Cuộc chiến chống dịch Covid-19 trên mặt trận báo chí – truyền thông ở Việt Nam

Tròn 50 ngày Việt Nam không có ca lây nhiễm Covid-19 ra cộng đồng. Các ca mắc từ bên ngoài đều được cách ly ngay sau khi nhập cảnh, không có trường hợp mắc Covid-19 nào tử vong.

Kết quả này cho thấy Việt Nam đã, đang từng bước khống chế, đẩy lùi dịch Covid-19 với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị bằng các biện pháp tổng thể, cả trên phương diện phòng, chống trực tiếp và gián tiếp, trong đó có vai trò rất lớn của báo chí – truyền thông.

Việt Nam đã, đang từng bước khống chế, đẩy lùi dịch Covid-19 với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị bằng các biện pháp tổng thể, cả trên phương diện phòng, chống trực tiếp và gián tiếp, trong đó có vai trò rất lớn của báo chí – truyền thông

Vai trò quan trọng của báo chí

Trong cuộc chiến chống dịch Covid-19, không thể không nhắc đến vai trò chủ lực của báo chí trên mặt trận văn hóa tư tưởng, như thông tin – tuyên truyền các chính sách của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19. Báo chí luôn có mặt kịp thời tại các “điểm nóng” về dịch bệnh, kịp thời phản ánh thực tế tình hình dịch bệnh ở trong nước và quốc tế; góp phần khích lệ, động viên, lan tỏa các tấm gương người tốt – việc tốt trong xã hội cùng chung tay đẩy lùi dịch bệnh…

Trong những ngày dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, cả nước chung sức đối phó với dịch bệnh, đó cũng là những ngày thực sự áp lực với những người làm báo. Hoạt động của ngành nghề khác có thể tạm dừng, nhưng dòng tin tức của báo chí luôn luôn phải chảy mãi với thời cuộc. Theo nhận định của Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông, báo chí đã tuyên truyền tích cực, rõ rệt về công tác phòng, chống dịch Covid-19. Công tác chỉ đạo được thực hiện theo mô hình tác chiến hiệu quả, tương tác cao, trở thành nguồn tin ban đầu để các báo cập nhật thông tin.

Các cơ quan báo chí không chạy theo việc đưa tin tức đơn thuần về các ca bệnh, mà tăng cường thông tin tuyên truyền việc ứng xử đối với người bệnh, người bị cách ly, khuyến cáo không kỳ thị những nhóm người mắc bệnh. Báo chí cũng đã chuyển hướng mạnh với những tin, bài nhân văn, chống lại sự kỳ thị, tổ chức các tuyến bài dài hơi, chất lượng, đưa thông điệp để người dân sống tốt, an toàn, ý nghĩa hơn, quan tâm đến người già, gia đình, hướng nội hơn. Nhiều cơ quan báo chí đã kịp thời đưa tin, bài về những mục tiêu kép vừa phòng, chống dịch thành công vừa phát triển kinh tế-xã hội, phản ánh những mô hình vượt khó của doanh nghiệp, tổ chức, những cách làm hay, sáng tạo trong bối cảnh kinh tế khó khăn…

Trung tuần tháng 5-2020, Công ty phân tích dữ liệu và nghiên cứu thị trường YouGov (Anh) đã công bố cuộc thăm dò ý kiến độc giả để đo lường mức độ tín nhiệm đối với truyền thông tại một số quốc gia trên thế giới liên quan đến việc đưa tin về dịch Covid-19. Trong số đó, 89% số người Việt Nam được hỏi cho biết họ tin tưởng vào truyền thông trong nước. Phân tích cũng chỉ ra rằng có đến 97% người Việt Nam tin tưởng Chính phủ xử lý rất tốt dịch Covid-19. Những con số này phần nào thể hiện tính đúng đắn và hiệu quả của công tác thông tin – tuyên truyền về phòng, chống dịch Covid-19 tại Việt Nam.

Phát huy hiệu quả các phương tiện truyền thông

Thành quả bước đầu của Việt Nam trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 đã được quốc tế đánh giá cao. Ngày 8-4-2020, tờ Workers World của Đảng Công nhân thế giới (WWP) tại Mỹ đăng bài viết cho rằng đại dịch Covid-19 đã bắt đầu cho thấy những sự khác biệt rõ rệt trong cách phản ứng khẩn cấp của các quốc gia trên toàn cầu. Workers World đánh giá Việt Nam là một điển hình trong việc kiểm soát Covid-19.

Một trong những điểm đáng ghi nhận trong công tác phòng, chống dịch theo bài viết, đó là Việt Nam đã sử dụng rất hiệu quả các phương tiện truyền thông xã hội và công nghệ thông tin để tuyên truyền chống Covid-19 khi gần 90% dân số có điện thoại thông minh hoặc điện thoại di động.

Chính phủ sử dụng các ứng dụng và nhiều kênh khác nhau để nhanh chóng cảnh báo người dân về các trường hợp và khu vực nghi nhiễm, giúp mọi người được xét nghiệm và cập nhật thông tin chính xác về mặt khoa học để giảm thiểu nguy cơ phơi nhiễm virus. Bộ Y tế Việt Nam còn sản xuất một video âm nhạc hấp dẫn để hướng dẫn mọi người kỹ thuật rửa tay đúng cách và các biện pháp khác để giảm lây nhiễm… Bài báo kết luận, Việt Nam là tấm gương cho cả các nước đang phát triển và các quốc gia phát triển trong cuộc chiến chống Covid-19.

Tổ chức truyền thông quốc tế Project Syndicate nêu rõ nghiên cứu về chính sách phòng, chống dịch của Việt Nam cho thấy thành công ban đầu trong việc làm chậm tốc độ lây lan của virus có được nhờ chính quyền đã tập trung vào truyền thông và tuyên truyền cho người dân ý thức phòng bệnh thông qua các nền tảng công nghệ và tích cực truy tìm mầm bệnh.

Truyền thông minh bạch và sự hợp tác giữa Chính phủ và người dân đã giúp Việt Nam kiềm chế số ca lây nhiễm ở mức thấp. Ngay cả khi đối phó với làn sóng dịch bệnh “nhập khẩu” từ nước ngoài, Việt Nam đã xử lý khủng hoảng hiệu quả và tránh được nguy cơ trở thành một “điểm nóng” về Covid-19. Project Syndicate cho rằng việc 65% trong số khoảng 96 triệu dân Việt Nam có khả năng tiếp cận Internet, các kênh thông tin chính thống và truyền thông xã hội (60% trong số đó có sử dụng mạng xã hội Facebook) đã giúp công tác chia sẻ thông tin về dịch bệnh diễn ra hiệu quả…