Cuộc chạy đua âm thanh nổi trên ôtô

17 chiếc loa được thiết kế tỉ mỉ chỉ là bước khởi đầu để quyến rũ những khách hàng mua xe mê âm thanh, xài tiền không phải nghĩ.

Stephen Williams giới thiệu hệ thống âm thanh nổi cao cấp trong mẫu sedan mới của Acura trên New York Times.

Mẫu Jeep Grand Wagoneer sắp ra mắt sẽ có hệ thống âm thanh đến từ McIntosh, hệ thống đầu tiên trên ôtô của thương hiệu cao cấp này sau gần hai thập kỷ. Ảnh: Jeep

Suốt một thời gian dài đằng đẵng, Bose là lựa chọn của những khách hàng mua xe yêu âm nhạc trải dài từ mức độ đơn sơ đến xa hoa nhất.

50 năm trước, các trang bị “ngoại lai” trên xe có thể bao gồm radio FM, một công nghệ hứa hẹn và đôi khi đã đem lại một bước tiến so với đài AM lẫn nhiều tạp âm. Sau đó xuất hiện băng ghi âm 8 rãnh; một số tài xế quả thực có thể chơi cả album nhạc mà chiếc băng mỏng manh không bung ra trong máy. Một lựa chọn khác, băng cát-xét, không hay bị bung ra, và hầu hết mọi album ghi âm đều có bản cát-xét tương ứng của nó, nhưng tiếng băng rít khiến ta nghe muốn phát điên.

Trong khi đó, thị trường âm thanh thứ cấp trên ôtô trị giá hàng triệu USD, thống trị bởi các công ty như Sony, Pioneer và Alpine, bùng nổ tăng trưởng với những chiếc máy thu radio sang chảnh và loa siêu trầm đồ sộ gắn chặt dưới bệ hàng ghế khách, bật bass to hết cỡ.

Nhưng sau khi Amar Bose, nhà khoa học và giáo sư MIT, nản lòng trong nỗ lực với những chiếc loa phụ trợ, ông phát minh ra một ý tưởng hoàn hảo xuất sắc: lắp luôn hệ thống âm thanh đã tuỳ chỉnh vào xe khi xe còn đang nằm trên dây chuyền ở nhà máy. Hệ thống này có mặt đầu tiên trên mẫu Cadillac Seville 1983.

Sau gần 40 năm, hướng tiếp cận độc quyền của Bose – sáng kiến kết hợp bộ xử lý tín hiệu, bộ chỉnh tần số âm thanh và lọc tiếng ồn – vẫn là một chuẩn mực trong âm thanh ôtô, với logo Bose được gắn vào cabin của 40 thương hiệu ôtô trên toàn thế giới. Nhưng sau này thử thách đó đã được đáp ứng bởi Harman Kardon, Bowers & Wilkins, Bang & Olufsen, Burmester và thậm chí cả tiêu chuẩn vàng của dân mê âm thanh chất lượng cao, McIntosh Labs.

Elliot Scheiner, trong ôtô với con trai ông, Matt, đang thiết kế hệ thống âm thanh cho mẫu SUV MDX sắp ra mắt của Acura với 25 loa. Ảnh: Panasonic Automotive

Tháng trước, tôi có cơ hội trải nghiệm việc đánh giá âm thanh “tuỳ chỉnh” khi di chuyển ở tốc độ 130 km/h trên chiếc Acura TLX Advance 2021.

Với những khách hàng thường nghe nhạc trên điện thoại thông minh của họ qua những chiếc tai nghe chóng hỏng, ngồi vào mẫu TLX là một trải nghiệm khám phá những điều phi thường: 17 chiếc loa ELS Studio 3D chưng ra đầy hãnh diện, được cấp nguồn bởi bộ ampli 710 W, với độ vang âm được thiết kế bởi Elliot Scheiner, một kỹ sư âm thanh và nhà sản xuất âm nhạc. Anh đã thắng 8 giải Grammy; sản xuất âm nhạc cho Foo Fighters, Sting, Bruce Hornsby, Paul Simon, B.B. King, Van Morrison, Donald Fagen, Queen, Eric Clapton, Jackson Browne, the Eagles và Joe Jackson. Và cả những người khác nữa.

Khái niệm âm thanh vòm mang một ý nghĩa mới trên chiếc TLX, và nó không chỉ đơn thuần dựa vào số lượng lớn những chiếc loa của nhà cung ứng Panasonic. Scheiner đang thiết kế hệ thống âm thanh cho mẫu SUV MDX sắp ra mắt của Acura với 25 chiếc loa.

Trong mẫu sedan này, sự sắp đặt mang tính quyết định.

Chẳng hạn, khi đặt những chiếc loa siêu trầm mạnh mẽ lên bệ phía sau ôtô “sẽ luôn luôn tạo ra rất nhiều vấn đề với những tiếng lộp bộp”, Mark Ziemba, kỹ sư chính của Panasonic Automotive nói. “Cho nên chúng tôi nghĩ: hãy đặt những chiếc loa này ở cột xe gần khung cửa sổ, nơi chịu lực khoẻ hơn. Hãy nghiêng chúng về phía nhau, nơi bạn thực sự triệt tiêu được sự rung động”.

Anh gọi sự “nghiêng” này là hiệu ứng Telford song sinh, dựa trên các thiết kế của kỹ sư xây cầu người Scotland ở thế kỷ 18 Thomas Telford.

Acura TLX Advance 2021 lắp 17 chiếc loa của nó từ đầu đến cuối cabin nhằm phục vụ hệ thống âm thanh ELS Studio 3D. Ảnh: Acura

Ziemba cũng đã thử nghiệm một sáng kiến khác: bốn loa Highline mỏng nhưng hiệu suất cao đặt ở trần xe, hai cái cạnh tay nắm cửa trước và một đôi phía sau cửa nóc ôtô.

“Nó làm cho âm thanh thêm tự nhiên”, ông nói. “Âm thanh không bị chặn lại, hoặc phản xạ lên các bề mặt không mong muốn, nên vang lên thực sự rõ ràng”.

Trên hành trình 480 km trong chiếc TLX, tôi đã thử các giai điệu theo một danh sách từ ứng dụng Tidal trên Apple Carplay (Sirius XM, FM và thậm chí cả AM cũng có sẵn) cộng với thư viện nhạc trên iPhone của tôi.

Nhưng bất chấp những cảm xúc âm thanh trong cỗ máy 48.000 USD này, nó vẫn không phải là Nhà hát Opera Quốc gia Vienna. Hầu hết tiếng ồn gió có thể phá vỡ một phòng hòa nhạc trên ôtô. TLX có bánh 19 inch, và ở tốc độ cao, tiếng gầm của lốp xe khá lớn. Và ở mức độ nào đó, tôi thấy tiếng nhạc chói gắt thái quá; nếu làm dịu đi âm treble sẽ khắc phục được đôi chút vấn đề này.

Với nghiên cứu chỉ ra rằng mọi người nghe nhạc trong ôtô của họ nhiều hơn so với bất cứ môi trường nào khác, thì kỷ nguyên của Bose không quay trở lại cũng là điều dễ hiểu.

“Đặc biệt là ở thị trường xe cao cấp hơn, ta thấy rằng khách hàng sẵn sàng trả nhiều hơn cho một hệ thống hiệu suất cao”, Tom Dunn, giám đốc âm thanh thương hiệu của Panasonic Automotive, cho biết. “Và nhu cầu của mọi người sẽ chỉ tiếp tục cao hơn và cao hơn nữa”.

Trên thực tế, mẫu Acura mới dự báo lời tuyên bố của hai công ty âm thanh “cao cấp” kinh điển khi nhúng chân vào thế giới âm thanh trên ôtô. Cả McIntosh và Sonus Faber – hãng đầu là công ty Mỹ, và hãng còn lại mang đậm truyền thống Italy, đều là một phần của cùng một tập đoàn – đã cho thấy các hệ thống âm thanh mà họ nói sẽ được điều chỉnh cho các dòng xe riêng biệt.

Loa của Sonus được thiết kế cho mẫu xe thể thao Maserati MC20 mới, một môi trường thích hợp cho những chiếc loa thủ công của công ty này. Thiết bị của McIntosh phù hợp với mẫu SUV Jeep Grand Wagoneer sắp ra mắt. Trong khoảng ba năm phát triển quan hệ hợp tác với các kỹ sư và nhà thiết kế của Jeep, đây sẽ là hệ thống âm thanh trong xe đầu tiên của McIntosh sau gần hai thập kỷ.

“Âm thanh hàng hiệu là một lĩnh vực cạnh tranh, nhưng chúng tôi đã nhắm vào nó”, Jeff Poggi, đồng giám đốc điều hành của Tập đoàn McIntosh và chủ tịch Sonus Faber, nói. “Chúng tôi là thương hiệu âm thanh chất lượng cao đáng tin cậy nhất trong 70 năm qua. Đây là hạng mục phát triển tiếp theo của chúng tôi”.

Quả thực, với các ampli công suất gia đình bán với giá 5.000 USD và cao hơn thế, McIntosh có thể đang mở ra một tập khán thính giả không thể đầu tư từng đó tiền, hoặc những thính giả hoàn toàn thoả mãn với nhạc trực tuyến trên những chiếc loa Bluetooth 99 USD. Hoặc có thể không: Poggi không cho biết hệ thống McIntosh có thể làm tăng thêm giá của Grand Wagoneer bản siêu sang lên bao nhiêu, nhưng nó được dự tính sẽ có giá khoảng 100.000 USD.

” Điều đó chủ yếu phụ thuộc vào chiến lược marketing của Jeep”, ông nói.