Cựu tù nhân trở thành quyền Tổng thống Kyrgyzstan

Sadyr Japarov, chính trị gia theo chủ nghĩa dân tộc, từng ngồi tù vì tội bắt cóc, sẽ lãnh đạo Kyrgyzstan cho đến cuộc bầu cử tổng thống năm tới.

Tổng thống Kyrgyzstan Sooronbay Jeenbekov hôm 15/10 tuyên bố từ chức để tránh “đổ máu” giữa cảnh sát và người biểu tình sau nhiều ngày bất ổn hậu bầu cử quốc hội.

Một ngày sau, các nghị sĩ quốc hội Kyrgyzstan tuyên bố Thủ tướng Sadyr Japarov sẽ là quyền Tổng thống lãnh đạo đất nước, cho đến khi cuộc bầu cử tổng thống được tổ chức vào năm sau.

“Chưa bao giờ trong lịch sử đất nước, quyền lực của tổng thống, thủ tướng và quốc hội đều nằm trong tay một người. Mọi người đang chờ đợi ông đáp ứng kỳ vọng của họ”, Omurbek Tekebayev, lãnh đạo một phe trong nghị viện Kyrgyzstan, cho hay.

Sadyr Japarov phát biểu trong phiên họp bất thường của quốc hội ở Bishkek, hôm 16/10. Ảnh: Reuters.

Japarov từng bị kết án tù vì bắt cóc một quan chức vào năm 2013, nhưng đã trốn sang Kazakhstan và bị bắt năm 2017. Ông gọi các cáo buộc chống lại mình mang động cơ chính trị.

Japarov vẫn đang ngồi tù khi các cuộc biểu tình nổ ra ở Kyrgyzstan từ đầu tháng này, sau các cáo buộc “mua phiếu” trong cuộc bầu cử quốc hội. Hàng nghìn người đổ xuống đường phố thủ đô Bishkek để phản đối kết quả bầu cử, khiến đụng độ với cảnh sát nổ ra làm ít nhất một người chết và hơn 1.000 người bị thương.

Người biểu tình tràn vào trụ sở quốc hội Kyrgyzstan, nơi đặt văn phòng tổng thống, chính phủ, tổng công tố Kyrgyzstan và thị trưởng Bishkek, trong khi giới chức triển khai quân đội ở thủ đô và áp lệnh giới nghiêm. Tổng thống Jeenbekov ban đầu quyết tâm không lùi bước, nhưng sau đó nhượng bộ khi trả tự do cho Japarov và bổ nhiệm ông này làm Thủ tướng, với hy vọng sẽ hạ nhiệt biểu tình.

Ông hối thúc tân Thủ tướng Japarov và các chính trị gia khác rút người ủng hộ khỏi các cuộc biểu tình nhằm “khôi phục cuộc sống bình thường cho người dân ở Bishkek”. Tuy nhiên, biểu tình vẫn tiếp diễn và Jeenbekov quyết định từ chức để “không đi vào lịch sử Kyrgyzstan là một tổng thống đã gây đổ máu và cho phép nổ súng vào người dân”.

Jeenbekov là tổng thống thứ ba mất chức tại quốc gia Trung Á này kể từ năm 2005.

Biểu tình tại thủ đô Bishkek của Kyrgyzstan nổ ra sau cuộc bầu cử quốc hội hôm 4/10, với 16 đảng tham gia tranh 120 ghế trong quốc hội. Theo kết quả kiểm phiếu sơ bộ, chỉ 4 đảng đạt tối thiểu 7% số phiếu để vào quốc hội, khiến các đảng khác phản đối.