Cuộc đua vaccine Covid-19 tăng tốc
Ngoài cách bào chế từ virus bất hoạt truyền thống, các đại gia sinh phẩm thế giới áp dụng công nghệ DNA, hy vọng sẽ làm vaccine nhanh chưa từng thấy.
Bốn tháng, hơn 100 nghiên cứu, 8 “ứng viên” được chấp thuận thử nghiệm trên người, chưa khi nào cuộc chạy đua điều chế vaccine lại ráo riết như hiện nay. Hàng nghìn tình nguyện viên đăng ký tham gia, có những người đồng ý chủ động nhiễm virus để tăng tốc quá trình phát triển.
Các hãng dược hoặc sinh phẩm lớn như Inovio, Pfizer, Johnson & Johnson bắt đầu nghiên cứu sớm để xác định độ an toàn của sản phẩm. Đại học Oxford, Anh, cũng đang thử nghiệm vaccine trên người, cho biết liều đầu tiên dự kiến ra mắt vào tháng 9 tới.
Ngày 18/5, công ty công nghệ sinh học Moderna công bố 8 tình nguyện viên được tiêm vaccine đã sinh kháng thể đủ ngăn ngừa Covid-19. Tin này khiến giới chuyên gia và cả cộng đồng đặt nhiều kỳ vọng.
Vaccine trong giai đoạn thử nghiệm tại Cơ sở Sản xuất Chế phẩm sinh học ở Oxford, Anh. Ảnh: Reuters
Các nhà khoa học tỏ ra “lạc quan một cách thận trọng”, rằng nhiều hơn một loại vaccine sẽ ra mắt trong năm tới. Họ đã tìm ra ít nhất 4 phương pháp điều chế, rút ngắn quá trình thường mất nhiều năm, đôi khi là hơn một thập kỷ. Trong khi đó, nCoV dần lộ rõ những yếu điểm, trở thành một mầm bệnh ổn định, không có khả năng biến đổi để kháng vaccine.
“Nó (virus) dễ dàng bị khuất phục. Đây là một tin tốt”, Michael Farzan, chuyên gia virus tại Viện Scripps, nhận định.
Hơn 100 nhóm nghiên cứu trên khắp thế giới đang điều chế vaccine bằng nhiều hình thức khác nhau.
Moderna sử dụng công nghệ RNA, gợi ý cho cơ thể tạo ra “protein gai” giống với của virus. Nếu hiệu quả, vaccine kích hoạt hệ miễn dịch sinh kháng thể, ngăn ngừa mầm bệnh.
Sản phẩm của Inovio dựa trên DNA. Các nhà khoa học sẽ tạo một “vòng tròn” DNA, đưa nó vào tế bào. Các tế bào đọc trình tự gene của nCoV, hình thành một bản sao, sau đó thiết lập lại các protein của virus. Protein này kích hoạt hệ miễn dịch, giúp liên kết các phòng tuyến khác của cơ thể chống lại mầm bệnh.
Video đang HOT
Đây là hai công nghệ mới, chưa từng ứng dụng trên người. Kết quả thử nghiệm của Moderna, dù tích cực, vẫn vấp phải ý kiến trái chiều, cho rằng công ty đang “tô hồng” triển vọng của vaccine, trong khi số tình nguyện viên quá ít và không đưa ra dữ liệu khoa học cụ thể.
Các nhóm nghiên cứu khác chuyển sang chiến lược truyền thống hơn.
Một số nhà khoa học sử dụng virus vô hại, đưa gene của nCoV vào tế bào, buộc chúng sản xuất protein có thể “hướng dẫn” hệ miễn dịch cách xác định mầm bệnh. Đại học Oxford và Công ty CanSino Biologics, Trung Quốc là hai đơn vị tiên phong thử nghiệm loại vaccine này.
Florian Krammer, chuyên gia virus tại trường Y khoa Icahn, New York, dự đoán ít nhất có thêm 20 “ứng viên” được thử nghiệm lâm sàng trong tháng tới. Song một số sẽ thất bại ở giai đoạn nghiên cứu sâu hơn. Nhiều vaccine có thể để lại tác dụng phụ nguy hiểm hoặc không bảo vệ được người tiêm khỏi virus.
Tình nguyện viên thử nghiệm lâm sàng vaccine của hãng dược Inovio tại thành phố Kansas, Mỹ, tháng 4/2020. Ảnh: AP
Tuy nhiên, các nhà khoa học có đủ lý do để lạc quan. Một trong số đó là tính ổn định của nCoV. Virus này đột biến khá chậm, cũng không có nhiều điểm khác biệt khi tồn tại giữa các khu vực trên thế giới. Ban đầu, nhiều chuyên gia lo ngại kháng thể đôi khi khiến virus hoạt động mạnh hơn. Tuy nhiên đến nay, chưa thử nghiệm nào cho thấy rủi ro đáng kể.
Các cơ sở sản xuất vaccine xuất hiện nhiều những năm gần đây phần nào phát huy tác dụng. Nhưng đáp ứng nhu cầu trong đại dịch vẫn là thách thức lớn. Nhiều đại gia dược phẩm có kinh nghiệm trong việc phát triển vaccine bất hoạt, tuy nhiên theo WHO, để đánh bại Covid-19, không thể chỉ có một vaccine.
“Tôi hy vọng chúng đều hiệu quả. Điều này rất quan trọng bởi ta cần nhiều hơn một loại mới có thể đẩy lùi virus”, Emilio Emini, giám đốc chương trình hỗ trợ phát triển vaccine, Quỹ Bill & Melinda Gates, cho biết.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng khởi động “Chiến dịch Thần tốc”, đẩy mạnh đầu tư cho các thử nghiệm lâm sàng, củng cố năng lực sản xuất trước khi kết thúc giai đoạn nghiên cứu với hy vọng phân phối vaccine sớm nhất có thể.
60 triệu liều vaccine ngừa Covid-19 được sản xuất ngay năm nay
Một trong những vaccine ngừa Covid-19 hứa hẹn nhất do Đại học Oxford ở Anh phát triển đã cho kết quả tích cực khi thử nghiệm trên động vật.
Theo SCMP, viện Serum Ấn Độ hiện là đối tác duy nhất của Đại học Oxford, Anh trong sản xuất vaccine ngừa Covid-19 và hiện là nhà sản xuất vaccine lớn nhất thế giới.
Hôm 28.4, viện Serum Ấn Độ thông báo sản xuất tới 60 triệu liều vaccine ngừa Covid-19 tiềm năng do Đại học Oxford phát triển.
Serum quyết định sản xuất đại trà vaccine ngay khi thử nghiệm trên động vật cho kết quả thành công và thử nghiệm trên người cũng khá tích cực, giám đốc Serum, Adar Poonawalla nói.
Thử nghiệm trên 6 con khỉ vàng diễn ra hồi tháng trước tại phòng thí nghiệm núi Rocky của Viện Y tế Quốc gia, Mỹ tại Montana. 6 con khỉ được tiêm vaccine do Đại học Oxford phát triển, sau đó được cho phơi nhiễm Covid-19.
Nhà vi trùng học Elisa Granato tham gia thử nghiệm vaccine ngừa Covid-19 do Đại học Oxford ở Anh phát triển.
Hơn 28 ngày sau, tất cả khỉ tiêm chủng đều khỏe mạnh, Vincent Munster, nhà nghiên cứu có vai trò trong thử nghiệm, nói. Khỉ vàng có những yếu tố rất giống người nên thường được chọn để thử nghiệm vaccine trên động vật.
Ở thời điểm điểm hiện tại, vaccine đang được thử nghiệm trên 100 tình nguyện viên và dự kiến sẽ cho kết quả cuối cùng vào tháng 9 năm nay. Poonawalla hi vọng thử nghiệm vaccine sẽ có kết quả thành công.
Tuần trước, các nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford nói vấn đề không phải là vaccine có hiệu quả trên người hay không mà thử nghiệm trên người để đánh giá các tác dụng phụ nếu có.
Trả lời phỏng vấn trên Reuters, Poonawalla nói: "Đại học Oxford có các chuyên gia hàng đầu, rất có kinh nghiệm. Chúng tôi tin tưởng vào họ và rất tự tin vào dự án này".
Poonawalla nói Serum là công ty tư nhân, không phụ thuộc vào nhà đầu tư nên mọi rủi ro đều do ông chịu trách nhiệm.
Cha của Poonawalla là người sáng lập viện Serum và ông hiện đang sở hữu khối tài sản 8,5 tỉ USD.
Poonawalla nói nếu mọi chuyện suôn sẻ, công ty sẽ mở rộng sản xuất vaccine ngừa Covid-19, đạt sản lượng tới 400 triệu liều vào năm sau.
Mỗi liều vaccine ước tính có giá khoảng 14,7 USD (khoảng 345.000 đồng). Poonawalla nói chính phủ Ấn Độ sẽ tiêm vaccine miễn phí cho người dân và ông hi vọng chính phủ có thể trang trải chi phí sản xuất vaccine.
Ở thời điểm hiện tại, Serum có năng lực sản xuất 3-5 triệu liều vaccine ngừa Covid-19 mỗi tháng, tiêu tốn khoảng 5 triệu USD. "Chính phủ đã thể hiện quan điểm sẵn sàng hỗ trợ, nhưng chúng tôi chưa ký kết bất kỳ hợp đồng nào ở thời điểm hiện tại", Poonawalla nói.
Bộ Y tế khuyến cáo về việc cách ly, theo dõi sức khỏe trong phòng chống COVID-19:
- Đối với những người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với COVID-19: Phải cách ly ngay tại cơ sở y tế trong vòng 14 ngày, đồng thời lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.
- Đối với người tiếp xúc với người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với COVID-19: Cách ly, theo dõi sức khỏe tại nhà, nơi lưu trú, cư trú trong vòng 14 ngày và thông báo với chính quyền cơ sở (phường, xã, thị trấn) và phải theo dõi chặt chẽ tình hình sức khỏe. Nếu thấy có biểu hiện sốt, ho, hắt hơi, sổ mũi, mệt mỏi, ớn lạnh hoặc khó thở thì lập tức cho cách ly ngay tại cơ sở y tế và lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.
- Thường xuyên đeo khẩu trang, che miệng khi ho, hắt hơi.
- Rửa tay bằng xà phòng liên tục để tránh nguy cơ lây truyền bệnh cho những người khác.
- Chia sẻ lịch trình di chuyển của bản thân với nhân viên y tế.
- Gọi ngay đến đường dây nóng thông báo thông tin: 19003228 và 19009095.
Đăng Nguyễn
Nga đang phát triển 47 loại vaccine phòng dịch Covid-19 Nga đang phát triển 47 loại vaccine ngừa virus SARS-CoV-2 trên 14 nền tảng và hy vọng một số trong số đó sẽ cho kết quả rõ ràng. Ngày 20/05, phát biểu trong cuộc họp một giờ của chính phủ ở Hội đồng LB Nga, Phó thủ tướng Nga Tachiana Golikova cho biết, hiện tại ở nước này đang phát triển 47 loại...