.

Không chi day cac con nghia khi trung quân ai quôc, ba con tư nguyên bo lai tât ca nha cưa đât đai ơ cô đô Huê, đi bô rong ra sáu thang trơi theo cac con tâp kêt ra Viêt Băc, theo cu Hô.

Khi đên găp ba đê xin phep cho Cao Văn Khanh được lam quen Ngoc Toan, ông Vương Thưa Vu găp môt ngươi phu nư phuc hâu, dang ve thanh tao vơi mai toc trăng như cươc. Ông Vu thân trong mơ lơi: “Thưa cu, tôi co anh ban rât tôt, đanh giăc rât gioi. Đa bao lâu nay anh ây chưa lây vơ vi bân đanh giăc, nay muôn đươc lam rê cu. Xin cu cho phep anh ây đươc viêt thư tim hiêu chi Toan!”.

Ba cu thung thăng tra lơi: “Tui ken rê chư đâu ken ngươi đanh giăc gioi. Con tôi đa trương thanh rôi nên chi cân la ngươi tôt va con tôi ưng ai thi tôi đông y ngươi đo”. Ông Vương Thưa Vu ra vê cư tâm tăc: “Tương cu la vơ quan, lê giao phong kiên lăm, không ngơ ba cu lai tân tiên như vây!”.

Cuôn sach cua Genevieve de Galard, “Môt ngươi phu nư ơ Điên Biên Phu”,1954 vơi lơi đê tăng cua tac gia.:” Thân tăng bac si Nguyên Thi Ngoc Toan đê ky niêm nhưng ngay gian kho ma môi chung ta đa trai qua ơ Điên Biên Phu. Vơi tât ca lơi câu chuc chân thanh cho Viêt Nam. Genevieve De Galard.”

Nhưng, lai môt lân nưa, cuôc hen ho phai hoan gâp vao phut chot. Cao Văn Khanh vân chưa đươc môt phut nghi ngơi. Sau nhưng ngay chi huy đôi quân F308 đôt ngôt chuyên hương chiên dich, nghi binh truy kich đich ơ thương Lao doc sông Nâm Hu, rôi lai quay ngay vê tham gia tân công Điên Biên Phu, giơ đây nhiêm vu hâu chiên lai chât tiêp lên vai ông.

Ngươi chi huy vơi tiêng Phap sanh soi, tư thê đinh đac, lai đươc giao thêm nhiêm vu giai quyêt thương binh Phap, như sau chiên dịch Biên Giơi. Ông bao tin cho ngươi yêu trong thư ngay 11.5.1954: “Hôm nay, anh nhân đươc môt nhiêm vu mơi cua Tông Quân uy vưa giao cho, tưc la phu trach giai quyêt cho xong moi viêc ơ Điên Biên Phu trươc khi vê:

Chi huy bô đôi phong ngư Điên Biên Phu; Chi huy cac bô phân chuyên môn va ca tu binh phai vao lam viêc trong Điên Biên Phu (linh chuyên môn cua đich ma ta dung như công binh, lai xe tăng, thơ nha may…); Giao tra 1.500 thương binh ơ Điên Biên Phu cho Phap. Công viêc tuy co năng, nhưng anh cung cô găng lam cho hoan bi trong thơi gian ngăn. Con viêc đi vê cua chung ta, bây giơ hay đê lai sau. Không lâu đâu, chi môt thang la cung”.

An ui ngươi yêu hay la tư nhu minh? Suôt 9 năm trơi Cao Văn Khanh chưa co môt giây phut nao cho cuôc sông riêng tư, ông công hiên toan bô thơi gian va tuôi tre cua minh cho cuôc khang chiên và những công viêc hâu chiên bôn bê. Dâu tich chiên tranh con ngôn ngang khăp nơi trên long chao Điên Biên với nhưng bai min, hang rao kem gai, lô côt…

Môt chiêc may bay Hen-cat căm đâu xuông hao giao thông; nhưng chiêc xe tăng đưt xich bi lât nghiêng; nhưng khâu sung may nat vun; nhưng cư điêm bi đâp tan tưng mang; nhưng đông vo đan day co ngon, bông băng, vo đô hôp, vai du, tăng bat xen lân vơi nhưng tranh anh khoa thân cua linh Phap, sach kinh thanh, lich bo tui cua tương Nava (Navarre) day linh cach sông ơ Viêt nam…

“Nhưng con ruôi đuôi không them bay tranh nhau ăn trên đông vo đô hôp, nhưng cuôn bông băng lân mau va bun…”(6). Đai đoan 308 se la đơn vi tiêp quan cơ sơ vật chât cua tâp đoan cư điêm, quan ly thu don chiên trương ngôn ngang đo.

Đai tương Vo Nguyên Giap hôi tương: “Đông chi Cao Văn Khanh, Tư lênh pho Đai đoan 308, ngươi phu trach tiêp quan Mương Thanh, đưa tôi vao xem Sơ chi huy cua Đơ Cat… Anh Khanh cho biêt khu vưc thương binh cua đich ơ dươi long đât thât la kinh khung.

Hơn môt ngan binh linh va si quan bi thương năng ơ đâu, ơ bung, que cut bi len chât nich trong nhưng căn hâm đây bun nhao hôi thôi, luc nhuc doi bo. Thương binh đich rên xiêt kêu khoc đoi cưu chưa, đoi ăn, đoi uông. Nhân viên y tê Phap to ra hoan toan bât lưc.

Môt bac si tre tôt nghiêp Đai hoc y khoa Phap noi: “Tư khi đăt chân xuông Điên Biên Phu, tôi chi ruc trong cai xo nay, co lam gi đươc đâu.

Trong tinh canh nay chung tôi co thê lam gi?”. Hơn hai chuc bac si va mây chuc nhân viên quân y cua Phap cung bi đoi, thân hinh gây guôc mêt moi phơ phac… Tôi noi, điêu ngay tơi môt đôi điêu tri kêt hơp vơi nhân viên y tê cua Phap cưu chưa thương binh, co thê cho phia Phap xuông lây thương binh năng như ta đa lam ơ Thât Khê trong măt trân Biên Giơi.

Phai tô chưc ngay viêc tây uê chiên trương đê tranh dich bênh, cho chuyên thương binh tư dươi hâm lên khoi măt đât. Va sơm cho cô hô ly duy nhât tai đây trơ vê vơi gia đinh”(7).

Cao Văn Khanh viêt: “Hôm qua ta vưa tiêp đoan đai biêu quân đôi Phap đên Điên Biên Phu đê nhân điêu kiên tra thương binh. Câm đâu la Docteur Huard (bac si Huy-a), co 2 Medecin colonel đi theo. Anh co cam tương ho đên nhân điêu kiên đâu hang.

Thai đô rât lê phep… Thai đô ta cung rât nha nhăn nhưng kiên quyêt va nghiêm. Hôm nay ho se đên nhân thương binh… Ngoai ra con môt sô nhân viên quân y Phap gân 80 tên, co môt commandant medecin. Ta đa đê anh Mâu(8) va anh Khôi(9) chi huy tât ca nhom nay. Ta giup thêm Đôi điêu tri 8 va Đôi điêu tri 3 vao lam viêc cho ho…”(10).

Ông cho biêt trong sô tu binh co môt “cô đâ.m” duy nhât ơ Điên Biên Phu ma binh si Phap vân goi la l’Ange de Dien Bien Phu (Thiên thân Điên Biên). Chu tich Hô Chi Minh đa co quyêt đinh ân xa cho tha cô theo đê nghi cua Hôi Phu nư luc bây giơ.

Trong luc Cao Văn Khanh đang bân rôn chi huy viêc trao tra thương binh, đông đôi đa âm thâm lên kê hoach tô chưc đam cươi cho ông. Ông Trân Lương(11) – Chinh uy măt trân, đa đê xuât xin phep cho Ngoc Toan ra măt trân Điên Biên, đê lam nhiêm vu thông bao cho cô Genevieve De Galard, nư tu binh Phap duy nhât ơ Điên Biên Phu, vê quyêt định ân xa cua Hô Chu tich.

Đê thuyêt phuc ngươi yêu, Cao Văn Khanh viêt thư nêu môt loat ly do Toan nên ra Mương Thanh: “Đô 18.5, em nên xin phep nghi (theo thư anh Cân(12) rôi ra ngoai Điên Biên. Môt la đê xem cho biêt Điên Biên Phu, hai la đê vê cung vơi anh cho tiên. Như thê khoi phai tim nhau, mât thi giơ va co thê lac. Em cung cân ra xem cho biêt chiên đia lich sư nay… Anh Tôn Thât Tung, cu Tung (13) đêu ra xem ca.

Em ra, luôn tiên xem viêc tha thương binh cua ta, va nêu cân thi cung co thê giup vao môt tay. Ngoài ra, em con đươc xem phai đoan Liên Xô đên quay phim tac chiên ơ Điên Biên… Va lai thơi gian nay co điêu kiên, tai sao ta không tranh thu đê gân nhau, nhât la trong khung canh chiên thăng lich sư nay, phai không em?”(14).

Ngay 18/5/1954, Ngoc Toan rơi Ban Tâu tai cây sô 62 nơi Đôi điêu tri 2 đong quân, theo ngươi liên lac đi bô suôt ca đêm hôm đo đê gân đên 2 giơ sang thi đên găp Cao Văn Khanh tai đia điêm đong quân: “Trăng mơ trên noc hâm co che du.

Anh năm trên môt cai giương vai, giât minh choang dây khi nghe đông chi Thông, cân vu cua anh bao tin: “Chi Toan đa đên đây rôi”! Giưa canh ngôn ngang cua chiên đia, trên noc hâm cua khu trung tâm Mương Thanh ngay 18/5/1954, sau 11 ngay im tiêng sung, mui thuôc sung quyên vơi mui cua xac chêt va cua nhưng vêt thương hoại tư chưa don sach va cac bong du, du trăng, du loang đu mau.

Anh keo tôi xuông ngôi trên cai ghê vai va không kim đươc long, anh ôm ghi lây va hôn tôi tơi tâp trên toc, trên măt, trên môi: “Ôi em đây rôi, không phai anh mơ chư? Anh đa co em thât rôi, hanh phuc qua! Em đi co mêt không? Cảm ơn em, cảm ơn cac đông chi”. Đâu tiên anh bôi rôi, trong long tôi cung bơ ngơ, rôn rang, xao xuyên. Đung lân đâu tiên tôi thây đươc, hiêu đươc thê nao la nhưng cam xuc mơi la cua tinh yêu nam nư” (ghi chep cua ba Ngoc Toan).

Nơi Cao Văn Khanh đang đong quân đê lam nhiêm vu chi huy trao tra thương binh, tiêng sung đa im va cơ chiên thăng đươc căm trên noc hâm cua viên chi huy De Castries, ngươi đa thât trân luc mơi đươc thăng tương chưa đươc mây ngay.

Công viêc cua can bô quân y cua đai đoan 308 (F308) cung vơi cac Đôi điêu tri 8, Đôi điêu tri 3 phôi hợp la giai quyêt sô thương binh đich đang con năm la liêt dươi cac hâm bi bao vây xung quanh khu Mương Thanh, vơi cac vêt thương bi âm ươt hoai tư, ruôi nhăng tưng đan bâu đen, mui hôi thôi xôc lên nông năc. Nhưng chiêc cang băng vai, băng tre đươc đưa lên khoi hâm, năm che dươi nhưng chiêc du đươc căng tai trên cac mom đât cua khu Mương Thanh.

Ngay 19/5, hai ngươi cung dư ky niêm sinh nhât Bac. Ngay 20/5, đi tham quan khu đong quân cu ơ Mương Thanh, đôi A1 vơi cac trân đanh cua F308, F312, F304. “Anh chi cho tôi xem nhưng nơi giao tranh kich liêt, bao nhiêu sư kiên dư dôi va xuc cam choang ngơp” (ghi chep cua ba Ngoc Toan).

Sau ngay 20/5, Ngoc Toan tinh trơ vê đơn vi đê lui quân. Nhưng ông Trân Lương đa đê xuât: Nên tô chưc cươi ngay tai đây, chư đưng đơi vê đơn vi ơ hâu phương nưa. Ngoc Toan sưng lai vi qua bât ngơ.

Măc du thuơ nho rât thich ru ban be măc quân ao đep quân khăn lên đâu đong vai cô dâu, nhưng thây me qua vât va phân lam dâu, nhât la tư khi cha mât sơm, Ngoc Toan đa tâm niệm vơi long sẽ không lấy chồng, chi thich đi chiên đâu. Tuy mơi hai mươi tư tuôi đơi nhưng Ngoc Toan đa co 9 năm tham gia cach mang. Cô nư sinh Đông Khanh đa ba lân bi Phap băt giam va bi truc xuât khoi Huê.

Không thê ngăn không cho ba hoat đông, moi ngươi đanh gưi Toan lên chiên khu đê tranh bi băt lân nưa. Ơ ba la sư kết hơp cua hai thai cưc, môt tinh cach quyêt liêt manh me trong môt dang ve tiêu thư vơi cặp mắt bồ câu dịu dàng.

Theo Bảo Vân

Lao Động