Đài Loan tính mua máy bay F-35 của Mỹ: Phép thử mới cho quan hệ Trump – Tập

Việc Đài Loan đang xoay sở để đạt được thỏa thuận mua sắm máy bay chiến đấu F-35 đầu tiên với chính quyền của Tổng thống Donald Trump có thể xem là thách thức mới cho nỗ lực cải thiện quan hệ giữa ông chủ Nhà Trắng và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau vụ lùm xùm liên quan tới cuộc điện đàm gây tranh cãi với nhà lãnh đạo Thái Anh Văn cuối năm ngoái.

Các máy bay F-35B Lightning II do tập đoàn Lockheed Martin sản xuất (Ảnh: Los Angeles Times)

Là khu vực trông cậy nhiều vào sự giúp đỡ về an ninh của Mỹ từ hàng chục năm nay, Đài Loan đang lên kế hoạch bổ sung các máy bay chiến đấu tàng hình F-35, do tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ sản xuất, vào danh sách các vũ khí cần mua và dự kiến đưa ra đề xuất với Mỹ vào tháng 7 tới.

Trong khi đó, Đài Loan cũng đang có ý định từ bỏ đề xuất mua thêm các máy bay chiến đấu F-16 đã được nâng cấp để thay thế hạm đội máy bay lỗi thời hiện hành. Đề xuất này do Đài Loan đưa ra từ lâu nhưng vẫn chưa được Mỹ chấp thuận, theo ông Wang Ting-yu, lãnh đạo Ủy ban phòng vệ và đối ngoại của cơ quan lập pháp Đài Loan.

“Chúng tôi hy vọng có thể mua được các máy bay F-35. Chúng tôi đã đợi các phiên bản máy bay F-16 kiểu mới quá lâu. Nếu chúng tôi mua chúng (F-16) bây giờ, chỉ trong 10 năm, chúng sẽ không còn giá trị sử dụng”, ông Wang cho biết.

“Chúng tôi sẽ đệ trình yêu cầu mua máy bay tới Mỹ vào tháng 7. Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ hiểu nhu cầu của chúng tôi. Các máy bay chiến đấu của chúng tôi quá cũ rồi”, ông Wang, thành viên của đảng Dân Tiến do bà Thái Anh Văn lãnh đạo, cho biết thêm.

Đài Loan muốn sở hữu phiên bản máy bay tàng hình F-35B, vốn được thiết kế riêng cho Thủy quân lục chiến Mỹ, được trang bị khả năng cất cánh từ bề mặt ngắn và hạ cánh thẳng đứng. Máy bay này sẽ giúp Đài Loan tăng cường năng lực phòng vệ trong bối cảnh hiện nay.

Theo Bloomberg, việc Đài Loan muốn mua F-35, một trong những dòng máy bay chiến đấu hiện đại nhất thế giới, đã đặt Tổng thống Trump vào tình thế “khó xử”. Lý do là vì ông chủ Nhà Trắng vừa muốn đạt được mục tiêu đẩy mạnh xuất khẩu vũ khí của Mỹ, nhưng mặt khác cũng muốn tăng cường quan hệ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từ sau cuộc gặp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo hồi đầu tháng 4.

Phép thử cho quan hệ Trung – Mỹ?

Tổng thống Donald Trump tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida, Mỹ ngày 6/4 (Ảnh: Reuters)

Trung Quốc cho đến nay vẫn liên tục phản đối bất kỳ quốc gia nào bán vũ khí cho Đài Loan, trong đó có Mỹ. Bắc Kinh cũng từng yêu cầu Tổng thống Trump phải tôn trọng chính sách “Một Trung Quốc”, vốn được xem là nền tảng trong quan hệ ngoại giao song phương.

Ông Su Hao, giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Quan hệ Quốc tế Trung Quốc, nhận định nếu có bất kỳ thương vụ mua sắm máy bay F-35 nào được thông qua, điều đó sẽ cho thấy sự nâng cấp trong quan hệ quân sự giữa Mỹ và Đài Loan, nhưng cũng ẩn chứa nhiều nguy cơ bất ổn. Ông Su dự đoán Tổng thống Trump nhiều khả năng sẽ sử dụng thương vụ này như một nhân tố mặc cả với Trung Quốc, chứ không chấp thuận thông qua.

“Nếu thương vụ này thực sự xảy ra thì sẽ dẫn đến bước thụt lùi nghiêm trọng trong quan hệ song phương (Trung – Mỹ), trong khi mối quan hệ này vừa mới quay trở lại quỹ đạo bình thường sau cuộc gặp cấp cao (giữa ông Trump và ông Tập) tại Florida. Đây sẽ là thử thách lớn cho cả hai nhà lãnh đạo. Bắc Kinh sẽ phản đối thương vụ này ngay lập tức”, ông Su nói.

Thực tế, chưa có bất kỳ tổng thống Mỹ nào đồng ý bán các máy bay chiến đấu tối tân cho Đài Loan kể từ thời cựu Tổng thống George H.W. Bush vào năm 1992. Năm 2010, Trung Quốc đã đình chỉ các cuộc hội đàm quân sự với Mỹ sau khi chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama thông báo thỏa thuận mua bán vũ khí trị giá 6,4 tỷ USD với Đài Loan. Tuy nhiên, ngay cả trong bản thỏa thuận này, Mỹ cũng không đồng ý bán máy bay F-16 kiểu mới cho Đài Loan dù bên mua đang rất cần.

Sau khi quyết định không bán F-16 kiểu mới cho Đài Loan, chính quyền của ông Obama năm 2011 đã chọn phương án thay thế là giúp Đài Loan nâng cấp phi đội gồm 140 máy bay F-16 cũ mà hòn đảo này hiện có. Từ đó đến nay, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc chỉ thực sự tăng lên từ sau khi bà Thái Anh Văn, lãnh đạo đảng ủng hộ độc lập, đắc cử và trở thành tân lãnh đạo Đài Loan năm 2016, và đặc biệt là sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và bà Thái Anh Văn sau khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ vào cuối năm ngoái.

Ngoài các vấn đề về ngoại giao, một số chuyên gia cũng hoài nghi về việc liệu Đài Loan có đủ năng lực tài chính để mua các máy bay F-35 đắt đỏ của Mỹ hay không, cũng như liệu các máy bay này có giúp Đài Loan đảm bảo năng lực phòng vệ hay không. Giá trung bình của mỗi chiếc F-35 vào khoảng 100 triệu USD, và chỉ cần Đài Loan mua vài chiếc, số tiền 2,2 tỷ USD mà hòn đảo này dự kiến dành ra trong năm nay để mua sắm các vũ khí và trang thiết bị quân sự sẽ nhanh chóng cạn kiệt.

Thành Đạt

Theo Dantri