Đại sứ Singapore muốn tìm kiếm lĩnh vực hợp tác mới với Việt Nam
Đại sứ Singapore tại Việt Nam Catherine Wong cho biết khi lĩnh vực truyền thống đã đạt hiệu quả hai nước có thể mở rộng lĩnh vực mới như startup, đổi mới sáng tạo.
Đại sứ Singapore tại Việt Nam nói về triển vọng hợp tác song phương. Video: Anh Phú.
“Ngay cả Covid-19 cũng không thể ngăn lãnh đạo hai bên giữ liên lạc”, Đại sứ Singapore tại Việt Nam Catherine Wong nói về cuộc điện đàm hồi tháng 5 giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long trong cuộc phỏng vấn với VnExpress tại nhà riêng ở Hà Nội cuối tháng 7. “Hai lãnh đạo đã thảo luận về cách chúng ta có thể tăng cường hợp tác song phương, đặc biệt là khi tất cả các quốc gia trên thế giới đang đối mặt với thách thức”.
Singapore và Việt Nam đã nâng cấp quan hệ song phương lên đối tác chiến lược năm 2013. Thương mại song phương năm ngoái đạt 22,7 tỷ USD. Các sản phẩm chủ yếu giữa hai nước là xăng dầu, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, điện thoại. Ngoài ra, Việt Nam xuất các sản phẩm thủy sản, cà phê, hạt tiêu, rau quả nhưng thị phần không lớn.
Singapore là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn thứ ba sau Hàn Quốc và Nhật Bản, chủ yếu trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, công nghiệp chế biến, chế tạo, xây dựng.
Bà Wong cho biết Việt Nam – Singapore đã hợp tác thực chất trong nhiều lĩnh vực truyền thống như thương mại, đầu tư, tài chính, giáo dục và du lịch nhưng vẫn còn nhiều lĩnh vực khác để khai thác, như thương mại nông nghiệp, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, công nghệ, thăm dò năng lượng, cơ sở hạ tầng, giải pháp đô thị, thương mại điện tử.
“Tôi rất ấn tượng về chất lượng của một số nông sản Việt Nam như trái cây, hải sản, các loại hạt và gạo. Chúng tôi hy vọng sẽ thấy nhiều sản phẩm của Việt Nam được xuất khẩu sang Singapore. Hồi tháng 6, vải thiều Việt Nam đã lên kệ các siêu thị ở Singapore và được đón nhận rất tích cực”, đại sứ nói.
Bà Wong cho biết thêm các công ty Singapore rất muốn hợp tác với Việt Nam để phát triển đô thị thông minh bền vững và các nguồn năng lượng mới như năng lượng mặt trời hay khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Trong lĩnh vực công nghiệp, các công ty Singapore có thể giúp phát triển các giải pháp tự động hóa hay robot và điều này sẽ giúp ích trong lĩnh vực sản xuất công nghệ cao.
Năm ngoái, Singapore mở rộng mạng lưới Liên minh Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu (Global Innovation Alliance) đến TP HCM, mở ra cơ hội hợp tác giữa startup của Singapore và Việt Nam. Singapore có các công ty khởi nghiệp trong các lĩnh vực như công nghệ tài chính, công nghệ giáo dục, công nghệ y tế.
“Đây là những lĩnh vực tiềm năng mà các công ty Singapore hy vọng có thể đến Việt Nam để tìm đối tác phù hợp”, bà Wong nói.
Giáo dục là một trong những trọng tâm hợp tác giữa hai nước. Khoảng 10.000 sinh viên Việt Nam theo học tại Singapore.Bộ Giáo dục Singapore đang tiếp tục trao học bổng ASEAN cho học sinh trung học và sinh viên các nước trong khu vực. Các công ty tư nhân ở Việt Nam cũng đang hợp tác với các trường đại học ở Singapore để trao học bổng sau đại học.
Năm ngoái, Phó thủ tướng Singapore công bố Chương trình Sẵn sàng Tiếp xúc châu Á (Asia Ready Exposure Programme), khuyến khích học sinh, sinh viên từ các trường cao đẳng nghề và đại học Singapore đến các thành phố ASEAN, Trung Quốc và Ấn Độ trong các chương trình thực tập, trải nghiệm. “Việt Nam luôn là điểm đến nhiều học sinh, sinh viên Singapore lựa chọn”, Đại sứ cho biết.
“Chúng tôi hy vọng những chương trình trao đổi như thế này có thể tiếp tục, không chỉ sinh viên Singapore đến Việt Nam mà thêm nhiều sinh viên Việt Nam sẽ đến Singapore”, bà Wong nói thêm.
Đại sứ Singapore Catherine Wong tại Hà Nội ngày 24/7. Ảnh: Thanh Huế.
Hồi tháng ba, Singapore thông báo sẽ đưa tiếng Việt vào chương trình giảng dạy trung học cơ sở và trước đại học từ năm 2021. Đại sứ Wong đánh giá việc đưa tiếng Việt vào chương trình giảng dạy làm tăng sự quan tâm cũng như tiếp xúc của học sinh Singapore với ngôn ngữ này, từ đó thúc đẩy giao lưu nhân dân.
“Khi đến Việt Nam, ngôn ngữ không chỉ giúp họ dễ hiểu văn hóa ở đây hơn mà còn hỗ trợ họ có nhiều tương tác và phát triển các mối quan hệ có ý nghĩa hơn”, bà nói.
“Tiếng Việt rất khó. Tôi đã làm việc ở Việt Nam 4 năm nhưng vẫn chưa thể nói được tiếng Việt lưu loát dù tôi có thể hiểu nhiều hơn nói. Tôi cho rằng ngôn ngữ luôn rất hữu ích nếu bạn thực sự muốn hiểu một đất nước, văn hóa, xã hội và con người nước đó”, theo đại sứ.
Biển Đông là vấn đề quan tâm chung của Việt Nam, Singapore và các nước ASEAN khác. Căng thẳng ở Biển Đông tăng nhiệt khi Trung Quốc thời gian qua đã triển khai loạt hoạt động gây hấn như điều tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam rồi bám theo tàu khoan của Malaysia.
Việt Nam đã nhiều lần bác bỏ các yêu sách và hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông. Mỹ và Australia gần đây tuyên bố yêu sách “đường chín đoạn” trên Biển Đông của Trung Quốc là “bất hợp pháp” và “không phù hợp” với luật pháp quốc tế. Trong công hàm gửi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hôm 29/7, Malaysia cũng bác “quyền lịch sử” liên quan đến “đường chín đoạn”.
Bà Wong nhấn mạnh Singapore không phải là quốc gia có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông và không đứng về bên nào trong vấn đề yêu sách chủ quyền. “Nhưng chúng tôi là một quốc gia nhỏ mà sự sống còn của nền kinh tế phụ thuộc vào thương mại, do đó, mối quan tâm của chúng tôi đối với vấn đề Biển Đông chủ yếu là duy trì hòa bình, ổn định khu vực để các nền kinh tế có thể tiếp tục phát triển”, bà nói.
Đại sứ cho biết thêm Singapore cũng quan tâm đến tự do hàng hải và hàng không và hy vọng các nước liên quan tới các tranh chấp trên Biển Đông sẽ giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình thông qua đối thoại và tuân thủ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế như Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS).
“Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với các nước ASEAN cũng như Trung Quốc để đưa ra bộ quy tắc ứng xử hiệu quả và thực chất nhằm hướng tới giải quyết tranh chấp ở Biển Đông”, bà nói.
Cuộc gọi ông Tập ngầm đáp tuyên bố Biển Đông của Mỹ
Một ngày sau khi Washington bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình điện đàm với Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long.
"Ông Tập cho biết quan hệ song phương đang ở một điểm khởi đầu lịch sử mới và hai bên nên tổ chức lễ kỷ niệm với những hình thức linh hoạt và đa dạng, để tăng cường sự ủng hộ của công chúng cho tình hữu nghị song phương. Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Singapore để vượt qua những phiền nhiễu và cùng nhau bảo vệ hòa bình và ổn định khu vực", hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Xinhua đưa tin về cuộc điện đàm ngày 14/7.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Nga hồi tháng 6/2019. Ảnh: Reuters.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Singapore cho biết ông Tập điện đàm với ông Lý để chúc mừng Thủ tướng Singapore đã giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử ngày 10/7. Theo Bộ Ngoại giao Singapore, trong cuộc điện đàm, ông Tập nhấn mạnh với ông Lý rằng đây là dịp kỷ niệm 30 năm quan hệ Trung Quốc - Singapore. Cả hai lãnh đạo hoan nghênh hợp tác song phương để giải quyết hệ quả từ Covid-19.
Cùng ngày, ông Tập điện đàm với Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha để thảo luận về tăng cường hợp tác phát triển thuốc chữa Covid-19. Thái Lan là một trong hai quốc gia Đông Nam Á có liên minh an ninh với Mỹ, bên cạnh Philippines.
Singapore và Thái Lan không có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông. Hồi tháng 6. Singapore là một trong những quốc gia đầu tiên thiết lập thỏa thuận đi lại "làn nhanh" với Trung Quốc sau khi nước này kiểm soát được dịch. Theo đó, Singapore và 6 tỉnh Trung Quốc nối lại đi lại hàng không cho các mục đích chính thức và kinh doanh.
Một số nhà quan sát mô tả cuộc điện đàm giữa ông Tập và ông Lý là cuộc gọi chúc mừng hậu bầu cử thông thường. Tuy nhiên, Dylan Loh, chuyên gia từ tại Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore, cho rằng nhiều khả năng có những dụng ý xâu xa hơn ẩn đằng sau, trong bối cảnh bất đồng giữa Mỹ và Trung Quốc về đại dịch và căng thẳng hàng hải ngày càng tăng cao.
Global Times, tờ báo thuộc People's Daily, cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc, trích lời Chen Xiangmiao từ Viện Nghiên cứu Biển Đông, nói rằng cuộc gọi của Chủ tịch Trung Quốc với Thủ tướng Singapore và Thái Lan - "hai trong số những quốc gia ASEAN quan trọng nhất, rõ ràng nhằm gửi tín hiệu tới Mỹ rằng quan hệ của Trung Quốc với các nước trong khu vực này không mong manh như Washington nghĩ".
Thủ tướng Singapore từng nói rằng họ sẽ không đứng về phe nào và cố gắng giữ mối quan hệ cân bằng với hai cường quốc. Ông nhấn mạnh mối quan hệ an ninh mạnh mẽ của Singapore với Mỹ, nơi họ mua các thiết bị tiên tiến và các công ty Mỹ là bên đầu tư nhiều nhất vào Singapore. Tuy nhiên, họ cũng nhấn mạnh Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Singapore.
Trong tuyên bố ngày 13/7, Ngoại trưởng Mỹ Pompeo bác bỏ gần như toàn bộ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc về Biển Đông. "Những yêu sách của Bắc Kinh đối với nguồn tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông, cũng như chiến dịch bắt nạt nhằm kiểm soát chúng, là hoàn toàn phi pháp", tuyên bố có đoạn.
David Stilwell, trợ lý ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, để mở khả năng áp lệnh trừng phạt với các quan chức và công ty Trung Quốc theo đuổi các yêu sách phi pháp ở Biển Đông.
Loh nói rằng "phiền nhiễu" được nhắc đến trong cuộc điện đàm có thể ám chỉ vấn đề Biển Đông và "là lời nhắc khéo rằng mối quan hệ Singapore - Trung Quốc quan trọng hơn những diễn biến trên vùng biển tranh chấp".
Drew Thompson, cựu quan chức Lầu Năm Góc từng phụ trách quan hệ với Trung Quốc, Đài Loan và Mông Cổ, đã mô tả cuộc điện đàm là nhằm "ngầm đáp trả" tuyên bố của Mỹ. "Đây cũng có thể là lời nhắc nhở ngầm với Singapore rằng nếu họ không ủng hộ Trung Quốc trong những vấn đề này, Trung Quốc có thể tạo ra 'phiền nhiễu' như họ từng làm trước đây với Singapore", ông nói.
Ông cho biết quan hệ giữa Singapore với Bắc Kinh đã được thử thách vào tháng 11/2016, khi 9 xe bọc thép Singpore bị giữ lại ở Hong Kong trên đường trở về từ Đài Loan, nơi quân đội Singapore tiến hành huấn luyện thường xuyên. Điều này dẫn đến nghi ngờ đó là cách Trung Quốc cảnh báo Singapore về mối quan hệ của họ với Đài Loan. Trung Quốc luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ chờ thống nhất, kể cả phải dùng vũ lực. Quan hệ hai bờ eo biển trở nên căng thẳng từ khi bà Thái Anh Văn, người từ chối công nhận chính sách "Một Trung Quốc" đắc cử năm 2016.
Thompson đánh giá cuộc điện đàm là một "tuyên bố cố tình mơ hồ nhằm khơi dậy nỗi lo ngại của một quốc gia nhỏ hơn".
Loh đánh giá Singapore sẽ duy trì cách tiếp cận với tranh chấp chủ quyền như trước đây. Tuy nhiên, ông nói rằng tuyên bố của Mỹ sẽ gây áp lực chọn phe lên Singapore nói riêng và ASEAN nói chung. "Dù vậy, tôi không nghĩ rằng ASEAN hay Singapore sẽ công khai chọn phe vì làm vậy chắc chắn sẽ đi ngược lại với lợi ích của ASEAN và các quốc gia thành viên", ông nói.
Trong khi đó, Thompson nhấn mạnh không nên cho rằng các quốc gia thành viên ASEAN có chung quan điểm vì họ có những lợi ích khác nhau. Tuy nhiên, ông nhận định dù hầu hết các nước ủng hộ luật quốc tế, các chính phủ ít khả năng đưa ra tuyên bố công khai.
"Về tư tưởng, tôi nghĩ có lẽ họ đồng ý với tuyên bố của Pompeo, nhưng trên thực tế, họ không muốn bị cuốn vào căng thẳng giữa hai nước và trở thành mục tiêu cho sự giận dữ của Trung Quốc", Thompson nói. "Động thái an toàn nhất đối với hầu hết các nước Đông Nam Á là 'án binh bất động".
Chan Heng Chee, cựu đại sứ Singapore tại Mỹ, nói rằng cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc đã "xấu đi nhanh hơn nhiều so với bất kỳ dự đoán nào".
"Rõ ràng Singapore có lợi ích và mối quan hệ quan trọng với cả hai cường quốc nhưng chúng tôi chưa bao giờ rơi vào vị trí này trước đây. Chúng tôi chưa từng cảm nhận rõ áp lực và thế giằng co giữa hai cường quốc như bây giờ", bà Chan nói.
'Trò chơi vương quyền' trong các gia tộc Đông Nam Á Từ Singapore tới Indonesia và Thái Lan, cuộc đối đầu trong các "đệ nhất gia tộc" cho thấy anh chị em ruột cũng có thể chia rẽ trên chính trường. Rachmawati Sukarnoputri, chính trị gia 69 tuổi người Indonesia, sinh ra trong một gia đình có hai tổng thống. Ông Sukarno, cha của bà, đã đấu tranh giành độc lập cho đất nước...