Cuộc chiến Ukraine có thể chấm dứt sau lệnh ngừng bắn 30 ngày?

Chuyên gia cho rằng lệnh ngừng bắn 30 ngày ở Ukraine do Mỹ đề xuất có thể lặp lại các thỏa thuận Minsk từng thất bại trước đây.

Lính Nga khai hỏa pháo về phía lực lượng Ukraine (Ảnh: Sputnik).

“Rõ ràng, Moscow không chấp nhận điều kiện ngừng bắn tạm thời vì điều này sẽ tạo ra một khoảng thời gian nghỉ ngơi cho quân đội Ukraine ”, chuyên gia quan hệ quốc tế Krissada Phromvek, phó giáo sư tại Đại học Ramkhamhaeng , nói với hãng tin Tass (Nga).

“Tôi tin rằng lệnh ngừng bắn 30 ngày sẽ cho Ukraine thời gian để chuẩn bị cho một cuộc đối đầu mới với Nga. Tuy nhiên, Ukraine đang ở thế bất lợi. Đặc biệt, sau khi mất các vùng lãnh thổ ở tỉnh Kursk, họ đã bị từ chối cơ hội đặt ra các điều kiện trong các cuộc đàm phán với Nga”, chuyên gia Phromvek nhận định.

Theo chuyên gia, hiện có “nhiều vấn đề phức tạp phải được giải quyết trước khi đạt được thỏa thuận, ví dụ bao gồm việc đầu hàng quân đội Ukraine ở Kursk, sự công nhận quốc tế đối với các vùng lãnh thổ mà Ukraine đã mất và hiện được xem là của Nga, Kiev ngừng nghĩa vụ quân sự, ngừng viện trợ quân sự của phương Tây và lệnh cấm triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình nước ngoài”.

“Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang nỗ lực để chứng minh rằng Kiev chấp nhận các đề xuất của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuy nhiên, tôi không tin rằng lệnh ngừng bắn trong 30 ngày là một cách tiếp cận khả thi cho các nỗ lực ngừng bắn trong tương lai, vì nguyên nhân gốc rễ vẫn chưa được giải quyết. Giao tranh có thể tiếp tục, lặp lại kịch bản năm 2015 với các thỏa thuận Minsk, vốn cũng nhằm mục đích thiết lập lệnh ngừng bắn ngay lập tức”, chuyên gia nói thêm.

Thỏa thuận Minsk được các nước thuộc Bộ tứ Normandy – gồm Nga, Ukraine, Pháp và Đức – đồng thuận tại thủ đô Minsk của Belarus vào năm 2015, nhằm mục tiêu khép lại cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine giữa chính phủ Ukraine và lực lượng đòi độc lập tại Donbass.

Thỏa thuận có những nội dung cụ thể như: quân đội Ukraine và phe đối lập ở Donetsk và Lugansk, miền Đông Ukraine, nhất trí ngừng bắn, các chiến binh nước ngoài phải rời khỏi Ukraine, phóng thích tù nhân, Donetsk và Lugansk phải tiến hành bầu cử lại, Ukraine sẽ phải thay đổi hiến pháp để trao thêm nhiều quyền hơn nữa cho các vùng thuộc miền Đông nước này và khôi phục mọi hoạt động kinh tế tại miền Đông…

Tuy nhiên, trên thực tế, thỏa thuận này không được triển khai một cách đầy đủ, khiến giao tranh vẫn tiếp tục diễn ra trong những năm qua, mặc dù trước đó, nhiều chuyên gia nhận định thỏa thuận Minsk có thể sẽ giúp định đoạt cục diện căng thẳng biên giới Ukraine.

Vào ngày 11/3, các phái đoàn Mỹ và Ukraine đã đàm phán tại Ả rập Xê út. Theo tuyên bố chung cuối cùng, Kiev đã đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày và ký kết thỏa thuận về khoáng sản với Washington. Đổi lại, Mỹ sẽ ngay lập tức nối lại viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine.

Vào ngày 13/3, Tổng thống Putin bày tỏ sự cảm kích với Tổng thống Trump vì đã tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình và ủng hộ ý tưởng ngừng bắn.

Tuy nhiên, Tổng thống Nga đã nêu ra một số vấn đề quan trọng liên quan đến tình trạng của quân nhân Ukraine đang chiến đấu ở tỉnh Kursk của Nga, các cơ chế giám sát lệnh ngừng bắn và các hành động tiềm tàng của Ukraine trong giai đoạn này.

Theo các điều kiện mới do Tổng thống Putin đưa ra, Ukraine phải ra lệnh cho binh lính ở Kursk đầu hàng, phương Tây phải ngừng cấp vũ khí và Ukraine ngừng huy động quân. Ông nhấn mạnh, bất cứ thỏa thuận nào cũng phải giải quyết nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột Ukraine, mang lại một nền hòa bình bền vững.

Ông Yuri Ushakov, trợ lý của Tổng thống Nga Vladimir Putin, ngày 16/3 cho biết lệnh ngừng bắn thực chất là chiến thuật “câu giờ” của Ukraine trong bối cảnh lực lượng Kiev gặp khó khăn trên tiền tuyến.

“Chúng tôi coi đây là nỗ lực nhằm cung cấp cho lực lượng Ukraine một khoảng dừng trong giai đoạn khó khăn. Quân đội Nga đang tiến quân trên mọi mặt trận và trong bối cảnh này, lệnh ngừng bắn có thể được coi là một cách để Ukraine củng cố vị thế của mình”, ông nói.