Cuộc đua khó lường vào Nhà Trắng

Dù Trump đang tụt sau Biden trong các cuộc thăm dò, kết quả bầu cử được cho là vẫn khó lường, nếu nhìn từ thể hiện của Trump năm 2016.

Khi còn 140 ngày là đến bầu cử tổng thống Mỹ, các kết quả thăm dò có vẻ ảm đạm đối với Tổng thống Donald Trump. Nhiều cử tri dường như mệt mỏi trước những phát ngôn và dòng tweet bị cho là gây chia rẽ của ông.

Một loạt hành động bị đánh giá sai lầm của Trump sau cái chết của George Floyd, như điều cảnh sát phun hơi cay dẹp người biểu tình để mở đường cho ông đến nhà thờ gần Nhà Trắng, hay việc khẳng định có thể khắc phục nạn phân biệt chủng tộc nhanh chóng và dễ dàng, khiến ngay cả một số thành viên đảng Cộng hòa cũng ngao ngán.

Tuy nhiên, các chiến lược gia từ cả phe Dân chủ và Cộng hòa đều gần như nhất trí rằng không ai có thể nói trước một vấn đề như bất bình đẳng chủng tộc sẽ ra sao vào tháng 11, đặc biệt khi cuộc sống và sinh kế của người Mỹ đang bị đe dọa vì Covid-19, cũng như nguy cơ nền kinh tế sụp đổ.

Tổng thống Trump (phải) tại Nhà Trắng hôm 5/4 và Biden, ứng viên tổng thống đảng Dân chủ, tại thành phố Wilmington, bang Delaware hôm 12/3. Ảnh: AP.

Họ cũng lưu ý đảng Dân chủ có thể gặp rắc rối nếu quá tự tin và cho rằng những phát ngôn kích động của Trump sẽ khiến ông phải trả giá trong cuộc bầu cử, sai lầm mà một số thành viên đảng Dân chủ từng mắc phải hồi năm 2016. Bên cạnh đó, phe Dân chủ còn đang đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ các nhà hoạt động cánh tả kêu gọi cắt ngân sách cảnh sát.

“Đây là tin tốt cho Trump. Phe Cộng hòa sẽ nhẹ tay hơn nhiều so với Dân chủ trong vấn đề cải tổ lực lượng cảnh sát”, thượng nghị sĩ Lindsey Graham, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, nhận xét. “Tôi nghĩ hầu hết mọi người, đặc biệt là phụ nữ có con, muốn nhấc điện thoại và gọi cho cảnh sát chứ không phải một nhân viên xã hội”.

Trump từng cố gắng truyền đi thông điệp tương tự về an toàn cộng đồng trước thềm bầu cử giữa nhiệm kỳ hồi năm 2018. Khi đó, Tổng thống Mỹ làm dấy lên mối lo ngại về những đoàn người di cư mà ông nói rằng đang vượt biên và đe dọa người Mỹ, đồng thời cam kết thực thi “luật pháp và trật tự”.

Hiện chưa rõ cách tiếp cận theo luật pháp và trật tự của Trump có giúp ích cho ông vào tháng 11 hay không, do các con số thăm dò còn nhiều mâu thuẫn. Cuộc khảo sát tuần trước của Trung tâm Pew cho thấy 2/3 người Mỹ trưởng thành ủng hộ phong trào “Mạng sống người da màu quan trọng”. 6/10 số người tham gia cũng tin rằng Trump phản ứng sai lầm với các cuộc biểu tình.

Tuy nhiên, cuộc thăm dò mới đây của ABC News-Ipsos cho thấy 64% người Mỹ phản đối nỗ lực cắt giảm ngân sách của cảnh sát. 60% không ủng hộ việc cắt ngân sách của cảnh sát để phân bổ tiền sang các chương trình chăm sóc sức khỏe tâm lý, nhà ở và giáo dục.

Biden tuần trước cho biết ông không ủng hộ lời kêu gọi cắt giảm ngân sách cảnh sát, nhưng phe Cộng hòa vẫn nhân cơ hội này để chỉ trích cựu phó tổng thống Mỹ, một phần bởi ông từng bày tỏ ủng hộ “điều chỉnh viện trợ liên bang cho cảnh sát”, dựa trên việc xem xét liệu họ có “đáp ứng những tiêu chuẩn cơ bản nhất định về cách cư xử thích hợp và sự chính trực” hay không.

Hạ nghị sĩ Dân chủ Jim Clyburn cảnh báo lời kêu gọi cắt ngân sách cảnh sát đang gây ra hiểu lầm trong cuộc tranh luận. “Không ai có ý định đó. Chúng tôi có thể tái cấu trúc lực lượng cảnh sát, hình dung lại chính sách. Sự thật là cảnh sát đóng vai trò quan trọng”, ông nói.

Theo bình luận viên Maeve Reston của CNN, thách thức của Biden trong những tháng tới là tìm điểm chung giữa các bên trong đảng Dân chủ, khi họ đang cho thấy chia rẽ sâu sắc về cách khắc phục nạn phân biệt chủng tộc. Một trong các thế mạnh chủ chốt của Trump là những người ủng hộ ông rất nhiệt tình với chiến dịch tái tranh cử, có thể giúp Tổng thống tạo ra sự đồng thuận trong vấn đề.

Hôm 14/6, Tim Scott và James Lankford, hai thượng nghị sĩ phụ trách kế hoạch cải tổ cảnh sát của đảng Cộng hòa, ám chỉ rằng họ đang xem xét những ý tưởng có thể thu hút được sự đồng thuận lưỡng đảng. Lankford cho biết ông cùng nhóm pháp lý đang thảo luận với cả các chỉ huy cảnh sát và nhà hoạt động, nhằm thu thập “những ý kiến tốt nhất” và tìm ra cách giải quyết vấn đề thực sự.

“Đảng Dân chủ đã đưa ra một đề xuất. Tổng thống cũng đang thực hiện điều này. Chúng tôi sẽ công bố đề xuất từ phía đảng Cộng hòa. Tất cả sẽ được kết hợp. Chúng tôi sẽ cố gắng ban hành những điều luật thích hợp”, Lankford nói.

Trong khi đó, Scott cho biết Trump “đang tham gia một cách hữu ích và có tính xây dựng” vào quá trình soạn thảo luật. Sắc lệnh hành pháp mà Tổng thống dự kiến ban hành trong tuần này “thực sự dựa trên cơ sở dữ liệu quốc gia về những hành vi sai phạm của cảnh sát”.

Theo bình luận viên Reston, các đồng minh của Trump đang tăng cường quảng bá cho vai trò của Tổng thống trong việc đưa ra những cải cách có thể giúp kiềm chế cảnh sát. Trong cuộc phỏng vấn với Fox News tuần trước, Trump cũng bày tỏ bất bình với cảnh sát khống chế bằng cách ghì cổ, quan điểm có thể được lưỡng đảng trong quốc hội đồng thuận.

Mặc dù nhiều người Mỹ bị sốc trước hoạt động đẩy lùi đám đông biểu tình ôn hòa gần Nhà Trắng, các đồng minh của Trump tin thông điệp về luật pháp và trật tự của Trump vẫn có thể chiếm được cảm tình của người dân. Nhiều cố vấn cũng khuyến khích ông điều chỉnh giọng điệu để phù hợp với hoàn cảnh.

Trump hôm 12/6 dường như đã làm theo lời khuyên. Ông tuyên bố sẽ thay đổi lịch trình một buổi vận động tranh cử dự kiến diễn ra tại thành phố Tulsa, bang Oklahoma vào 19/6, ngày kỷ niệm chấm dứt chế độ nô lệ ở Mỹ.

Quyết định tổ chức buổi vận động ở Tulsa được cho là vấn đề lớn, bởi năm 1921 nơi đây từng xảy ra vụ thảm sát hàng trăm người Mỹ gốc Phi, một trong những sự cố bạo lực chủng tộc tồi tệ nhất lịch sử Mỹ. Trump cho biết ông hoãn sự kiện để thể hiện sự tôn trọng với ngày kỷ niệm, dấu hiệu ông đang lắng nghe các cố vấn.

Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau, Trump dường như lại “đổ dầu” vào cuộc chiến, khi ngụ ý trên Twitter rằng ông sẽ không xem Giải Bóng bầu dục Quốc gia nữa, nếu ban tổ chức tiếp tục cho phép các cầu thủ quỳ gối trong lúc quốc ca được phát, hành động thể hiện sự ủng hộ phong trào biểu tình.

Bình luận viên Reston cho rằng không ai có thể biết trước động thái tiếp theo của Trump.