Cuộc chạy đua của các ngân hàng trung ương với tiền kỹ thuật số

Việc hạn chế sử dụng tiền mặt đang thúc đẩy sự bùng nổ tiền kỹ thuật số.

Ở bất kỳ mức độ nào, các cảnh báo của chính phủ về giao dịch tiền điện tử không suy ra tính bất hợp pháp của chúng. Ảnh: LI

Theo CNBC, các ngân hàng trung ương đang đẩy nhanh công việc của họ về tiền tệ kỹ thuật số.

Đầu năm nay, cuộc khảo sát mới nhất của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế cho thấy 86% trong số 65 ngân hàng trung ương đang thực hiện một số hình thức công việc về tiền tệ kỹ thuật số.

Điều gì đã thúc đẩy hoạt động này?

Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ý Piero Cipollone nói rằng: sự tập trung ngày càng tăng vào các đồng tiền kỹ thuật số bắt nguồn từ việc chuyển sang dung đồng tiền này để thay thế tiền mặt nói chung. Điều này có thể làm suy yếu một trong những chức năng cơ bản của ngân hàng trung ương”.

“Trong một môi trường mà tiền mặt ngày càng ít được sử dụng bởi cả khách hàng và người bán vì toàn bộ hệ sinh thái đang chuyển sang số hóa, bạn muốn thay thế chức năng của tiền mặt bằng một thứ gì đó kỹ thuật số nhưng về mặt khái niệm càng gần với tiền mặt càng tốt”, ông Piero Cipollone nói thêm.

Ông Benoit Coeure, cựu thành viên của Ngân hàng Trung ương Châu Âu và hiện là người đứng đầu Trung tâm Đổi mới BIS, cho rằng chúng ta nên coi tiền kỹ thuật số như một dạng giấy bạc ngân hàng. Nó là một “phương tiện mang tiền do ngân hàng trung ương đến cơ sở hạ tầng mới hiện đại”.

Tuy nhiên, việc sử dụng tiền mặt ngày càng giảm có thể không phải là lý do duy nhất.

Người đứng đầu khu vực Châu Á – Thái Bình Dương Grant Wilson của công ty chiến lược Exante Data nói rằng phần lớn nghiên cứu về tiền kỹ thuật số đã được theo dõi nhanh chóng khi Facebook bắt đầu tham gia vào một dự án đồng tiền ổn định có tên là Libra (nay được gọi là Diem), có thể có những tác động hệ thống tiềm ẩn đối với hệ thống tài chính.

Ông Grant Wilson giải thích rằng “tại thời điểm đó, các ngân hàng trung ương bắt đầu nhận ra rằng họ đang bị đe dọa. Vì vậy, nếu chúng ta không thể đánh bại họ thì hãy tham gia cùng họ. Điều đó rất rõ ràng sau khi Libra được ban hành”.

Hầu hết các cảnh báo của chính phủ đều ghi nhận rủi ro gia tăng do sự biến động cao liên quan đến tiền điện tử và thực tế là nhiều tổ chức hỗ trợ các giao dịch như vậy không được kiểm soát. Ảnh: iStock.

Những lợi ích là gì?

Các đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương sẽ được hưởng lợi từ phần lớn công nghệ tương tự của tiền điện tử tư nhân, cho phép thanh toán ngay lập tức, giải quyết nhanh hơn và chi phí giao dịch thấp hơn, đặc biệt là đối với thanh toán xuyên biên giới.

Chúng cũng có thể là một phương tiện để đảm bảo như một công cụ tài chính để tiếp cận các bộ phận dân cư không có ngân hàng. Tuy nhiên, trái ngược với tiền điện tử tư nhân, tiền kỹ thuật số sẽ được tập trung hóa và mọi đơn vị tiền tệ kỹ thuật số sẽ có cùng giá trị như một đơn vị tiền mặt.

Không có sự đồng thuận về cách thức ban hành đồng tiền kỹ thuật số. Hai hình thức chính đang được khám phá là bán buôn hoặc bán lẻ. Và đó sẽ là các loại tiền kỹ thuật số có sẵn cho công chúng.

Giống như cách tiền mặt của ngân hàng trung ương được in và phân phối thông qua hệ thống ngân hàng thương mại, một trong những phương pháp phổ biến để phát hành tiền kỹ thuật số là thông qua hệ thống “hai cấp”. Theo đó ngân hàng trung ương sẽ phát hành một mã thông báo sẽ được chuyển cho các ngân hàng thương mại để phân bổ. Mọi giao dịch sẽ được ghi lại trên một sổ tổng kỹ thuật số do ngân hàng trung ương nắm giữ, nhưng tiền sẽ được lưu trữ trong một ngân hàng thương mại trong một ví kỹ thuật số duy nhất cho mỗi người dùng.

Một trong những lo ngại là sự gia tăng của tiền kỹ thuật số có thể vô tình gây ra sự điều hành ngân hàng nếu người dùng quyết định để tiền gửi ngân hàng (vốn là nghĩa vụ của ngân hàng thương mại) cho sự an toàn tương đối của đồng tiền do ngân hàng trung ương phát hành.

Cách để tránh điều đó xảy ra là làm cho lãi suất của các đồng tiền kỹ thuật số vượt quá một ngưỡng nhất định. Về lý thuyết, điều này cũng có nghĩa là các ngân hàng trung ương có thể chuyển lãi suất âm trực tiếp đến người tiêu dùng, thay vì phải thông qua các ngân hàng thương mại.

Sự ra đời của tiền kỹ thuật số có thể ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, cho đến nay các ngân hàng trung ương đã giải quyết vấn đề này như một phần của cuộc thảo luận thanh toán.

Ứng dụng chính thức của Trung Quốc cho đồng nhân dân tệ kỹ thuật số: Ngân hàng trung ương đặt mục tiêu triển khai toàn bộ đồng tiền kỹ thuật số vào Thế vận hội mùa đông 2022 tại Bắc Kinh. Ảnh: Reuters.

Trung Quốc là nước tiên tiến nhất trong phát triển tiền kỹ thuật số, đã thí điểm một hình thức đồng nhân dân tệ điện tử vào năm 2020. Tuy nhiên, động lực ở đó có thể khác nhau.

Đồng nhân dân tệ điện tử sẽ vẫn được tích hợp với các ngân hàng thương mại nhưng đó là một thách thức trực tiếp đối với các công nghệ như WeChat Pay và Alipay.

Ông Grant Wilson nói: “Có lẽ đây là một cách để mọi người nghĩ về đồng nhân dân tệ theo một cách khác và tránh xa quyền bá chủ của đồng USD”.

Sự phối hợp giữa các ngân hàng trung ương là rất cần thiết. “Tiền kỹ thuật số là một dự án quốc gia, một hành trình với các khía cạnh pháp lý và cuối cùng sẽ là một quyết định của quốc gia. Nhưng chúng tôi có một hệ thống tiền tệ quốc tế và chúng tôi không muốn các đồng tiền kỹ thuật số cản trở sự điều chỉnh trong hệ thống thông qua tỉ giá hối đoái tự do hoặc dòng vốn”, ông Benoit Coeure kết luận.