Cuộc chiến dầu mỏ chống Nga đang mất dần động lực

Theo một báo cáo mới, doanh thu từ dầu mỏ của Nga đã tăng trở lại vào tháng 3 và tháng 4, đạt mức cao nhất kể từ tháng 11/2022.

Doanh thu dầu của Nga phục hồi

Tàu chở dầu nằm ở vùng biển gần Ceuta, Tây Ban Nha đang vận chuyển dầu thô từ Nga tới thị trường châu Á. Ảnh: Getty Images

Theo kênh CNBC, phân tích do Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) ở Phần Lan công bố ngày 24/5 cho thấy doanh thu xuất khẩu dầu mỏ của Nga đã phục hồi so với mức đạt được vào tháng 1 và tháng 2.

Phân tích cho thấy gần đây, Nga đã có thể tăng trở lại thu nhập từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch bất chấp bị phương Tây áp đặt đặt lệnh cấm nhập khẩu và mức trần giá dầu.

Thông tin trên xuất hiện chưa đầy một tuần sau khi các nhà lãnh đạo Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) kết thúc Hội nghị thượng đỉnh ở Hiroshima (Nhật Bản) với nhận định rằng giá trần áp với các sản phẩm dầu mỏ và dầu mỏ của Nga đang phát huy tác dụng, doanh thu của Nga giảm, giá dầu mỏ và khí đốt giảm đang mang lại lợi ích cho các nước trên thế giới.

Tuy nhiên, các nhà phân tích năng lượng tại CREA cho rằng việc phương Tây không thể điều chỉnh trần giá và thực thi chính sách này đã khiến các biện pháp trừng phạt mất động lực, tính toàn vẹn và độ tin cậy.

Ông Lauri Myllyvirta, nhà phân tích CREA và đồng tác giả của báo cáo trên, cho biết: “EU đã thất bại trong cam kết xem xét lại mức giá trần hai tháng một lần để đảm bảo rằng giá trần luôn thấp hơn giá thị trường trung bình. Đây là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy quá trình thực thi không hiệu quả”.

Vào đầu năm 2023, dữ liệu cho thấy doanh thu của Nga từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch đã giảm trong tháng 12/2022. Điều này dường như nhấn mạnh hiệu quả của các biện pháp nhằm vào doanh thu dầu mỏ của Nga và làm dấy lên những lời kêu gọi về các biện pháp thậm chí còn cứng rắn hơn để giúp Ukraine thắng thế.

Tuy nhiên, những kết luận mới nhất của CREA cho thấy doanh thu từ thuế dầu mỏ của Nga trong tháng 4 đã tăng 6% so với tháng trước nhờ doanh thu xuất khẩu tăng trong tháng 3.

Trước đó, doanh thu của Nga thấp hơn đáng kể so với mức được ghi nhận vào tháng 4/2022, khi giá dầu tăng vọt.

Theo báo cáo, doanh thu xuất khẩu dầu của Nga trong tháng 3 tăng đã giúp thu thuế khai thác khoáng sản của Nga trong tháng 4 phục hồi 5% so với tháng trước và dự kiến mức tăng thậm chí còn lớn hơn vào tháng 5.

Điều đó có nghĩa là sau khi chạm đáy vào đầu năm 2023, nguồn thu từ thuế dầu mỏ của Nga đã phục hồi nhờ doanh số tăng lên.

Ông Isaac Levi, nhà phân tích năng lượng tại CREA, nhận định: “Doanh thu thuế của Điện Kremlin liên quan chặt chẽ tới giá dầu thô của Nga, cho thấy tầm quan trọng của biện pháp áp trần giá dầu. Nga cũng đang thay đổi chế độ thuế để giảm bớt tác động của giá trần. Trừ khi phương Tây hành động để hạ thấp mức trần giá và giải quyết vấn đề thực thi, nếu không những thay đổi cơ cấu thuế dầu của Nga sẽ khiến giá dầu thô Nga tiến sát hơn mức chuẩn quốc tế, dẫn đến doanh thu từ dầu của Nga phục hồi hơn và cho thấy thất bại tổng thể của hệ thống trần giá”.

Phân tích của CREA cho biết kể từ khi Liên minh châu Âu (EU) áp đặt lệnh cấm nhập khẩu và khi G7 áp mức giá trần với dầu Nga, Nga đã kiếm được khoảng 58 tỷ ero từ xuất khẩu dầu vận chuyển bằng đường biển.

Phần lớn trong số đó được vận chuyển trên các tàu chở dầu do châu Âu sở hữu hoặc bảo hiểm. CREA cho biết doanh thu của Nga có thể bị cắt giảm thêm 22 tỷ euro nếu giá trần dầu thô giảm xuống 30 USD/thùng và giá trần của các sản phẩm dầu được thay đổi tương ứng.

Mục tiêu của trần giá

Toàn cảnh cơ sở lọc dầu ở giếng dầu Vankorskoye thuộc vùng Krasnoyarsk, Nga. Ảnh: Reuters/TTXVN

Trước đó, G7, Australia và EU đã áp dụng mức trần giá 60 USD/thùng đối với dầu của Nga từ ngày 5/12/2022. Động thái này diễn ra cùng với động thái của EU và Anh nhằm áp đặt lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển.

Kết hợp lại, các biện pháp này nhằm cắt giảm doanh thu xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch của Nga.

Vào tháng 2, các nước phương Tây tiếp tục áp trần giá 100 USD/thùng với các sản phẩm xăng dầu của Nga như dầu diesel và mức trần 45 USD/thùng với các sản phẩm dầu mỏ của Nga như dầu mazut.

Mục đích của chính sách trần giá là hạn chế nguồn thu từ dầu của Nga mà vẫn để dầu Nga chảy trên thị trường. Bộ Tài chính Mỹ cho biết trong một bản cập nhật vào tuần trước rằng gần 6 tháng sau khi thực hiện trần giá, chính sách này đã đạt được cả hai mục tiêu.

Bộ Tài chính Mỹ ước tính doanh thu từ dầu mỏ của Nga đã giảm xuống chỉ còn 23% ngân sách Nga trong năm nay, giảm từ 30% xuống 35% tổng ngân sách Nga trước khi Nga đưa quân vào Ukraine hồi tháng 2/2022.