Cuộc giải cứu kinh hoàng

11 giờ 30 trưa thứ Bảy, ngày 8/6, quân đội Israel phối hợp với Cơ quan tình báo nội địa Shin Bet bất ngờ mở cuộc tấn công vào 2 ngôi nhà ở Nuseirat, trung tâm Dải Gaza, giải thoát 4 tù nhân bị Hamas giam giữ từ ngày 7/10/2023.

4 người này là Noa Argamani (25 tuổi), Almog Meir Jan (21 tuổi), Andrey Kozlov (27 tuổi) và Shlomi Ziv (40 tuổi).

Tuy nhiên, sự thành công của Israel đã khiến gần 300 dân thường Palestine phải thiệt mạng…

Chiến dịch những viên kim cương

Đó là 8 giờ 30 sáng 7/10/2023, Noa Argamani đang cùng bạn trai hòa vào những âm thanh sôi động của lễ hội âm nhạc, được giới trẻ Israel tổ chức hằng năm ở biên giới giữa Israel và Dải Gaza thì bất ngờ cô nghe thấy nhiều tiếng nổ khủng khiếp vang lên cùng những tiếng súng. Kể lại với trang tin Inside Politics khi đã được giải thoát, Noa nói: “Liền ngay sau đó là những chiếc mô tô chở những tay súng không biết từ đâu ào tới, còn trên trời là những chiếc dù lượn có động cơ, cũng do những kẻ vũ trang điều khiển. Họ điên cuồng bắn vào chúng tôi. Người chết, người bị thương nằm la liệt”.

Vẻ mặt thất thần của Noa Argamani khi bị hai tay súng Hamas bắt.

10 phút sau đó, khi Noa cùng bạn trai cô chạy theo đám đông hỗn loạn để tìm đường thoát thân thì một chiếc mô tô bất ngờ áp sát. Từ trên xe nhảy xuống một gã đàn ông, chĩa khẩu AK vào cô rồi quát lên bằng tiếng Arab: “Lên xe”. Noa kể tiếp: “Tôi chưa kịp phản ứng thì hắn đã kéo tôi lại, đẩy tôi ngồi sau tên cầm lái…”. Hình ảnh do Hamas quay được rồi tung lên mạng Internet cho thấy Noa với nét mặt sợ hãi, giơ tay cầu cứu người bạn trai trong lúc chiếc mô tô vòng lại rồi lao như tên bắn về hướng Nuseirat nhưng cô không biết bạn trai cô cũng cùng chung số phận.

Vụ tấn công bất ngờ của Hamas ngày 7/10/2023 đã khiến khoảng 1.200 người Israel và một số quốc gia khác thiệt mạng, 250 người bị bắt làm con tin. Đến cuối tháng 3/2024, đã có 105 con tin được Hamas trả tự do sau những cuộc đàm phán về các lệnh ngừng bắn tạm thời do Saudi Arabia, Qatar, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ và một vài quốc gia Trung Đông khác đứng ra trung gian. Tuy nhiên, sau đó, các thỏa thuận ngừng bắn tiếp theo đều đổ vỡ bởi lẽ theo ông Netanyahu, Thủ tướng Israel thì “Hamas phải phóng thích tất cả con tin còn lại vô điều kiện”, còn theo lãnh đạo Hamas thì “Israel phải chấm dứt hoàn toàn mọi hoạt động quân sự ở Dải Gaza”.

Trong tình thế giằng co kéo dài, Chính phủ Israel chịu áp lực bởi những cuộc biểu tình diễn ra trong nước cùng nhiều quốc gia khác. Người biểu tình giương cao những pa-nô, biểu ngữ với dòng chữ: “Mang họ (con tin) về cho chúng tôi” đã khiến Cơ quan Tình báo nội địa Shin Bet và quân đội Israel (IDF) phải ra tay. Bằng cách tung ra những điệp viên giỏi nhất của mình, cả Shin Bet lẫn Cơ quan tình báo quốc ngoại Mossad đã tìm ra được nơi Hamas giam giữ con tin, là 2 ngôi nhà nằm cách nhau 20m ở Nuseirat, trung tâm Gaza, nơi có một trại tị nạn của người Palestine. Một nguồn tin ẩn danh nói với Inside Politics rằng đến lúc ấy, Shin Bet vẫn chưa biết chính xác số lượng con tin đang bị giam trong 2 ngôi nhà là bao nhiêu nhưng họ biết để canh giữ con tin, có khoảng 45 tay súng Hamas trà trộn với số người tị nạn.

Trong những ngày tiếp theo, dựa vào hình ảnh do máy bay trinh sát không người lái chụp ở nhiều góc cạnh, một sa bàn với kích thước gần như thực tế đã được dựng lên tại một khu vực hẻo lánh, hoang vu trên lãnh thổ Israel. Nhóm lực lượng đặc biệt IDF và nhóm Shin Bet phụ trách việc giải cứu đã tiến hành thực tập cả ngày lẫn đêm với những tình huống giả định khác nhau, trong đó con tin được đặt mật danh là “những viên kim cương”. Trung tướng Herzi Halevi, người trực tiếp chỉ huy chiến dịch giải cứu “những viên kim cương” cùng ông Ronen Bar, người đứng đầu Shin Bet liên tục theo dõi những cuộc tấn công giả định nhằm đánh giá những ưu, khuyết điểm.

Tướng Herzi Halevi nói: “Không khí căng thẳng bao trùm sở chỉ huy chiến dịch khi hàng chục màn hình máy tính nhấp nháy, hiển thị những hoạt động của một trong những nhiệm vụ phức tạp nhất mà lực lượng IDF từng thực hiện trong thời gian thực”. Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari, người phát ngôn của IDF cho biết trong cuộc họp báo sau khi chiến dịch “những viên kim cương” thành công: “Cuộc giải cứu có nguy cơ thảm họa rất cao bởi những quyết định của Hamas khi giam giữ con tin trong 2 ngôi nhà có nhiều dân thường sinh sống. Mục tiêu của họ là sử dụng những người này làm lá chắn”.

Noa gặp lại cha mình và người lính IDF đã cứu cô.

8 giờ sáng ngày 8/6, nội các Israel triệu tập phiên họp khẩn cấp để nghe báo cáo của tướng Herzi Halevi và của Ronen Bar, chỉ huy Shin Bet về chiến dịch giải cứu “những viên kim cương”. Sau khi hỏi han tỉ mỉ về từng chi tiết, kể cả những chi tiết nhỏ nhặt nhất, Thủ tướng Netanyahu chỉ nói một chữ ngắn gọn: “Go” – nghĩa là “Đi.”

Diễn tiến vụ giải cứu

11 giờ 30 phút trưa 8/6, lực lượng đặc biệt IDF và Shin Bet tiến vào Nuseirat bằng đường không, đường bộ và đường biển. Theo tướng Herzi Halevi, sở dĩ cuộc tấn công giải cứu được thực hiện giữa ban ngày ban mặt nhằm tối đa hóa yếu tố bất ngờ tại một khu dân cư đang tràn ngập các chiến binh Hamas. Yêu cầu đặt ra cho cả IDF lẫn Shin Bet là “phải chính xác như một cuộc phẫu thuật thần kinh mà không làm tổn hại đến bất kỳ một tế bào lành lặn nào”.

Cho đến nay, những chi tiết của cuộc đột kích vẫn chưa được tiết lộ rõ ràng, có lẽ nhằm để giữ bí mật cho những chiếc dịch khác trong tương lai. Theo lời kể của một số chiến binh IDF trực tiếp tham gia, những cuộc đấu súng diễn ra dữ dội giữa lực lượng giải cứu và nhóm các tay súng Hamas canh giữ con tin với kết quả phía Hamas phần lớn bị tiêu diệt, có lẽ do quá bất ngờ. Phía IDF chỉ có một người bị thương nặng là Arnon Zmora, 36 tuổi, sau đó chết tại bệnh viện.

Ở căn nhà đầu tiên, IDF cứu được 3 con tin nam giới là Almog Meir Jan, Andrey Kozlov và Shlomi Ziv. Noa, con tin thứ 4 và cũng là phụ nữ duy nhất kể: “Thoạt tiên, tôi nghe nhiều tiếng súng nhưng chỉ vài phút sau, tất cả bỗng dưng im bặt rồi có tiếng gõ cửa và tiếng người nói bằng ngôn ngữ Do Thái: “Chúng tôi là IDF. Chúng tôi đến để đưa bạn về nhà’”. Ông Hagari, thành viên cao cấp thuộc Shin Bet cho biết khi theo dõi tình huống qua màn hình ở trung tâm chỉ huy chiến dịch, ông thấy lính IDF “bắn như mưa để tạo hành lang an toàn, đưa con tin ra trực thăng của không quân Israel đang chờ trên bãi biển. Ông nói: “Quang cảnh đường phố Nuseirat vô cùng hỗn loạn, hàng nghìn con người chạy vô định hướng, không phân biệt được đâu là dân thường, đâu là Hamas. Đôi lúc trong đám đông ấy, tôi thấy những khẩu RPG bắn ra những quả đạn, nhắm vào đoàn xe của IDF đang rút lui”.

Một phi công trực thăng IDF nói thêm: “Có thời điểm, xe cứu hộ chở 3 con tin nam giới bị mắc kẹt giữa làn đạn dữ dội từ phía Hamas nên tôi phải bắn rocket và súng máy xuống để giải vây”. Một số thường dân Palestine may may mắn chạy thoát khỏi những cuộc không kích nói với Inside Politics: “Lực lượng đặc biệt Israel vào chợ Nuseirat bằng cách ăn mặc như dân tị nạn. Họ trên những chiếc xe kéo – là phương tiện mà người Palestine khi di tản vẫn thường dùng rồi bất chợt, họ cởi tung áo choàng ra, bắn vào những người Palestine đang đi chợ…”. Ông Daniel, sĩ quan IDF, cho biết có khoảng 100 người Palestine thương vong nhưng chưa rõ bao nhiêu người là khủng bố? Ông cáo buộc Hamas “cố tình gây nguy hiểm cho dân thường bằng cách giấu con tin trong khu dân cư và bắn vào tất cả mọi người, kể cả người Palestine khi lực lượng Israel tiến hành cuộc giải cứu”(?)

Về phía Palestine, Tổng thống Mahmoud Abbas mô tả cuộc tấn công của Israel ở Nuseirat là “vụ thảm sát đẫm máu”. Ông kêu gọi triệu tập phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về vấn đề này. Còn theo Hamas: “Ít nhất 270 dân thường Palestine đã thiệt mạng, 600 người khác ở Nuseirat bị thương hôm thứ Bảy”. Sami Abu Zuhri, một quan chức cao cấp của Hamas tuyên bố: “Việc giải cứu 4 người bị bắt sau 9 tháng chiến đấu với chúng tôi là dấu hiệu của sự thất bại chứ không phải là thành tựu của Israel”. Ismail Haniyeh, lãnh đạo chính trị của Hamas nói thêm: “Sẽ không có bất kỳ một thỏa thuận nào với Israel nếu nó không mang lại an ninh cho người Palestine”.

Những gì còn lại trong ngôi nhà Hamas giam giữ 3 con tin nam giới.

Với cộng đồng quốc tế, chiến dịch “những viên kim cương” do Israel thực hiện nhận được những lời ca ngợi của Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Thủ tướng Anh Rishi Sunak viết trên mạng xã hội: “Thật cảm động khi thấy các con tin Israel trở về với gia đình sau thử thách không thể tưởng tượng được. Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực hướng tới chấm dứt giao tranh cũng như đảm bảo an toàn và an ninh cho tất cả mọi người” trong lúc các video trên mạng xã hội cho thấy hàng chục thi thể từ khu vực Nuseirat và Deir al-Balah bó bằng vải trắng, xếp lớp ở các điểm tập trung. Khá nhiều đàn ông, phụ nữ và trẻ em bị thương nằm la liệt trên sàn nhà và các lối đi đầy máu trong Bệnh viện al-Aqsa, là cơ sở y tế duy nhất còn hoạt động ở Gaza. Raed Tawfiq Abu Youssef, người đang chăm sóc con trai bị thương nặng trong cuộc đột kích của Israel cho biết ông đã chứng kiến lính Israel đến Nuseirat bằng xe tải dưới sự yểm trợ của trực thăng: “Rất nhanh chóng, họ nhảy khỏi xe rồi tiến vào một số căn nhà, bắn tất cả những ai họ gặp”.

Còn với Noa, Almog Meir Jan, Andrey Kozlov và Shlomi Ziv, 245 ngày cầm tù đã kết thúc. Sau khi được kiểm tra sức khỏe, họ đã trở về với gia đình trong lúc hàng nghìn người Israel đổ ra các con đường ở thủ đô Tel Aviv nhảy múa, mừng cuộc đột kích thành công. Những người ăn mừng giương cao những tấm biển với dòng chữ “Đưa họ trở lại” tại quảng trường được đặt tên là “Quảng trường con tin”. Đáp lại, trong một phát biểu trên truyền hình, Thủ tướng Netanyahu ca ngợi sự sáng tạo và sự táo bạo của những người chỉ đạo chiến dịch: Ông nói: “Israel sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ đưa tất cả con tin về nhà, dù còn sống hoặc đã chết”.

Theo một số nguồn tin ẩn danh, cuộc giải cứu thành công 4 con tin có sự góp phần không nhỏ của Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ CIA bởi vài tuần trước khi cuộc giải cứu diễn ra, họ ghi nhận sự gia tăng tần suất hoạt động của máy bay do thám không người lái MQ-9 trên bầu trời trung tâm Gaza và sự xuất hiện của nhiều nhân viên CIA ở khu vực biên giới giữa Israel, Gaza nhưng CIA không bình luận gì về việc này.

Trong một diễn biến có liên quan, chỉ 1 ngày sau cuộc đột kích giải cứu con tin do IDF và Shin Bet thực hiện, ông Benny Gantz, thành viên theo đường lối trung dung trong nội các chiến tranh Israel gồm 3 người tuyên bố từ chức, đồng thời ông cáo buộc Thủ tướng Netanyahu đã đặt “sinh mệnh chính trị của mình lên trên nhu cầu an ninh của đất nước”, một động thái được cho là có liên quan đến chiến dịch “những viên kim cương” và nhiều vấn đề khác. Giáo sư Ben Yosef, nhà địa chính trị, giảng viên Đại học Carthage nói: “Để giải thoát 4 con tin, gần 300 người Palestine đã thiệt mạng. Họ không bao giờ còn nhìn thấy ánh sáng mặt trời nhưng đau lòng thay, máu của người Israel lẫn người Palestine đều cùng màu đỏ…”