Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX: Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng diễn ra trong bối cảnh đất nước ta sau 15 năm đổi mới đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tạo thế và lực mới, song cũng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: Tụt hậu xa hơn về kinh tế, nạn tham nhũng, quan liêu, “ diễn biến hòa bình” do các thế lực thù địch gây ra.

Vì thế, nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức, phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ mới là vấn đề có ý nghĩa sống còn của Đảng và nhân dân ta. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX diễn ra trong hoàn cảnh đó, nhằm hoạch định đường lối cho sự phát triển của đất nước trong những năm 2001-2005 và 2001-2010. Đại hội họp tại Thủ đô Hà Nội từ ngày 19 đến 22-4-2001, với sự tham gia của 1.168 đại biểu, đại diện cho gần 2,48 triệu đảng viên trong toàn Đảng.

Đại hội đã nghe đồng chí Trần Đức Lương trình bày diễn văn khai mạc. Đồng chí Lê Khả Phiêu (được bầu làm Tổng Bí thư từ tháng 12-1997) trình bày Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII về các văn kiện trình Đại hội IX.

Đại hội đã đánh giá về chặng đường 71 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội VIII, 15 năm đổi mới, 10 năm thực hiện chiến lược kinh tế – xã hội, rút ra những bài học kinh nghiệm của công cuộc đổi mới, từ đó phát triển và hoàn thiện đường lối, định ra chiến lược phát triển đất nước trong hai thập kỷ đầu của thế kỷ XXI.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng có ý nghĩa trọng đại mở đường cho đất nước ta nắm lấy cơ hội, vượt qua thách thức tiến vào thế kỷ mới, thiên niên kỷ mới, thực hiện mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Đại hội đã xác định mô hình kinh tế tổng quát của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đó chính là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Cùng với lĩnh vực kinh tế, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX đã xác định đường lối lãnh đạo đối với các lĩnh vực khác: “Phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; “Mở rộng quan hệ đối ngoại và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế”…

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX đã thông qua Báo cáo chính trị, Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2001-2010 và Phương hướng nhiệm vụ kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2001-2005 của Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII trình Đại hội. Đại hội cũng đã thông qua toàn văn Điều lệ Đảng bổ sung, sửa đổi.

Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Trung ương khóa IX gồm 150 ủy viên. Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương đã bầu Bộ Chính trị gồm 13 đồng chí, Ban Bí thư gồm 9 đồng chí. Đồng chí Nông Đức Mạnh được bầu làm Tổng Bí thư.

Phát biểu bế mạc Đại hội, Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh nhấn mạnh: “Để làm tròn nhiệm vụ trước dân tộc trong thời kỳ mới, yêu cầu vừa cơ bản, vừa cấp bách đối với Đảng là phải tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng, làm cho Đảng luôn luôn trong sạch và vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, về phẩm chất đạo đức, trí tuệ, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu… Đó là yếu tố quyết định thành công của quá trình thực hiện Nghị quyết Đại hội IX và là yếu tố sống còn đối với vận mệnh của Đảng”.