Đà Nẵng: Ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước diện rộng
Sở TN-MT Đà Nẵng đang tập trung triển khai kế hoạch ứng phó với nắng nóng, hạn hán, xâm nhập mặn và thiếu nước diện rộng trên địa bàn TP, mùa khô năm 2020 dự báo sẽ căng thẳng hơn cùng kỳ nhiều năm.
Trước tình hình thời tiết diễn biến bất thường từ đầu mùa cạn 2020 đến nay, nắng nóng diện rộng xảy ra liên tiếp và kéo dài nhiều ngày, nhất là ở khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên, ngày 3/6, Sở TN-MT Đà Nẵng đã công bố kết quả giám sát, tổng hợp số liệu vận hành các hồ chứa thủy điện lưu vực Vu Gia – Thu Bồn (đều nằm trên thượng nguồn, thuộc địa bàn tỉnh Quảng Nam) tính đến thời điểm 31/5/2020.
Giám sát thực tế nguồn nước tại hồ thủy điện Đắk Mi 4 ( huyện Phước Sơn, Quảng Nam) cho thấy, tính đến ngày 31/5, dung tích còn lại tại hồ này (so với mực nước chết) là 97,94 triệu m3 (Ảnh do Sở TN-MT Đà Nẵng cung cấp)
Theo đó, mực nước tại hồ A Vương là 361,9m/361,5m, đảm bảo so với mực nước quy định; mực nước tại hồ Sông Bung 4 là 215,18m/213,5m, đảm bảo so với mực nước quy định; mực nước tại hồ Đắk Mi 4 là 251,9m/251,50m, đảm bảo so với mực nước quy định.
Dung tích còn lại tại hồ A Vương (so với mực nước chết) là 122,37 triệu m3; dung tích còn lại tại hồ Sông Bung 4 (so với mực nước chết) là 125,10 triệu m3; dung tích còn lại tại hồ Đắk Mi 4 (so với mực nước chết) là 97,94 triệu m3.
“Việc khai thác, sử dụng hợp lý nguồn nước còn lại này tại các hồ chứa thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn từ nay đến cuối mùa cạn là hết sức quan trọng để đáp ứng hài hòa nhu cầu phát điện và nhu cầu sử dụng nước tại vùng hạ lưu”, bà Đặng Nguyễn Thục Anh, Phó trưởng phòng Khoáng sản và Tài nguyên nước (Sở TN-MT Đà Nẵng) nói.
Qua theo dõi số liệu lưu lượng nước về các hồ A Vương và Sông Bung 4, Sở TN-MT Đà Nẵng nhận thấy nguồn nước về các hồ từ đầu năm đến nay rất thấp. Có thời điểm lưu lượng nước về các hồ thấp kỷ lục (vào ngày 4/5/2020 lưu lượng đến hồ A Vương chỉ 2,63 m3/s và hồ Sông Bung 4 chỉ khoảng 10,2 m3/s).
Trong khi đó, do thiếu hụt lượng mưa nghiêm trọng trong mùa lũ năm 2019 nên mạch nước ngầm trong đất đá, các khe suối đã cạn kiệt, gây thiết hụt nguồn nước ngầm bổ cập vào sông. Vì vậy, nguồn nước tại hồ dự báo sẽ tiếp tục suy giảm, thiếu hụt nghiêm trọng về gần cuối mùa cạn nếu không có mưa trên hồ.
Đáng chú ý, theo nhận định của Đài Khí tượng thủy văn Trung Trung Bộ, trong tháng 6/2020, mực nước trung bình tháng trên sông Vu Gia ở mức cao hơn tháng qua, sông Cẩm Lệ ở mức thấp hơn. So với trung bình nhiều năm cùng kỳ, mực nước trung bình trên sông Vu Gia ở mức thấp hơn, sông Cẩm Lệ ở mức cao hơn.
Video đang HOT
Đặc biệt, xâm nhập mặn trên các sông TP Đà Nẵng ở mức cao hơn trung bình cùng kỳ nhiều năm. Độ mặn lớn nhất trên các sông ớ mức lớn hơn tháng 5 2020 từ 2 – 4. Tháng 6/2020, vùng hạ lưu các sông thuộc TP Đà Nẵng chịu ảnh hưởng chủ yếu bởi chế độ nhật triều vào các ngày 08 – 15 và 20 – 25. Các ngày còn lại chịu ảnh hưởng bởi chế độ bán nhật triều. Triều cường mạnh nhất có khả năng xuất hiện vào các ngày 06 – 07 và 23 – 24.
Cùng với đó, theo Tổng cục Khí tượng thủy văn, thời gian tới lượng dòng chảy trên các sông phổ biến ở mức thiếu hụt từ 20 – 60%, một số sông thiếu hụt trên 70%, một số sông có khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc, hạn hán có thể còn kéo dài đến hết tháng 8/2020, nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước trên diện rộng, ảnh hưởng sản xuất và sinh hoạt của nhân dân tại khu vực duyên hải miền Trung.
Sở TN-MT Đà Nẵng cho hay cơ quan này đang cùng các Sở NN-PTNT, Xây dựng, Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng, Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Đà Nẵng, chủ các hồ chứa thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn tập trung thực hiện Kế hoạch về dự trữ nước để ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn trên địa bàn TP mùa khô năm 2020.
Mục tiêu của kế hoạch này là chủ động nắm bắt tình hình thời tiết, triển khai kịp thời các phương án ứng phó với hạn hán, thiếu nước và tác động của biến đổi khí hậu nhằm đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt, nông nghiệp và các mục đích khác trên địa bàn Đà Nẵng; đặc biệt là đảm bảo nguồn nước phục vụ cung cấp nước sinh hoạt trong trường hợp hạn hán, thiếu nước hoặc xảy ra sự cố ô nhiễm nguồn nước.
Bên cạnh thực hiện kế hoạch nêu trên, hiện nay các cơ quan chuyên môn của Sở TN-MT Đà Nẵng đang theo dõi sát diễn biến thời tiết, cập nhật thường xuyên các bản tin dự báo, nhận định về tình hình khí tượng thủy văn, đặc biệt là tình hình mưa, dòng chảy hạn hán, xâm nhập mặn để kịp thời tham mưu kế hoạch điều tiết nguồn nước từ các hồ chứa thủy điện để bổ sung nước phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn cho hạ du.
Hạn, mặn ở miền Tây năm nay sẽ khốc liệt hơn
Theo dự báo, mùa khô năm nay ở ĐBSCL sẽ thiếu nước trầm trọng, khả năng có đợt hạn, mặn gay gắt không kém năm 2016.
Trong những ngày đầu năm mới Canh Tý 2020, nhiều tỉnh ở miền Tây đã ban hành công văn hỏa tốc chỉ đạo tập trung ứng phó hạn, mặn vì nhiều diện tích đất canh tác nông nghiệp đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Hạn, mặn đang diễn ra gay gắt
Cuối tháng 1-2020, UBND tỉnh Cà Mau đã ban hành văn bản hỏa tốc chỉ đạo ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn. Thống kê của ngành chức năng tỉnh này cho thấy tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn đã làm ảnh hưởng gần 16.000 ha đất canh tác, đa số là lúa - tôm. Ngoài ra còn có hơn 3.500 hộ thiếu nước sinh hoạt.
Ở tỉnh Sóc Trăng, dịp tết Nguyên đán vừa qua, nhiều hộ dân ở huyện Long Phú cùng tâm trạng buồn bã vì hàng ngàn hecta đất lúa vụ ba đang thiếu nước. Mặc dù chưa đến cao điểm mùa khô nhưng các kênh rạch ở huyện này đều khô cạn. Nhiều diện tích lúa khoảng một tháng tuổi đang bắt đầu khô cháy vì thiếu nước.
Ông Thạch Tiến, một nông dân ở xã Tân Hưng, cho biết hơn năm công đất trồng lúa vụ ba của ông đang thiếu nước trầm trọng, nền ruộng nứt nẻ, toàn bộ lúa đang chết mòn vì thiếu nước.
Canh tác gần đó, hơn 10 công lúa của ông Thạch Son cũng lâm vào tình trạng tương tự. "Ở vùng này chỉ chuyên canh cây lúa, nếu chỉ làm hai vụ/năm thì không đủ sống nên tôi mới đánh liều xuống giống lúa vụ ba hơn 10 công đất, nhưng với tình trạng này thì cầm chắc trắng tay" - ông Son than thở.
Về vấn đề trên, ông Lâm Văn Vũ, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Long Phú, thông tin: "Dù đã khuyến cáo không xuống giống nhưng ghi nhận trên địa bàn huyện có khoảng 3.500 ha sản xuất lúa vụ ba. Thống kê đến cuối tháng 1-2020, toàn huyện đã có gần 200 ha lúa vụ ba bị ảnh hưởng nghiêm trọng".
Nhiều nơi ở miền Tây thiếu nước dù chưa tới cao điểm mùa khô. Ảnh: CHÂU ANH
Hiểu để ứng xử cho phù hợp
Thực tế, việc mùa khô năm 2020 sẽ khắc nghiệt, gay gắt đã được các chuyên gia cảnh báo từ tháng 7-2019.
ThS Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia độc lập về sinh thái ĐBSCL, cho biết trong nguyên lý về thủy văn của lưu vực Mekong thì mực nước sông Mekong của mùa lũ năm trước và hạn mặn của mùa khô năm sau có mối quan hệ chặt chẽ. Cụ thể, đỉnh lũ của năm trước và đỉnh hạn của năm tiếp theo tương quan rất chặt với nhau.
"Về lý thuyết đã có và thực tế đã chứng minh điều này là đúng, năm 2015 đỉnh lũ cực thấp thì đến mùa khô năm 2016 hạn, mặn gay gắt. Do đó, thực trạng mùa lũ năm 2019, mực nước chẳng những không lên mà còn thấp ở mức kỷ lục, điều này đã dự báo cho mùa khô năm 2020 sẽ khắc nghiệt" - ông Thiện giải thích.
Cũng theo ông Thiện, tình trạng hạn, mặn ở ĐBSCL có nguyên nhân chính là do hiện tượng El Nino diễn ra trên toàn lưu vực sông Mekong từ đầu năm 2019, kéo dài đến khoảng tháng 9. Điều này gây ra mưa thấp kỷ lục và dẫn đến tình trạng thiếu nước.
"Thủy điện thật sự không phải là nguyên nhân gây mất nước, mà chỉ làm chậm đường đi của nước, bởi lẽ sau đó thủy điện cũng sẽ xả nước, vì vậy đây không phải là nguyên nhân chính gây nên khô hạn. Nguyên nhân số một là El Nino, thủy điện chỉ là nguyên nhân thứ hai, nó chỉ làm tệ thêm tình hình khi có hạn. Đối với những năm bình thường, thủy điện chỉ làm giảm lũ nhưng sẽ tăng dòng chảy trong mùa khô làm giảm hạn, mặn" - ông Thiện phân tích.
Ông Thiện cho biết nhiều tháng trước Chính phủ cũng đã có chỉ thị triển khai các giải pháp cấp bách phòng, chống hạn, mặn và các ngành đã và đang thực hiện rất tốt. Vì vậy, dù dự đoán hạn, mặn năm 2020 có thể gay gắt hơn năm 2016 nhưng có thể thiệt hại sẽ thấp hơn rất nhiều nhờ được cảnh báo sớm, cạnh đó là từ kinh nghiệm ứng phó từ năm 2016.
"Đó là ứng xử tình huống với trường hợp năm cực đoan, còn về lâu dài phải theo tư duy "thuận thiên" từ Nghị quyết 120 của Chính phủ. Đó là giảm thâm canh lúa để có không gian hấp thu lũ và chuyển dịch hệ thống canh tác ven biển để thích nghi. Nghị quyết này đề cập phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó ưu tiên số một là quá trình phát triển tôn trọng quy luật tự nhiên, tránh can thiệp thô bạo vào tự nhiên" - ông Thiện bày tỏ.
Ông Thiện cũng cho rằng phải hiểu rõ nguyên nhân chính của hạn, mặn đồng bằng không phải là từ thủy điện. Do đó đừng đi "xin nước" như năm 2016, vì dù có lấy nước từ đây cũng không giải quyết vấn đề hạn, mặn của miền Tây.
Bến Tre: Thiên tai cấp độ hai
Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Bến Tre dự báo tại các khu vực cửa sông Cổ Chiên, Hàm Luông, độ mặn đo được dao động 25-30. Độ mặn 4 đã xâm nhập vào đất liền cách cửa sông khoảng 48-68 km; độ mặn 1 xâm nhập vào đất liền cách cửa sông 63-83 km. Với tình trạng trên, mặn xâm nhập ở tỉnh Bến Tre đang ở mức rủi ro thiên tai cấp độ hai.
Theo đó, UBND tỉnh Bến Tre đã ban hành quyết định về tình huống khẩn cấp do mặn xâm nhập. Cụ thể, tỉnh này đã đưa vào sử dụng một số công trình ứng phó với hạn, mặn như làm cống đập ngăn mặn; hồ trữ nước ngọt Ba Tri; nhà máy nước Khu công nghiệp Giao Long (huyện Châu Thành) đã đưa vào sử dụng hệ thống công nghệ xử lý tái sử dụng nước thải công nghiệp.
Theo dự báo tiềm năng nguồn nước mùa khô của Viện Khoa học thủy lợi miền nam (Bộ NN&PTNT), nguồn nước mùa khô năm 2019-2020 về vùng ĐBSCL thấp hơn nhiều so với trung bình các năm gần đây. Dự báo lưu lượng bình quân tháng 2 có thể thấp hơn so với năm 2016.
CHÂU ANH
Theo PLO
Long An theo dõi xâm nhập mặn, tập trung gieo sạ vụ Hè Thu Theo Sơ Nông nghiêp va Phat triên nông thôn Long An, do ky triêu cường kem cung vơi mưa đâu mua nên đô măn trên cac tuyên sông chinh trong tinh như Rach Cat, Vam Co Đông, Vam Co Tây... đang co xu hương giam dân. Đô măn hiên tai trên hê thông sông đang dao đông tư mưc 0,4 - 13g/l/. Ngươi...