Cuộc khủng hoảng của thế hệ ‘gà công nghiệp’ đầu tiên ở Trung Quốc
Cách nuôi dạy kiểu “luyện gà” khiến những đ.ứa t.rẻ ám ảnh tâm lý. Có người đã trở thành tiến sĩ, đạt thành tích cao vẫn lo sợ rằng mình không phải người giỏi nhất.
Judy, nghiên cứu sinh tiến sĩ, là một trong những người thuộc thế hệ “gà công nghiệp” đầu tiên ở Trung Quốc. Từ nhỏ đến năm 18 t.uổi, cô không có khái niệm nghỉ đông, nghỉ hè hay cuối tuần.
Năm 3 t.uổi, Judy được bố mẹ đăng ký vào lớp tiếng Anh cho t.rẻ e.m, với phí 10.000 nhân dân tệ/năm. Lên 4 t.uổi, cô kín lịch khi học các lớp khiêu vũ, vẽ tranh, thư pháp và đàn tranh.
“Cha mẹ tôi vốn sống tiết kiệm nhưng luôn sẵn sàng đầu tư cho việc học của con với bất cứ giá nào. Trong 10 năm, cha mẹ tôi đã chi khoảng 2,56 triệu tệ cho chuyện học của tôi. Số t.iền đó ở quê nhà Trú Mã Điếm của tôi có thể mua được cả một dãy phòng”, Judy kể với The Paper.
Nhiều đ.ứa t.rẻ ở Trung Quốc bị cha mẹ ép học hành căng thẳng để thành người thành công.
Bắt đầu vào tiểu học, Judy bắt đầu cảm nhận được áp lực của thước đo điểm số trong cuộc đời mình. Lên lớp 3, mẹ cô đăng ký lớp học thêm Toán cho con gái vì cô không đạt 100 điểm bài kiểm tra.
Lên cấp 3, khi đã chọn chuyên khoa, Judy thoát khỏi cơn ác mộng mang tên “Toán – Lý – Hóa”. Nhưng đây cũng là thời điểm áp lực thi đại học bắt đầu. Năm cô học lớp 12, cha mẹ cô đã đưa cô từ nhà ở Trú Mã Điếm đến Trịnh Châu bằng tàu hỏa để luyện thi gaokao tại trung tâm của một giáo viên có tiếng.
Judy là một trong những đ.ứa t.rẻ thế hệ đầu được nuôi dưỡng theo phong cách “luyện gà” ở Trung Quốc. Những “cha mẹ gà” (jiwa) chăm lo cho con cái kỹ lưỡng từng chút với kỳ vọng con sẽ hoàn hảo về mọi mặt.
Thế nhưng, cách nuôi dạy này khiến nhiều đ.ứa t.rẻ ám ảnh tâm lý đến t.uổi trưởng thành. Họ mang tâm lý tự ti, luôn so sánh mình với người khác và bất an khi không giành được hạng nhất. Nhiều người con né tránh kết nối khi bị phụ huynh kiểm soát quá mức.
Khủng hoảng khi trưởng thành
Judy luôn cảm thấy khoảng thời gian từ lúc 3 t.uổi đến năm 18 t.uổi mình là một chú “gà công nghiệp”. Cô nhớ có một lần bạn bè đến nhà chơi và ngồi đọc truyện tranh, mẹ cô đã khiển trách vì cô không tập trung học hành.
“Câu nói của mẹ lúc đó với tôi như một bản luận tội, nó ảnh hưởng đến cả quãng đời sau này. Đến nỗi khi tốt nghiệp một trường danh tiếng, tôi vẫn còn khủng hoảng và luôn tự so sánh mình với người khác”.
Còn gần một năm sẽ tốt nghiệp khóa tiến sĩ, nhưng Judy cảm thấy không tự tin khi nghĩ đến việc đi làm. Vấn đề không nằm ở năng lực chuyên môn mà bởi cô có rào cản lớn trong lòng.
“Ở trường có điểm số để đ.ánh giá tôi là tốt hay yếu, nhưng khi ra xã hội họ sẽ lấy gì để đo năng lực làm việc của tôi. Nếu không phải là người giỏi nhất, tôi phải làm sao?”, cô bày tỏ.
Tara bị ảnh hưởng tâm lý vì được nuôi dạy theo kiểu “luyện gà”.
Video đang HOT
Tara (sinh năm 1998, quê Bắc Kinh), hiện là nghiên cứu sinh thạc sĩ tại ĐH Harvard (Mỹ), nói rằng đã quen với các lớp luyện thi từ khi mới học mẫu giáo. Đến khi lên tiểu học, cấp 2 rồi cấp 3, cô không biết đến khái niệm “thời gian rảnh rỗi”.
“Khi tôi đang là số một và bỗng nhiên có người vượt lên trước, mẹ tôi chắc chắn không vui”, Tara giải thích lý do mẹ cô luôn muốn con học nhiều hơn nữa.
Cô nhớ rằng chi phí hàng năm cho các lớp học thêm của mình là khoảng 100.000 nhân dân tệ. Có thời gian, việc kinh doanh của cha cô thất bại và gia đình phải chuyển sang căn nhà nhỏ hơn, nhưng số lớp học thêm của cô vẫn không giảm bớt.
Tara nói rằng điểm số của cô trong lớp không hề tệ, thậm chí thường dẫn đầu nhưng bố mẹ vẫn muốn cô học gia sư. “Có lẽ không phải để cải thiện điểm số, ba mẹ cho tôi học thêm vì sợ bị những đ.ứa t.rẻ khác bỏ lại phía sau”.
Khoảng thời gian chạy đua để giữ vị trí đứng đầu suốt thời gian dài đã ảnh hưởng đến tâm lý của cô gái 24 t.uổi. Mỗi khi đứng sau hay ngang hàng với ai đó trong lĩnh vực gì, cô đều cảm thấy bất an.
Suốt thời thơ ấu, Tara cảm thấy thiếu vắng tình thương từ bố mẹ. Bố mẹ luôn đặt ra những nhiệm vụ và yêu cầu với cô như thể họ là ông chủ, vì vậy cô có xu hướng né tránh giao tiếp với phụ huynh khi gặp vấn đề.
“Điều này cũng ảnh hưởng đến cách giao tiếp của tôi trong mối quan hệ tình cảm khi lớn lên, tôi có xu hướng tự mình làm mọi thứ. Thực tế, tôi biết mọi người cần rất nhiều sự hỗ trợ từ bên ngoài”.
Dù vậy, Tara không phủ nhận bản thân được hưởng lợi khi được chăm sóc như “gà con”. Cô là thành viên đầu tiên trong gia đình được vào đại học. Cô được trao nhiều cơ hội học hành và được bố mẹ tạo điều kiện tốt nhất để theo đuổi nó.
Cô từng là sinh viên ĐH Truyền thông Trung Quốc, nhưng bỏ học từ năm nhất để chuyển sang ĐH Sydney (Australia). Tara đã học xong thạc sĩ tại ĐH New South Wales (Australia) và đang theo đuổi bằng thạc sĩ thứ 2 tại trường Harvard (Mỹ).
Trong tương lai, Tara mong muốn tham gia vào ngành giáo dục để giúp những đ.ứa t.rẻ phát triển toàn diện, không chỉ theo đuổi điểm số.
Đ.ứa t.rẻ chạy trốn
Feng Shuqi (sinh năm 2000, Thiên Tân) tốt nghiệp trung học phổ thông ở Canada, lấy bằng đại học và thạc sĩ lần lượt tại Đại học Toronto và Trường Kinh doanh Schulich.
Nhìn lại quá trình bản thân được nuôi dạy, cô nói mình không khác gì một con gà công nghiệp từ khi còn nhỏ đến lúc vào đại học.
Khi còn nhỏ, dù bài kiểm tra được 95/100 điểm, Feng không dám cầm giấy thi về nhà. Cô sợ không được 100 điểm sẽ bị bà đ.ánh vào lòng bàn tay.
Trước năm 15 t.uổi, Feng đối mặt áp lực học hành khủng khiếp. Bà của cô là một giáo sư đại học và nghiêm khắc với mọi thành viên trong gia đình. Mẹ cô là cán bộ điều hành trong ngành tài chính, không khắt khe như bà, nhưng cũng tạo nên áp lực vô hình với con.
Feng cảm thấy mình có hai nhân cách chuyển đổi liên tục: một học sinh vui vẻ, sôi nổi khi trong trường và một đứa con im lặng, chăm chỉ trong gia đình.
Nhiều đ.ứa t.rẻ né tránh giao tiếp với bố mẹ vì lo sợ không thỏa mãn kỳ vọng của phụ huynh.
Sau kỳ thi lên cấp 3, Feng đã lần đầu vượt qua giới hạn. Lúc bàn luận về điểm thi vào cấp 3, cô và mẹ đã xảy ra cãi vã. Đó là lần đầu tiên cãi lại người nhà.
Năm lớp 10, cô gái 22 t.uổi nói với gia đình rằng muốn ra nước ngoài. Cô nói rằng đó là cuộc chạy trốn vì bị ép vào thế tuyệt vọng bởi cách nuôi dạy khắc nghiệt.
Sau khi ra nước ngoài du học, Feng đã trở thành một con người hoàn toàn khác trong mắt người thân và bạn bè. Cô độc lập, tự tin hơn, nhiều tình cảm, hay thể hiện mình và thích chia sẻ cảm xúc.
“Mọi người nghĩ môi trường ở nước ngoài đã thay đổi tôi, nhưng họ không biết con người tôi vốn là như vậy”, Feng nói.
Là người ảnh hưởng bởi cách nuôi dạy tiêu cực nên dù học về kinh doanh, Feng vẫn duy trì mối quan tâm đến lĩnh vực giáo dục. Cô đã nhiều lần giúp học sinh các cấp, mong muốn sử dụng phương pháp giáo dục phù hợp năng khiếu từng em để khơi gợi hứng thú học hành.
Đợt dịch Covid-19 bùng phát năm 2020, Feng Shuqi trở về Trung Quốc và lần đầu tiên ở lâu cùng gia đình và giao tiếp nhiều với bố mẹ kể từ lúc trưởng thành.
Giờ đây, hai mẹ con đã học cách làm bạn, cùng xem phim, ăn uống và mua sắm online.
“Khi tôi trưởng thành, mẹ cũng học cách để phù hợp với tôi một chút. Chúng tôi đã biết tìm kiếm điểm chung nhưng vẫn giữ lại sự khác biệt, lùi lại một bước khi có mâu thuẫn”, Feng bày tỏ.
'Fauci Trung Quốc' thổi làn gió mới vào cuộc chiến chống Covid-19
Khi Thượng Hải chật vật thuyết phục công chúng ở nhà vì Covid-19 đầu năm ngoái, Trương Văn Hồng, người được mệnh danh "Fauci Trung Quốc", bắt tay vào cuộc.
"Mọi người ở nhà chán muốn c.hết, vì thế virus cũng sẽ chán muốn chết", chuyên gia bệnh truyền nhiễm Trương Văn Hồng phát biểu bằng chất giọng đặc trưng của người Thượng Hải. "Hãy ở nhà hai tuần, rồi chúng ta sẽ tiến gần hơn đến thành công".
Lời kêu gọi công chúng khẩn thiết và sống động của tiến sĩ Trương ngay lập tức thu hút sự chú ý của thành phố 25 triệu dân, khiến ông được đặt biệt danh "Bố Trương". Đoạn video phát biểu của chuyên gia 52 t.uổi này sau đó được chia sẻ rộng rãi trên các cổng thông tin trực tuyến của Thượng Hải, thậm chí được hãng thông tấn nhà nước Xinhua đăng lại.
Kể từ năm ngoái, Trương, người đứng đầu hội đồng chuyên gia về Covid-19 của Thượng Hải, đã trở thành gương mặt đại diện cho cuộc chiến chống đại dịch tại Trung Quốc.
Ông hiện là một trong những chuyên gia y tế nổi tiếng và được kính trọng hàng đầu đất nước, sở hữu gần 4 triệu người theo dõi trên mạng xã hội Weibo. Truyền thông quốc tế gọi Trương là "Fauci Trung Quốc", dù ông không nắm chức vụ trong chính quyền như Anthony Fauci, cố vấn y tế Nhà Trắng.
Tuy nhiên, tương tự Fauci, người có phong cách giao tiếp khiến ông trở nên nổi bật giữa phản ứng hỗn loạn với Covid-19 của chính quyền cựu tổng thống Mỹ Donald Trump, cách phát ngôn khéo léo và cư xử đầy tôn trọng của Trương mang lại một "làn gió mới", không giống phong cách quan chức Trung Quốc thường thể hiện trước công chúng.
Tiến sĩ Trương Văn Hồng, người đứng đầu hội đồng chuyên gia về Covid-19 của thành phố Thượng Hải, Trung Quốc. Ảnh: CGTN
"Tại Trung Quốc, chúng tôi không thường thấy một nhà kỹ trị phát biểu với công chúng theo cách này. Không dễ để thẳng thắn như vậy trong bối cảnh hiện nay, nhưng Trương hiểu rằng với tư cách một chuyên gia, ông có nghĩa vụ nói những lý lẽ thông thường và giao tiếp với công chúng bằng ngôn ngữ giản dị", giáo sư Zhengming Chen tại Đại học Oxford của Anh, người từng học chung trường đại học với Trương, cho biết.
Hoàng Nghiêm Trung, chuyên gia cấp cao về y tế toàn cầu tại tổ chức Hội đồng Quan hệ Đối ngoại của Mỹ, bày tỏ sự đồng tình và đ.ánh giá Trương "hoàn toàn phù hợp với kỳ vọng của công chúng Trung Quốc về giới trí thức truyền thống".
"Ông ấy đảm nhiệm một số công việc quan trọng về y tế cộng đồng, nhưng trở nên nổi tiếng phần lớn vì nói sự thật và sống đúng với chính mình. Đó cũng là lời nhắc nhở giới chức Bắc Kinh rằng để hoàn toàn thuyết phục công chúng, bạn phải quay về với những điều cơ bản", Hoàng nói thêm.
Năm ngoái, khi các chuyên gia Trung Quốc và nước ngoài tranh cãi thuốc kháng virus Remdesivir hay thuốc Trung Quốc hiệu quả hơn trong việc ngăn chặn Covid-19, Trương đã nói ngụ ý trong một buổi phỏng vấn rằng cuộc tranh luận mang tính chính trị như vậy không có nghĩa lý gì. "Muốn biết lừa hay ngựa, cứ đem ra cưỡi thử", ông nói.
Kỹ năng thuyết phục của Trương, cùng chiến lược kiềm chế virus "không khoan nhượng" tại Trung Quốc, đã được đền đáp, khi Thượng Hải chỉ ghi nhận 350 ca nhiễm nCoV trong cộng đồng vào tháng 6/2020. Người dân Trung Quốc cũng được tận hưởng cuộc sống gần như vắng bóng đại dịch trong phần lớn năm ngoái.
Sự nổi tiếng của Trương không chỉ bắt nguồn từ khả năng thuyết phục độc đáo. Ngay sau khi ông trở thành gương mặt quen thuộc tại Thượng Hải, những người hâm mộ Trương đã tổng hợp danh sách "câu nói vàng" chứng minh kỹ năng phát biểu trước công chúng và phẩm chất của ông.
Trong một buổi trò chuyện, Trương đã cố gắng giải thích cho khán giả sự khác biệt giữa cảm lạnh và cúm, bởi hai từ này có vẻ tương đồng trong tiếng Trung. "Cúm không phải là cảm lạnh, giống con hổ không phải con mèo", ông cho hay.
Khi khuyên người dân không ăn chung đồ trên cùng một đĩa, vốn là thói quen của người Trung Quốc, Trương nói: "Chúng tôi không chủ trương như vậy, nhưng đó là điều mọi người phải làm. Việc không chia thức ăn ra các đĩa khác nhau giống bạn không mặc mảnh giáp nào trước dịch bệnh, rất nguy hiểm".
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ China Daily , khi được hỏi về di sản của bản thân, Trương cho biết khi đại dịch trôi qua, ông "cũng sẽ lặng lẽ rời đi". "Sự nổi tiếng chỉ làm giảm niềm vui trong cuộc sống của tôi", Trương giải thích thêm trong buổi phỏng vấn khác với Shanghai TV năm ngoái.
Khả năng lý giải những vấn đề phức tạp của Trương còn giúp ông được các quan chức cấp cao tôn trọng. Năm ngoái, sau khi phát biểu trước các sinh viên Trung Quốc ở Mỹ, Trương nhận được tờ ghi chú viết tay từ Thôi Thiên Khải, đại sứ Trung Quốc tại Mỹ khi đó. Nhà ngoại giao sinh ra ở Thượng Hải này ca ngợi phong cách "chân chất" của Trương và hứa sẽ đến thăm ông khi trở về quê hương.
Tuy nhiên, danh tiếng thường đi kèm sự soi xét và ý kiến tranh cãi. Hôm 29/7, giữa lúc biến chủng Delta bắt đầu lây lan tại Trung Quốc, Trương đăng bài trên mạng xã hội kêu gọi "sáng suốt" sống chung lâu dài với virus, cách tiếp cận đã được những nước như Anh và Singapore áp dụng.
Quan điểm thẳng thắn này khiến Trương hứng chỉ trích. Một số người dùng mạng xã hội cáo buộc ông "xúi bẩy ý tưởng từ nước ngoài" và đang trở thành "đầy tớ của Mỹ", trong khi một số khác bắt đầu xoáy vào vào học vấn của ông.
Ngày 14/8, Weibo xuất hiện một bài đăng cáo buộc Trương đạo văn một phần luận án tiến sĩ 21 năm trước. Đại học Phục Đán ở Thượng Hải, trường cũ của ông, nhanh chóng ra tuyên bố cho biết họ đã bắt đầu điều tra vấn đề. Trương bị chỉ trích là "kẻ gian lận trong học tập" và đã đi quá xa, khi không đồng tình với chính sách "không Covid" của chính phủ.
Tuy nhiên, những người ủng hộ Trương vẫn kiên quyết công khai bảo vệ ông, cho rằng những cáo buộc trên xuất phát từ nhóm người muốn loại bỏ Trương. "Nếu một xã hội thậm chí không thể khoan nhượng với người như Trương Văn Hồng, thì đó là nỗi bất hạnh của một quốc gia", một người dùng mạng xã hội viết.
"Những người bảo vệ Trương không bác bỏ mọi chỉ trích chỉ vì thích ông ấy, mà họ nghĩ rằng thật không công bằng khi có người cố gắng hạ uy tín của ông ấy chỉ bởi bất đồng quan điểm", người khác cho hay.
Trương không trực tiếp đáp lại những lời công kích, nhưng cuối cùng phá vỡ im lặng sau ba tuần vào ngày 18/8. "Chiến lược chống Covid-19 mà đất nước áp dụng là biện pháp phù hợp nhất với chúng ta trong thời điểm hiện tại. Bạn phải tự thử giày mới biết chúng có vừa hay không", ông viết trên Weibo.
5 ngày sau, Đại học Phục Đán ra tuyên bố cho biết cuộc điều tra "không tìm thấy bằng chứng nào về hành vi sai trái trong quá trình học tập" của ông Trương.
91% học sinh trên 12 t.uổi ở Trung Quốc đã tiêm 2 mũi vaccine COVID-19 Trung Quốc đã nỗ lực đẩy mạnh chiến dịch tiêm vaccine COVID-19 cho t.rẻ e.m, đặc biệt là nhóm từ 12 t.uổi trở lên trong bối cảnh lo ngại dịch bệnh lây lan tại trường học. Nhân viên y tế tiêm vaccine COVID-19 cho học sinh tại Khu học xá Hangtian của Trường Yuying Bắc Kinh ở Bắc Kinh, thủ đô Trung Quốc,...
