Cuộc chiến trên đường của Cảnh sát giao thông

Những ngày qua, rất nhiều ý kiến trái chiều được đưa ra sau khi hình ảnh một thiếu tá cảnh sát giao thông (CSGT) Thanh Hóa bị một đối tượng vi phạm luật giao thông tấn công gây thương tích trước sự chứng kiến của rất nhiều người nhưng tất cả chỉ đứng nhìn. Từ thực tế này đã phản ánh một sự thật rằng CSGT ngày càng trở thành nghề nguy hiểm và đang có một cuộc chiến trên đường giữa CSGT không chỉ với đủ các loại tội phạm mà cả với… người vi phạm luật giao thông…

Sự “cô đơn” của người thực thi pháp luật

Chúng tôi gặp Trần Quang Độ tại trại tạm giam của ông an tỉnh Thanh Hóa ngay sau khi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam 2 tháng đối với Độ về hành vi “chống người thi hành công vụ”. Gương mặt Độ thất thần khi nghe công bố lệnh tạm giam 2 tháng. Nhìn cảnh này, thật khó hình dung đây là kẻ đã vác gạch đập vào đầu CSGT trước đó.

10 giờ ngày 10/5/2014, tại ngã tư đại lộ Lê Lợi, TP Thanh Hóa, Thiếu tá Ngô Hồng Hải, cán bộ Đội CSGT Công an TP Thanh Hóa, đang làm nhiệm vụ chỉ huy điều khiển giao thông đã phát hiện một nam thanh niên điều khiển xe máy vi phạm tín hiệu đèn đỏ nên đã ra hiệu lệnh dừng xe để kiểm tra hành chính…

Người vi phạm luật giao thông còn tấn công gây thương tích.

Tuy nhiên, thanh niên này đã không những không chấp hành mà còn dùng tay, chân tấn công tới tấp vào mặt, người Thiếu tá Hải. Nguy hiểm hơn, đối tượng này còn dùng gạch đập vào đầu làm đồng chí Hải bị thương rồi lên xe bỏ chạy.

Từ những hình ảnh qua video clip do người dân cung cấp, đến 14 giờ cùng ngày, Công an TP Thanh Hóa đã bắt giữ đối tượng Trần Quang Độ, sinh năm 1994 ở phường Phú Sơn, TP Thanh Hóa là thủ phạm đã có hành vi chống người thi hành công vụ.

Tuy nhiên, điều đáng buồn là tại thời điểm Độ tấn công Thiếu tá Hải, có rất nhiều người chứng kiến, thậm chí cả bảo vệ siêu thị, nhưng tất cả chỉ đứng nhìn và rút điện thoại ra quay chứ không có một ai vào can ngăn hay hỗ trợ công an bắt giữ đối tượng.

Chiều ngày 11/5, chúng tôi có mặt tại hiện trường và gặp ông Nguyễn Văn Thắng, vệ sĩ làm nhiệm vụ bảo vệ của Công ty Á Châu, là người có mặt trong clip khi chứng kiến vụ việc, khi được hỏi là tại sao khi nhìn thấy cảnh tượng ấy mà lại khoanh tay đứng nhìn, ông này vẫn biện minh cho hành động vô cảm của mình là không phải nhiệm vụ của ông ta. Thực tế này đã phản ánh tình trạng thay vì “giữa đường thấy chuyện bất bình chẳng tha”, giờ đây có một bộ phận người dân tỏ ra vô cảm trước cái xấu, cái ác vì “đó không phải là việc của mình”, nhưng nếu có chuyện gì xảy ra thì chắc chắn việc đầu tiên là người ta sẽ… gọi Công an để cầu cứu.

Thiếu tá Hải đang điều trị tại Bệnh xá Công an Thanh Hóa.

Trong những ngày qua, không chỉ trên báo, mà cả các diễn đàn mạng, đã có không ít ý kiến đưa ra bình luận về sự “cô đơn” của người thực thi pháp luật khi không một ai can ngăn hay hỗ trợ Thiếu tá CSGT trấn áp kẻ côn đồ.

Trên một tờ báo, có độc giả đã viết cả một bài rất dài, trong đó có cho rằng đó là một sự vô cảm không thể chấp nhận được. “Tôi nhìn cảnh bao nhiêu người đàn ông sức dài vai rộng đứng thản nhiên nhìn một CSGT bị gã thanh niên hành hung mà thấy cay đắng quá. Vì nó phản ánh đúng hiện trạng xã hội bây giờ, tất cả đều chọn cách “mũ ni che tai”.

Tinh thần thượng tôn pháp luật có còn không? Câu trả lời là không. Bởi một thanh niên vắt mũi chưa sạch đã dám hành hung người bảo vệ pháp luật cho dù trước đó bản thân vi phạm Luật Giao thông, vượt đèn đỏ. Tinh thần xả thân vì chính nghĩa có còn không? Cũng là không, bởi bao nhiêu người dân đã thờ ơ đứng nhìn kẻ xấu hành hung công an mà không dám (hoặc đáng sợ hơn là không thèm) đứng về lẽ phải”.

Rõ ràng cái sự vô cảm này là rất đáng lên án, nhưng tất cả cũng chỉ dừng lại ở mức độ lên án mà thôi chứ không thể xử lý người vô cảm được. Khi nghe chúng tôi đặt vấn đề về sự vô cảm của một số người dân khi chứng kiến vụ việc này, Đại tá Khương Duy Oanh, Phó giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa, cũng chỉ có thể trả lời rằng “nhân vụ việc này, chúng tôi đề nghị các cấp, các ngành và mọi người dân quan tâm đến công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, nêu cao cảnh giác, phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm và chủ động thông tin cho lực lượng Công an. Khi có hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm xảy ra tích cực phối hợp, giúp đỡ lực lượng công an ngăn chặn, bắt giữ đối tượng để xử lý, đảm bảo tốt trật tự an toàn xã hội…”.

Một câu hỏi được nhiều người đưa ra là: “Tại sao người cảnh sát lại chịu nhẫn nhục như vậy khi anh ta rõ ràng có súng trong tay?”.

Hẳn cho tới bây giờ nhiều người vẫn chưa quên, vào tháng 7/2013, cũng tại TP Thanh Hóa, trong khi đang làm nhiệm vụ tại bục điều khiển giao thông thuộc ngã 4 đường Trần Phú – Lê Quý Đôn, phường Ba Đình, Đại úy Trần Ngọc Hoàng, cán bộ Đội CSGT Công an TP Thanh Hóa phát hiện hai thanh niên điều khiển xe môtô vượt đèn đỏ.

Đại úy Hoàng đã thổi còi, ra tín hiệu yêu cầu người điều khiển phương tiện dừng xe, nhưng hai người này vừa bỏ chạy, vừa lạng lách, ép không cho Đại úy Hoàng vượt lên, thậm chí người ngồi sau còn lấy mũ bảo hiểm đập về phía Đại úy Hoàng thách thức.

Dù Đại úy Hoàng đã dùng súng bắn đạn cao su được trang bị bắn liên tục 3 phát chỉ thiên cảnh cáo, nhưng đối tượng vẫn không dừng xe. Đại úy Hoàng tiếp tục dùng súng chĩa về phía hai người vi phạm, làm một người bị thương vào gò má trái, một người bị trúng bả vai.

Mặc dù phần đông người dân sau khi xem clip đều bức xúc trước hành vi của hai người vi phạm và cho rằng cần phải nổ súng, nhưng theo quy định của pháp luật hiện hành thì hành động của Đại úy Hoàng lại là khuyết điểm thiếu kiềm chế, sử dụng súng khi chưa cần thiết. Sau đó, Đại úy Trần Ngọc Hoàng bị xử lý hành chính, chuyển công tác khác, vì đã vi phạm là trực tiếp xâm hại sức khỏe của người khác trong quá trình thi hành nhiệm vụ.

Trong khi vây bắt chiếc xe mang biển số Lào bỏ chạy, chiếc xe của CSGT Thanh Hóa hư hỏng nặng và 1 cán bộ bị thương.

Năm 2013, khi Bộ Công an đưa ra dự thảo Nghị định quy định các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi chống người thi hành công vụ, trong đó đề xuất trong trường hợp có căn cứ thực tế để cho rằng hành vi chống người thi hành công vụ sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng về tính mạng, sức khỏe, tài sản của người thi hành công vụ hoặc của người khác hoặc có dấu hiệu của một tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng thì người thi hành công vụ được sử dụng công cụ hỗ trợ, phương tiện kỹ thuật hoặc nổ súng trực tiếp vào người và phương tiện vi phạm để phòng vệ, tấn công, vô hiệu hóa hành vi chống người thi hành công vụ, kịp thời ngăn chặn hậu quả xảy ra và bắt giữ người có hành vi chống người thi hành công vụ. Tuy nhiên, ngay sau đó, rất nhiều người đã lên tiếng phản đối đề xuất này.

CSGT: Nghề lắm áp lực và nguy hiểm

Công việc của CSGT rất vất vả và luôn phải chịu nhiều áp lực, bất kể nắng hay mưa, đến ca trực là phải ra đường làm nhiệm vụ. Đấy là vào lúc bình thường, còn vào dịp lễ tết, khi mà mật độ phương tiện gia tăng bất thường thì hầu hết đều phải xuống đường.

Thượng tá Nguyễn Hữu Luyện, Phó phòng Hướng dẫn luật và điều tra xử lý tai nạn giao thông, Cục CSGT đường bộ – đường sắt, cho biết có tới 70% quân số của các phòng CSGT đường bộ – đường sắt thường mắc các bệnh về đường hô hấp.

Cách đây không lâu, bác sỹ Lý Trần Tình, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Hà Nội, đưa ra một thông tin khá sốc rằng thời gian vừa qua cũng có khá nhiều CSGT đến bệnh viện và mời các bác sĩ của bệnh viện về nhà khám liên quan đến áp lực về tâm lý, đau đầu, mất ngủ…

Trần Quang Độ tại Trại tạm giam Công an Thanh Hóa.

Có ra đường bây giờ mới thấy CSGT là nghề luôn thường trực hiểm nguy khi thường xuyên phải đối mặt với các loại tội phạm. Theo thống kê của Cục CSGT đường bộ – đường sắt, năm 2013, thông qua công tác tuần tra kiểm soát, lực lượng CSGT đã bắt giữ 686 đối tượng hình sự, trong đó có 124 đối tượng vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy, 28 đối tượng cướp, cướp giật, 15 đối tượng truy nã… thu 208 bánh hêrôin, 8,95 kg thuốc phiện; 29 khẩu súng các loại, 117 viên đạn; 54 kg thuốc nổ, 80 gói thuốc nổ …

Gần đây nhất, vào trưa 25/4, trong khi tham gia vây bắt chiếc xe ôtô mang biển kiểm soát Lào (UN-6069) của các đối tượng người Lào buôn ma túy đang bị Công an Hà Nội truy đuổi, Trung tá Lê Văn Duẩn, cán bộ Phòng CSGT Thanh Hóa đã bị thương do đối tượng đã dùng ôtô đâm thẳng vào xe khiến chiếc xe cũng bị hư hỏng nặng.

Nhưng, còn một nguy cơ luôn thường trực nữa là người vi phạm Luật Giao thông chống trả khi bị xử lý. Từ năm 2002 đến tháng 6/2012, cả nước đã xảy ra hơn 8.500 vụ chống người thi hành công vụ. Trong đó có tới hơn 90% số vụ chống người thi hành công vụ là chống lại lực lượng Công an, chủ yếu trong lĩnh vực đảm bảo trật tự an toàn giao thông, trật tự công cộng, đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm phạm trật tự an toàn xã hội, tội phạm ma túy và giải quyết các vụ việc về an ninh trật tự ở cơ sở.

Theo thống kê của Cục CSGT đường bộ – đường sắt, năm 2012, cả nước xảy ra 62 vụ CSGT bị chống trả trong khi thi hành công vụ, làm 1 đồng chí hy sinh, 16 đồng chí bị thương; năm 2013, xảy ra 32 vụ, làm 12 đồng chí bị thương; 4 tháng đầu năm 2014, đã xảy ra 4 vụ, làm 4 đồng chí bị thương.

Mới đây, vào chiều ngày 9/4, trên Quốc lộ 6, tổ tuần tra của Phòng CSGT Công an tỉnh Hòa Bình khi làm nhiệm vụ tại địa bàn thị trấn huyện Cao Phong phát hiện xe ôtô biển kiểm soát 28A-002.39 đi hướng Sơn La – Hà Nội vi phạm tốc độ. Trung úy Dương Vũ Hoàng đã ra hiệu lệnh để dừng chiếc xe trên khi xe đang cách vị trí kiểm tra khoảng 70m.

Khi thấy chiếc xe dừng lại, Trung úy Hoàng tiến về phía đầu xe để chuẩn bị kiểm tra thì bị lái xe bất ngờ tăng tốc đâm thẳng vào người đồng chí Hoàng, làm đồng chí bị hất lên nắp capo của xe ôtô. Sau đó, xe tiếp tục tăng tốc di chuyển khoảng 30m khiến đồng chí Hoàng bị hất rơi xuống phía đầu xe, cuốn vào gầm xe và bị kéo lê trên đường khoảng 15m. Sau khi đồng chí Hoàng thoát khỏi gầm xe, lái xe ô tiếp tục bỏ chạy theo hướng Hà Nội.

Cú đâm trực diện, lại bị cuốn vào gầm xe khiến Trung úy Hoàng bị gãy 7 xương sườn, xương bả vai phải, chấn thương vùng đầu và phải đưa về Bệnh viện Việt – Đức cấp cứu.

Điều đáng nói là đối tượng có hành vi rất dã man này là Phạm Khánh Dương, hộ khẩu thường trú tại tổ 10 phường Thịnh Lang, TP Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, hiện là cán bộ thuộc Chi cục Thi hành án dân sự huyện Cao Phong. Trước hành vi này, Công an tỉnh Hòa Bình đã ra quyết định khởi tố Phạm Khánh Dương tội “giết người”.

Trở lại với vấn đề khi nào người thực thi công vụ được nổ súng trấn áp, Tiến sĩ – luật sư Lê Thành Vinh, Phó tổng giám đốc Công ty Luật TNHH SMiC, cho rằng người thi hành công vụ phải ý thức rõ trách nhiệm đối với hành vi thi hành công vụ của mình. Để tránh lạm dụng, pháp luật cần quy định rõ thẩm quyền của người thi hành công vụ được tới đâu, họ được làm gì trong tình huống nào. Việc giải quyết bài toán xử lý một số đối tượng có thái độ coi thường pháp luật quá mức cũng cần phải được luật hóa cụ thể.

Luật sư Vinh cho rằng nếu Việt Nam mở rộng thêm các trường hợp cảnh sát được quyền sử dụng vũ khí thì cần quy định cụ thể các trường hợp nào là cấp thiết cũng như quy định chế tài nghiêm khắc đối với các trường hợp lạm dụng vũ khí.

Theo An Ninh Thế Giới