Đại án ngành đăng kiểm từ manh mối xe cơi nới nghênh ngang trên đường

Từ nguồn tin báo về một số xe cơi nới thành thùng được hợp thức hóa vi phạm trên giấy đăng kiểm, cơ quan điều tra đã làm rõ hàng loạt sai phạm ở các trung tâm đăng kiểm.

Xe cơi nới thành thùng vẫn cấp chứng nhận đăng kiểm

Trong nhiều tháng qua, lực lượng chức năng tiếp tục mở rộng điều tra sai phạm tại Cục Đăng kiểm Việt Nam cùng các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới tại TP.HCM và nhiều tỉnh, thành trên cả nước.

Đến thời điểm này đã có hơn 300 đối tượng tại nhiều trung tâm đăng kiểm bị khởi tố, bắt tạm giam với một loạt tội danh: Nhận hối lộ, môi giới hối lộ, gian dối trong kiểm định, sử dụng phần mềm để thay đổi thông số kiểm định khí thải, bỏ qua vi phạm, thậm chí tiếp tay cho sai phạm…

Trong đó, đáng lưu ý tình trạng bỏ qua sai phạm ở những xe cơi nới thùng xe.Vụ việc được Công an TP.HCM phát hiện từ tháng 10/2022.

Theo Thượng tá Nguyễn Đình Dương, trưởng Phòng CSGT đường bộ – đường sắt Công an TP.HCM (PC08), trước đó đơn vị nhận được nguồn tin trong hoạt động kiểm định phương tiện có dấu hiệu sai phạm.

Ngày 26/10/2022, lực lượng Cảnh sát giao thông đã chặn dừng xe tải 50H-100.20 trên đường để kiểm tra thành thùng và giấy kiểm định phương tiện.

Qua kết quả đo thành thùng phương tiện về chiều dài, rộng, cao và đối chiếu với sổ giấy kiểm định, phương tiện này khớp với thông số kỹ thuật trên giấy kiểm định do Trung tâm kiểm định 62-03D cấp.

Tuy nhiên, qua rà soát lại dữ liệu đăng kiểm gốc của Cục Đăng kiểm lưu, cảnh sát giao thông phát hiện thùng xe đã được hợp pháp hóa cơi nới 71 cm. Việc cơi nới này nhằm mục đích chở thêm hàng hóa.

Tương tự, sau đó cảnh sát giao thông tiếp tục phát hiện xe 51D-325.89 cũng thay đổi thông số kỹ thuật. Kết quả xác minh ban đầu, cơ quan chức năng phát hiện xe này cũng thay đổi như xe 50H-100.20.

Mở rộng điều tra, Công an TP.HCM và nhiều tỉnh thành trên cả nước xác định nhiều phương tiện giao thông đường bộ không đảm bảo an toàn kỹ thuật (xe tải, xe ben cơi nới thành, thùng; mâm không đúng kích thước; lốp mòn; biển số mờ, không đảm bảo tiêu chuẩn khí thải…), nhưng vẫn được cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới.

“Công thức” chung được áp dụng để được bỏ qua những lỗi trên là chủ phương tiện hoặc người trực tiếp đưa xe đi đăng kiểm phải đưa tiền hối lộ cho những nhân viên đăng kiểm. Số tiền này sau đó được nộp về trung tâm.

TS. Nguyễn Minh Hiếu: “Nếu như chốt chặn đăng kiểm hoạt động đúng chức năng, sẽ có ít hơn đáng kể các phương tiện cơi nới thùng xe có thể ra đường” (Ảnh: N. Huyền)

“Chốt chặn” đăng kiểm ngó lơ sai phạm

Chia sẻ với VietNamNet, TS. Nguyễn Minh Hiếu (Trường Đại học GTVT) cho rằng, mục tiêu của đăng kiểm là kiểm tra toàn bộ hệ thống máy móc trang thiết bị bên trong và bên ngoài của phương tiện.

Việc làm này để đảm bảo rằng chỉ những xe đủ điều kiện vận hành an toàn cho chính nó và các phương tiện khác khi cùng lưu thông mới được phép hoạt động ở trên đường.

“Như vậy, việc đăng kiểm bỏ qua sai phạm của xe quá khổ là hình thức “ngầm” hợp thức hóa về tính an toàn của loại phương tiện được cơi nới trái phép này.

Điều này khiến cho số lượng phương tiện quá khổ chở quá tải hoạt động tràn lan trên đường gây nên các nguy cơ hết sức nghiêm trọng về tai nạn, tàn phá hệ thống cơ sở hạ tầng.

Đơn cử như vụ tai nạn giao thông diễn ra ngày 4/6/2022, tại Km472 960 đường Hồ Chí Minh thuộc địa phận xóm Hợp Lý, xã Bảo Hiệu, huyện Yên Thủy (tỉnh Hòa Bình) làm 3 người tử vong, xe tải có kích thước thành thùng cao hơn 1,13m (chiều cao cơi nới gấp 2 lần so với chứng nhận đăng kiểm).

TS Minh Hiếu nhấn mạnh, nếu như đăng kiểm làm nghiêm, các nhà xe buộc phải cắt thùng trả lại nguyên bản.

“Nếu làm nghiêm việc làm này, chủ xe sẽ tốn kém cả thời gian và tiền bạc, không còn thu lời được từ việc cơi nới thùng xe, đồng thời cũng giảm các nguy cơ tiềm ẩn từ xe quá khổ, quá tải. Theo nghĩa này, nếu như chốt chặn đăng kiểm hoạt động đúng chức năng, sẽ có ít hơn đáng kể các phương tiện cơi nới thùng xe có thể ra đường”, TS. Nguyễn Minh Hiếu nhấn mạnh.

Đáng ngại khi số lượng phương tiện quá khổ quá nhiều, hoạt động rộng khắp (sau khi được đăng kiểm chấp thuận và bỏ qua lỗi), trong khi việc xử lý phương tiện này rất mất thời gian (cần trang thiết bị) dẫn đến việc theo dõi và xử lý sai phạm gặp nhiều khó khăn – đặc biệt trong bối cảnh lực lượng chức năng còn hạn chế.

“Ngoài ra, sự dễ dãi của đăng kiểm dẫn đến sự phổ biến của xe quá khổ cũng làm sụt giảm lòng tin của người dân vào lực lượng chức năng trong việc giám sát và đảm bảo an toàn giao thông”, TS Nguyễn Minh Hiếu nói.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, xe quá khổ, quá tải là nguyên nhân tiềm ẩn của các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Trong khi đó, tình trạng xe quá khổ, quá tải lưu thông trên đường những năm qua khá phổ biến.

Chỉ sau 1 tháng trong đợt cao điểm ra quân (từ ngày 20/6 -20/9/2022), lực lượng cảnh sát giao thông đã xử lý 13.210 trường hợp xe quá khổ, quá tải vi phạm. Trong đó có 7.107 trường hợp chở hàng quá trọng tải (chiếm 65,5%); 1.856 phương tiện quá khổ giới hạn (chiếm 17,1%); 1.883 trường hợp tự ý cải tạo phương tiện (chiếm 14,4%)…