Đại án tham nhũng và dấu chấm hết cho một triều đại

Ngày 7/8 tới đây, “người đàn bà quyền lực”, Chủ tịch đảng Quốc đại cầm quyền lâu năm của Ấn Độ, Sonia Gandhi và con trai Rahul Gandhi – từng là ứng cử viên thủ tướng – phải ra trình diện tại tòa. Cả hai sẽ giải trình những cáo buộc liên quan đến lạm dụng quyền lực, sử dụng sai mục đích hơn 16 triệu USD trong quỹ của đảng để hưởng lợi theo kiểu “lợi ích nhóm” với tư cách chủ tịch và phó chủ tịch đảng.

Ngay sau khi thất bại trong cuộc bầu cử Quốc hội tháng 5/2014, bà Sonia và con trai Rahul xin từ chức Chủ tịch và Phó Chủ tịch đảng Quốc đại, song bị từ chối. Nhưng sau đó, dư luận lại được biết thêm nhiều thông tin liên quan đến cáo buộc tham nhũng nhắm ngay vào đảng này cùng “danh gia vọng tộc” Gandhi.

Tham nhũng “khu đất vàng”

Theo tờ Times of India, người đưa đơn tố cáo là thủ lĩnh đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP), Subramanian Swamy – đảng vừa giành chiến thắng bằng việc đưa ông Modi lên làm thủ tướng, chấm dứt gần 40 năm cầm quyền của đảng Quốc đại kể từ khi quốc gia này giành độc lập năm 1947.

Trung tâm của vụ án là Tập đoàn Associated Journals Limited (AJL), nhà xuất bản của 3 tờ báo ở Ấn Độ, gồm tờ National Herald viết bằng tiếng Anh và từng được ông Jawaharlal Nehru sáng lập ở thủ đô New Delhi năm 1938, trước khi ông trở thành Thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ độc lập.

Trong đơn, Swamy buộc tội bà Sonia và con trai Rahul cùng những người thân đã thực hiện nhiều phi vụ gian lận, thông qua Công ty Young Indian Ltd (YI) như dùng tiền quỹ của đảng để mua lại món nợ của Tập đoàn Associated Journals Limited ở New Delhi với giá 16 triệu USD thông qua khoản vốn vay lãi suất bằng 0.

Trong khi đó, AJL có tài sản ước tính trên dưới 335 triệu USD, tức nếu bán đi thì dư sức trả nợ. Sau đó, một đảng viên Quốc đại là Motil La Vora, được chọn làm Tổng giám đốc AJL, rồi sau đó, trở thành một cổ đông của YI. Thực chất, nhân vật này được “cặp bài trùng” Sonia – Rahul dựng lên để quản lý khối tài sản rất lớn từ tập đoàn trên.

Thủ lĩnh đảng Nhân dân Ấn Độ Subramanian Swamy (trái) kiện bà Sonia Gandhi cùng con trai Rahul Gandhi vì liên quan đến lạm dụng quyền lực và tham nhũng.

Subramanian Swamy tố cáo YI đã sở hữu toàn bộ tài sản của AJL thông qua sự kiểm soát của hai mẹ con bà Sonia, rồi đem số bất động sản đi cho thuê để chia lãi cho các cổ đông chính, gồm Rahul và bà Sonia. Rahul kiểm soát 38% cổ phần YI, trong khi đó mẹ anh cũng sở hữu khoảng 40% cổ phần. Ông Swamy nói đó là những hành vi gian lận và vi phạm tín nhiệm của cổ đông YI, để chiếm đoạt những “lô đất vàng” ở New Delhi, gồm trụ sở tờ National Herald, để dùng cho mục đích riêng gia đình.

Theo tòa, với đơn tố giác và bằng chứng hiện có, và thông qua YI, những người đứng đầu đảng Quốc đại đã biển thủ công quỹ, tạo ra một vỏ bọc để chuyển công quỹ nhằm tư lợi, hoặc là một công cụ đặc biệt để nắm quyền sở hữu số tài sản trị giá lên tới 330 triệu USD. Tòa cho rằng nhóm bị cáo đã vi phạm các điều khoản 403 (sử dụng bất động sản sai mục đích), 406 (vi phạm tín nhiệm của cổ đông AJL), 420 (gian lận) và 120B (âm mưu phạm tội hình sự) của Luật Hình sự Ấn Độ.

Dù có xuất thân lừng lẫy nhưng “hoàng tử” Rahul Gandhi không đủ tầm để trở thành chính trị gia giàu ảnh hưởng như các bậc tiền bối.

Tòa cũng nhận định mẹ con bà Sonia là những lãnh đạo chủ chốt của đảng Quốc đại, nhưng không có quyền sử dụng quỹ chung vào mục đích cá nhân, hay tự coi quỹ chung là tài sản để kinh doanh. Theo đó, nguồn quỹ được giao cho họ nhằm sử dụng vào các mục tiêu mà đảng Quốc đại đề ra. Chúng không thể dùng để làm vốn vay không lãi suất cho AJL, vì luật quốc gia và quy định của các đảng không có điều khoản nào cho phép đem tiền của đảng cho một công ty vay để làm ăn.

Ngoài ra, tòa còn cho rằng các nhân vật chủ chốt trong đảng đã “báo cáo láo” với ngành thuế khi xin miễn thuế đối với những khoản tiền hiến tặng của người dân cho đảng Quốc đại, rồi đem số tiền ấy làm vốn để đầu tư kiếm lời.

Người phát ngôn của đảng Quốc đại, ông Jonardan Dwiadi khẳng định, chẳng phải lo ngại vì Swamy nổi tiếng là người luôn chống “triều đại Gandhi”. Hơn nữa, đảng Nhân dân Ấn Độ lại vừa thắng cử, một tổ chức đối lập xưa nay không ưa gia đình Gandhi, nhất là sau khi con trai của bà Sonia thất bại trong cuộc bầu cử Quốc hội vừa qua. Rahul Gandhi từng dọa kiện ông Swamy về tội vu khống, nêu các tố cáo này là “hoàn toàn thất thiệt, vô căn cứ và nhằm mục đích tạo scandal”.

Một số nghị sĩ của đảng Quốc đại cho rằng, đây là âm mưu chính trị nhiều hơn là tố giác đơn thuần.

Chấm dứt một triều đại

Một trong những vụ bê bối tai tiếng của đảng Quốc đại trước thềm bầu cử Quốc hội năm 2014 là vụ mua bán máy bay trực thăng trị giá 556 triệu USD với Công ty The Anglo-Italian. Theo đơn tố cáo viết tay của một người trung gian tên Christian Michel gửi Peter Hullet (Giám đốc The Anglo-Italian) mà các công tố viên có được, giới chức nhận định nhà Gandhi có dấu hiệu đã nhận hối lộ.

Trong bức thư được viết từ tháng 3/2008, Michel khuyên Hullet nhắm thẳng vào “đích” là những người thân cận của bà Sonia Gandhi, đặc biệt là 7 cố vấn, kể cả cậu con trai Rahul Gandhi.

Bà Sonia Gandhi và con trai Rahul Gandhi xin từ chức nhưng không được đảng Quốc đại chấp thuận.

Một cáo buộc khác mà người ta nghi là của Guido Hashcke, chính khách cánh tả cung cấp cho Michel, nêu chi tiết việc hối lộ, một phần số tiền chia thành 4 gói: Gói cho AF (phía không quân) 6 triệu USD; gói BUR (nhóm quan chức) 8,4 triệu USD; gói POL (chính trị gia) 6 triệu USD và gói RG (Rahul Gandhi) 3 triệu USD. Tài liệu này được đính kèm những ghi chú viết tay nguệch ngoạc và được cho là tiền “bôi trơn”.

Một bản sao các tài liệu nói trên cũng xuất hiện trên các phương tiện đại chúng ở Italia, thậm chí người ta còn nêu đích danh, mục tiêu là bà Gandhi và các cố vấn thân cận nhằm thực hiện trót lọt hợp đồng mua bán 12 máy bay trực thăng AW-101 dùng cho các quan chức cấp cao thay cho các loại máy bay Mi-8 già cỗi của Nga.

Ngay sau khi nguồn tin trên được tiết lộ, Bộ Quốc phòng Ấn Độ quyết định hủy giao dịch và tuyên bố Công ty The Anglo-Italian vi phạm nghiêm trọng hợp đồng, dùng trung gian để vận động hành lang nhằm giành thỏa thuận. Tuy nhiên, theo dư luận, việc vội vã hủy bỏ hợp đồng là sợ tham nhũng sẽ làm cho đảng Quốc đại bị thất sủng trong cuộc bầu cử Quốc hội, mà Rahul Gandhi buộc phải chiến thắng để lấy lại thể diện và uy quyền cho nhà Gandhi.

Truyền thông Ấn Độ trích dẫn một số báo cáo cho hay, các nhà điều tra đang nhắm tới một chính khách, đó là ông Shashindra Pal Tyagi, bạn lâu năm của Rahul – người trong thời gian làm Tư lệnh Không quân Ấn Độ – đã bật đèn xanh cho tham nhũng “có đất phát triển”, nhất là trong tiến trình đàm phán hợp đồng mua 12 trực thăng với Công ty The Anglo-Italian.

Các bê bối liên tiếp tấn công đảng Quốc đại cầm quyền kể từ năm 2004 và cũng là điềm báo nguy cơ thất bại của đảng này trong cuộc bầu cử Quốc hội diễn ra hồi tháng 5 vừa qua. Qua đó, bà Sonia Gandhi và con trai Rahul Gandhi ngày 19/5 đã xin từ chức Chủ tịch và Phó chủ tịch đảng Quốc đại, sau thất bại ê chề trước ông Narendra Modi của đảng Nhân dân Ấn Độ. Tuy nhiên, các lãnh đạo còn lại của đảng Quốc đại đã từ chối yêu cầu này.

Phát ngôn viên Janardan Dwivedi của đảng Quốc đại cho biết tại cuộc họp, ông Rahul thừa nhận rằng mình đã không đáp ứng được kỳ vọng. Các quan chức trong đảng Quốc đại đánh giá dù có xuất thân lừng lẫy, “hoàng tử” Rahul Gandhi không đủ tầm để trở thành chính trị gia giàu ảnh hưởng như các bậc tiền bối.

Theo tờ The New York Times, khi ông Rahul Gandhi đi thăm một địa điểm bầu cử ở bang Uttar Pradesh, một thành viên đảng Quốc đại đề nghị ông nêu tên 5 thành viên Quốc đại làm việc tại địa phương. Ông Rahul Gandhi thú nhận là không biết. “Được đào tạo từ nhỏ nhưng ông ấy không thừa hưởng được những kỹ năng chính trị từ cha ông” – ông Shakeel Ahmad, một lãnh đạo đảng Quốc đại ở Uttar Pradesh, đánh giá.

Trong cuộc bầu cử vừa qua, ông Rahul đã thất bại trong việc kết nối với các cử tri, đặc biệt là giới trẻ. Thậm chí, trong quá trình vận động bầu cử, ông Modi đã thách thức Rahul hãy kể tên 10 ngôi làng tại Amethi – sân nhà của đảng Quốc đại, nhưng Rahul không kể được. Ông Modi cũng nhiều lần tự giễu rằng ông chỉ là con của một người bán chè, trong khi Rahul là một người sinh ra trong gia đình quyền thế nhất Ấn Độ và được hưởng nền giáo dục tốt nhất.

Nhà phân tích chính trị nổi tiếng Inder Malhotra nặng lời hơn: “Đây là dấu chấm hết của triều đại Nehru – Gandhi bởi ứng viên của họ quá thiếu quyết đoán. Rahul Gandhi thậm chí còn không biết nên để râu hay cạo nhẵn mặt”. Sanjaya Baru, cựu cố vấn của Thủ tướng Manmohan Singh, đánh giá ông Rahul Gandhi được kỳ vọng ghế thủ tướng từ lâu, nhưng sự mờ nhạt và kỹ năng chính trị yếu kém khiến ông chưa đóng vai trò chính trị đáng kể nào.

Các quan chức Quốc đại chỉ trích trong giai đoạn tranh cử, ông Rahul Gandhi luôn tỏ ra thụ động và không tìm cách tấn công đối thủ Narendra Modi. Nhiều người cho rằng, em gái của ông là Priyanka Gandhi lại tỏ ra mạnh mẽ và giàu sức hút hơn với vai trò quản lý chiến dịch tranh cử của anh trai.

Trên thực tế, dù là nghị sĩ Quốc hội nhưng hiếm khi ông Rahul Gandhi phát biểu trước công chúng, cũng chẳng hề xuất hiện tham gia các chiến dịch từ thiện, mà còn mang tiếng là một công tử thích chơi bời. Có những dấu hiệu cho thấy bản thân ông Rahul Gandhi không có tham vọng lãnh đạo đất nước. Ông Rasheed Kidwai, người viết hồi ký cho bà Sonia Gandhi, nói rằng: “Rahul không muốn lên làm thủ tướng sớm. Đối với ông ấy, bài học của cha mình là quá lớn”.

Có thể nói, đây là một thất bại nặng nề của đảng Quốc đại khi họ chỉ giành được 44 ghế trong tổng số 545 ghế trong Hạ viện, thậm chí không đủ 10% cần thiết để được công nhận là nhóm đối lập chính. Trong khi đó, đảng Nhân dân Ấn Độ của ông Modi giành tới 282 ghế, chiếm quá bán trong Hạ viện. Tờ The New York Times trích dẫn một nguồn tin trong đảng Quốc đại tiết lộ, bà Sonia Gandhi đã đưa ra yêu cầu từ chức ngay khi cuộc họp mừng thắng lợi của ông Modi vừa bắt đầu.

“Tuy nhiên đảng Quốc đại nói rằng họ rất cần bà. Chúng tôi cần một sự phản đối mạnh nhằm vào đảng Nhân dân Ấn Độ, chúng tôi cần một đảng mạnh để có thể gây áp lực với chính phủ”, một nguồn tin giấu tên cho biết. Theo đó, việc từ chức của hai nhà lãnh đạo Sonia – Rahul không phải là một giải pháp cho cuộc khủng hoảng mà đảng Quốc đại đang đối mặt trong giai đoạn hiện nay…

Trần Quân – Lê Nam (Theo Times of India, The New York Times, CAND)