Đại dịch Covid-19 ‘xóa sổ’ thành tích kinh tế của ông Trump

Có thể nói Tổng thống Mỹ Donald Trump đã điều hành 2 nền kinh tế đối ngược nhau trong nhiệm kỳ 4 năm qua.

Thứ nhất là trước dịch Covid-19, Mỹ hưởng tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất trong 50 năm, mức tăng lương hàng năm nhanh chóng gần 5% trong nhóm lao động có thu nhập thấp nhất, và một thị trường chứng khoán rất sôi động. Cuộc sống của hàng triệu người Mỹ được cải thiện.

Thứ hai là một nền kinh tế bết bát từ khi Covid-19 gieo rắc mầm bệnh không chỉ ở Mỹ mà khắp thế giới. Virus corona đã khiến tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ vọt lên mức tồi tệ chưa từng có, và khi phục hồi thì chỉ được một phần, đẩy Mỹ vào một triển vọng rất khó dự báo.

Tổng thống Donald Trump kêu gọi người Mỹ nên bầu chọn ông một lần nữa bởi những thành tích mà ông đạt được về kinh tế. (Ảnh: PA)

Hai nền kinh tế kể trên sẽ là các yếu tố tác động đến lá phiếu của cử tri Mỹ trong cuộc bầu cử tổng thống 2020. Thực tế buồn với ông Donald Trump là những gì ông đã làm trong khoảng 3 năm sau khi nhậm chức đã bị những gì diễn ra từ khoảng tháng 3 trở lại đây xóa sạch.

Do vậy, thành tích kinh tế của Tổng thống Trump không khớp hoàn toàn với câu chuyện mà những người hâm mộ ông đưa ra hoặc những gì mà phe phản đối ông lên án. Các chính sách thuế của ông bị nhiều người cho là chỉ mang lại ích lợi cho người nhiều tiền, nhưng thực sự chúng cũng giúp tình trạng thiếu thốn và khoảng cách giàu nghèo giảm bớt. Các nhóm thiểu số hưởng lợi lớn trong 3 năm đầu ông cầm quyền, nhưng cũng chính họ là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong 7 tháng qua giữa đại dịch.

Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng GDP của Mỹ tăng lên nhưng không đạt tới con số mà ông cam kết. Khi vận động tranh cử năm 2016, ông Trump dự đoán tăng trưởng kinh tế ở mức 4%, thậm chí cao hơn; nhưng khi ông lên nắm quyền, mục tiêu này bị cắt giảm còn 3%. Từ đầu 2017 đến cuối 2019, người Mỹ hưởng mức tăng trưởng trung bình 2,5%, cao hơn chút ít so với con số 2,4% của ba năm trước đó.

Đại dịch xuất hiện đã làm đảo lộn nền kinh tế. Nó giống như một lời nhắc nhở, rằng sự vận hành của nền kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào các sự kiện nằm ngoài tầm kiểm soát của tổng thống, bất chấp hệ tư tưởng. Do đó, một phép thử quan trọng đối với các tổng thống chính là cách thức họ xử lý những gián đoạn bất ngờ.

Báo The Economist dẫn lời Tổng thống Trump giải thích, tất cả những thành tích ông đạt được trước khi Covid-19 xuất hiện là nhờ chiến lược 3 mũi nhọn mà ông theo đuổi, gồm cắt giảm thuế, bãi bỏ các quy định và chính sách thương mại đối đầu. Chủ nhân Nhà Trắng cho biết thêm, nhiều điều tương tự như vậy sẽ giúp Mỹ hồi sinh nền kinh tế hậu đại dịch.

Nhiều cử tri Mỹ đồng tình. Và, kinh tế vẫn là một vấn đề mà ông Trump không bị tụt giảm sự ủng hộ trong các cuộc khảo sát ý kiến.

Theo một cuộc thăm dò của Wall Street Journal/NBC News sau cuộc tranh luận trực tiếp giữa Donald Trump và Joe Biden ngày 29/9, Tổng thống Mỹ đương nhiệm nhận được điểm cao hơn về cách điều hành nền kinh tế so với đối thủ. Khảo sát của Gallup trong tháng 9 cho kết quả, 56% người Mỹ nói rằng họ sống khá giả hơn 4 năm trước. Con số này cao hơn so với các Tổng thống Ronald Reagan hay Barack Obama khi được thăm dò vào những năm họ tái đắc cử.

Tuy nhiên, trong cùng một cuộc bình chọn, ông Trump nhận điểm thấp hơn ông Biden về cách thức đối phó với Covid-19.

Nhà Trắng đang dự kiến một sự phục hồi hình chữ V, mặc dù nhiều dấu hiệu về sự phục hồi hình chữ K đang xuất hiện. Nhưng ở hình thức nào thì Mỹ vẫn sẽ phải đương đầu với bất ổn và nợ chính phủ cao bất thường.