Cuộc chạy đua đưa Mỹ – Triều tới bàn đàm phán lịch sử

Quyết định chóng vánh của Tổng thống Mỹ Donald Trump khi chấp nhận lời mời gặp mặt nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã dẫn tới một loạt cuộc gặp bí mật giữa các bên để đảm bảo sự kiện lịch sử này có thể diễn ra vào tháng 5 tới.

Các bên nhóm họp

Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un xuất hiện trong bản tin của truyền hình Hàn Quốc (Ảnh: Reuters)

Trong những ngày vừa qua, các đặc phái viên của các nước đã phải đáp chuyến bay qua lại giữa các quốc gia châu Á, châu Âu và Mỹ để tổ chức các cuộc hội đàm từ Stockholm, Thụy Điển cho tới San Francisco, Mỹ để thảo luận về thời gian, địa điểm, đặc biệt là nội dung mà các bên muốn trao đổi trong cuộc gặp đầu tiên giữa Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un.

Các quan chức Hàn Quốc và Triều Tiên, cùng các đại diện từ Mỹ, đã có cuộc gặp tại Phần Lan hôm 19/3 để trao đổi về chủ đề phi hạt nhân hóa. 6 đại biểu từ mỗi nước tham dự cuộc hội đàm, mở màn bằng bữa tiệc tối do nước chủ nhà Phần Lan chủ trì.

Theo Kimmo Lahdevirta, một quan chức thuộc Bộ Ngoại giao Phần Lan, các cuộc hội đàm “kênh 1.5″ lần này sẽ có sự tham gia của các quan chức chính phủ đương nhiệm và các chuyên gia ngoài chính phủ. Tuy nhiên, các đại diện của Mỹ tham gia hội đàm không phải là các quan chức chính phủ đương nhiệm.

Ngoài ra, một số cuộc gặp khác cũng đã và đang diễn ra giữa quan chức các nước, bao gồm cuộc hội đàm giữa Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung-wha với Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg ở Brussels, Bỉ ngày 19/3 và với Hội đồng Đối ngoại không chính thức của Liên minh châu Âu (EU).

Tại Mỹ, Đối thoại Quốc phòng Phối hợp Mỹ – Hàn (KIDD) với chủ đề hợp tác quân sự giữa hai quốc gia đồng minh dự kiến sẽ diễn ra trong hai ngày 19-20/3 tại Washington.

Quan chức cấp cao gặp mặt

Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong Ho tới Thụy Điển ngày 15/3 (Ảnh: AFP)

Các cuộc hội đàm trên là những diễn biến ngoại giao mới nhất để chuẩn bị cho cuộc gặp cấp cao lịch sử giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ – Triều. Cuối tuần trước, các quan chức an ninh cấp cao của Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản đã nhóm họp ở San Francisco để thảo luận về các cuộc hội đàm sắp diễn ra.

Theo thông báo của Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc hôm 18/3, quan chức an ninh cấp cao Hàn Quốc Chung Eui-yong đã gặp Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ H.R. McMaster và Cố vấn An ninh Quốc gia Nhật Bản Shotaro Yachi, thống nhất về “tầm quan trọng của việc không lặp lại những thất bại trong quá khứ và tiếp tục phối hợp chặt chẽ với nhau trong những tuần tới”.

Cùng lúc, Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong Ho cũng đáp chuyến bay tới Thụy Điển để gặp người đồng cấp Margot Wallstrom và dự cuộc hội đàm kéo dài 3 ngày. Chuyến đi này là động thái ngoại giao rõ rệt nhất của chính quyền Triều Tiên từ sau khi Tổng thống Trump thông báo sẵn sàng gặp nhà lãnh đạo Kim Jong-un.

Trước khi Ngoại trưởng Triều Tiên tới thủ đô Stockholm của Thụy Điển, các đặc phái viên Hàn Quốc cũng đã tới thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc), Tokyo (Nhật Bản) và Moscow (Nga) để thông báo và xoa dịu nỗi lo ngại về các cuộc đối thoại dự kiến diễn ra với Triều Tiên.

Do Mỹ không có cơ sở ngoại giao tại Triều Tiên nên Thụy Điển đóng vai trò như một kênh kết nối giữa hai nước. Thủ tướng Thụy Điển Stefan Lofven cho biết Stockholm sẵn sàng đăng cai tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều. Mặc dù không tham gia trực tiếp vào các cuộc đàm phán, song Phần Lan cũng đang đóng góp vai trò làm nơi đón tiếp quan chức các nước tới hội đàm.

Nội dung đàm phán

3 công dân Mỹ Kim Hak Song, Kim Dong Chul, Kim Sang Duk bị Triều Tiên bắt giữ. (Ảnh: Facebook)

Tổng thống Trump ban đầu cho biết cuộc gặp với nhà lãnh đạo Triều Tiên có thể diễn ra “trước tháng 5″. Đối với cuộc gặp cấp cao đầu tiên giữa nguyên thủ hai nước từng có nhiều căng thẳng và thảo luận về chủ đề phức tạp như chương trình hạt nhân, khung thời gian do ông Trump đưa ra được đánh giá là “lạc quan”.

Các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Triều Tiên mới ở những bước đầu tiên và hiện vẫn còn nhiều việc cần phải làm. Một trong những vấn đề mấu chốt mà hai bên có thể đàm phán là số phận của 3 công dân Mỹ, gồm Kim Song Duk, Kim Hak Song và Kim Dong Chul – những người đang bị chính quyền Triều Tiên giam giữ. Một số nguồn tin nói với CNNrằng Thụy Điển đang hỗ trợ đàm phán để thả 3 công dân này.

Kim Hak Song và Kim Sang Duk bị bắt hồi năm 2017 với cáo buộc thực hiện các hành vi “thù địch” chống đối chính quyền Triều Tiên, trong khi Kim Dong Chul bị bắt năm 2015 và phạt tù 10 năm vì cáo buộc gián điệp.

Theo Adam Mount, nhà nghiên cứu cấp cao tại Hiệp hội các nhà khoa học Mỹ, việc trả tự do cho 3 công dân Mỹ bị Triều Tiên bắt giữ nên được tiến hành trước khi cuộc gặp Donald Trump – Kim Jong-un diễn ra.

“Việc thả những người bị bắt giữ nên được xem là điều kiện tiên quyết để Tổng thống Mỹ đồng ý gặp ông Kim Jong-un. Đây là một kế hoạch dễ dàng và nhiều khả năng sẽ thành công, thay vì chúng ta chấp thuận (lời mời gặp mặt) ngay lập tức”, ông Mount nhận định.

Chuyên gia Mount cho rằng phía Triều Tiên cũng đang làm những gì có thể để xúc tiến các cuộc hội đàm với Mỹ.

“Có dấu hiệu cho thấy Triều Tiên nghiêm túc về việc thỏa thuận. Họ dường như đang cố gắng đạt được một thỏa thuận thực sự”, ông Mount nói thêm.

Ngoài ra, một vấn đề khác mà Mỹ và các đồng minh có thể đàm phán với Triều Tiên là quy mô các cuộc tập trận quân sự chung giữa Mỹ và Hàn Quốc. Theo một quan chức Hàn Quốc giấu tên, kế hoạch tập trận giữa Mỹ và Hàn Quốc sẽ được công bố trong ngày hôm nay 20/3 sau khi bị trì hoãn trong thời gian diễn ra Thế vận hội mùa Đông tại Hàn Quốc. Trước đó, quân đội Mỹ – Hàn nhất trí tạm dừng tập trận để tránh chọc giận Triều Tiên sau khi Bình Nhưỡng đồng ý cử đoàn vận động viên sang quốc gia láng giềng dự Thế vận hội.

“Nếu họ (Triều Tiên) đã thay đổi, đó là dấu hiệu cho thấy họ muốn cuộc đàm phán hiệu quả nhất có thể. Nếu Mỹ và Hàn Quốc có thể dừng các cuộc tập trận để đối lấy việc Triều Tiên dừng các vụ thử hạt nhân và tên lửa, đó sẽ là thỏa thuận trao đổi rất tốt”, chuyên gia Mount nhận định.

Thành Đạt

Theo Dantri