Đại biểu nêu 2 ‘bài học xương máu’ trong phòng, chống dịch Covid-19

Hệ thống y tế cơ sở và năng lực điều trị đều yếu là 2 “bài học” được đại biểu Phạm Khánh Phong Lan chỉ ra sau 2 năm chống dịch. Theo đại biểu, có lỗi của chủ trương chính sách; trách nhiệm của chính quyền.

Hệ thống y tế cơ sở rất yếu

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan. Ảnh GIA HÂN

Sáng 8.11, Quốc hội thảo luận về kinh tế – xã hội, ngân sách cũng như công tác phòng chống dịch Covid-19 thời gian qua.

Từ TP.HCM, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nêu ý kiến về công tác phòng chống dịch Covid-19. Theo đại biểu Lan, có nhiều bài học “hết sức xương máu” trong công tác phòng chống dịch thời gian vừa qua.

Theo bà Lan, một trong những “bài học” đó là hệ thống y tế cơ sở rất yếu. Bà Lan cho biết, bà là đại biểu Quốc hội tới nay là 3 khóa, và khóa nào bà cũng thấy chỉ tiêu 30% ngân sách chi cho y tế dự phòng chỉ được số lượng các địa phương đếm trên đầu ngón tay làm được.

Bà Lan cũng cho rằng số 30% này chưa đáng kể so với nhu cầu thực sự của người dân. Trong khi đó, cơ chế phân bổ lại không hợp lý khi dựa trên sự phân chia địa lý chứ không theo quy mô dân cư.

“Có nhiều vấn đề nhưng tôi thấy cần phải có chính sách xuyên suốt, một chủ trương, quan điểm từ Chính phủ và chỉ đạo Bộ Y tế để có chính sách cụ thể”, bà Lan nói, và cho rằng nếu không giải quyết vấn đề căn cơ thì chắc chắn còn bị động.

Bên cạnh đó, nữ đại biểu TP.HCM cũng cho rằng, vấn đề không chỉ ở tiền mà còn ở nhân lực. Chính sách về y tế cơ sở “chắp vá” và luôn thay đổi về tổ chức dẫn đến hệ thống này yếu.

Theo bà Lan, việc chia trung tâm y tế các quận, huyện ra thành 3 phần: bệnh viện, trung tâm y tế dự phòng, và phòng y tế đã làm suy yếu hệ thống y tế cơ sở, vì “đã yếu còn chia ra”.

“Nếu yếu mà nhập chung lại thì lúc có việc này những bộ phận đều có thể điều phối phân công để làm việc. Đằng này việc phân chia khiến chúng ta có bệnh viện chưa đến mức bệnh viện, trung tâm y tế què quặt, và phòng y tế chỉ làm được hành chính”, bà Lan phân tích, và cho biết tại TP.HCM, theo chỉ đạo về chia tách thì tất cả trung tâm y tế dự phòng và bệnh viện thuộc quận huyện trực thuộc Sở Y tế, dẫn đến cơ sở rất khó khăng trong điều phối lực lượng khi phòng, chống dịch.

Nhà Bè và Cần Giờ chuyển thành vùng cam, nguy cơ cao với Covid-19

Có lỗi của chủ trương, chính sách

“Bài học” thứ 2, theo bà Lan, là về năng lực của hệ thống điều trị y tế. “Đây là phép thử năng lực điều trị thực sự của chúng ta. Chỉ một cơn dịch qua thôi là tan tác hết”, bà Lan nói, và cho rằng tất cả các bệnh viện từ khi thành đơn vị sự nghiệp đã chưa chuẩn bị về pháp lý, kiến thức cần thiết để đảm bảo cung ứng trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc, đặc biệt là cơ chế tài chính.

Theo bà Lan, cơ chế tài chính còn nhiều khúc mắc cũng là lý do khiến giá xét nghiệm Covid-19 bị “loạn” như thời gian qua. “Nếu như chúng ta phân công rạch ròi để cho Bảo hiểm y tế làm việc đó cùng với cơ chế đấu thầu chặt chẽ, lựa chọn giá thấp nhất thì chắc không có tình trạng loạn giá xét nghiệm xảy ra”, bà Lan nêu.

Bên cạnh đó, bà Lan cũng cho rằng hệ thống y tế đã thiếu, đã yếu, đôi khi lại bỏ quên lực lượng y tế tư nhân, tức là hệ thống y tế tư nhân chưa được huy động kịp thời, chưa có cơ chế tham gia phòng chống dịch cho đúng.

“Cái gì chúng ta cũng muốn bao cấp theo giá nhà nước thì y tế tư nhân không thể tham gia được. Cái này cũng đúng với vắc xin”, bà Lan dẫn ví dụ, và cho rằng vắc xin dịch vụ cũng là hình thức để xã hội đóng góp.

Theo đại biểu TP.HCM, vấn đề hết sức quan trọng là phải thay đổi về mặt quan điểm. “Tất cả những gì chúng ta đã phải trả giá trong thời gian vừa qua là hệ quả để lại của hệ thống y tế chưa đủ mạnh. Bên cạnh lỗi của mỗi người, lỗi chủ quan còn có lỗi của chủ trương, chính sách”, bà Lan tâm tư, và nói thêm phải làm sao để nhân viên y tế đặc biệt cán bộ quản lý có cơ hội, môi trường phát triển về y đức, chứ không phải sau đó lúc xảy ra chuyện thì xử lý hành chính hay hình sự.

“Bản thân tôi là người trong ngành y tế, tôi rất đau lòng và chính người dân sẽ phải trả giá về việc đó. Đây là trách nhiệm của quản lý và của Chính phủ”, bà Lan nhấn mạnh.