Cuộc cạnh tranh mới giữa Pháp và Đức từ ‘giấc mơ cũ’ của hải quân Maroc

Với vị thế chiến lược tại Bắc Phi và mối quan hệ khu vực phức tạp, quyết định của Maroc không chỉ định hình năng lực hải quân mà còn ảnh hưởng đến cán cân quyền lực trên biển.

Tàu ngầm lớp Scorpène được sản xuất tại Brazil. Ảnh: naval-group.com

Trang web quân sự Bulgarianmilitary.com mới đây đưa tin, đối với một quốc gia từ lâu tập trung vào việc tăng cường sự hiện diện trên biển, kế hoạch bổ sung hai tàu ngầm vào hạm đội của Maroc đã kích hoạt một cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các nhà thầu quốc phòng hàng đầu thế giới: Naval Group của Pháp và ThyssenKrupp Marine Systems (TKMS) của Đức. Mỗi bên đều đưa ra những công nghệ dưới nước tiên tiến nhằm đáp ứng nhu cầu chiến lược của quốc gia Bắc Phi này.

“Giấc mơ cũ” của hải quân Maroc

Theo hãng thông tấn Tây Ban Nha El Confidencial Digital, việc sở hữu tàu ngầm là “một giấc mơ từ lâu” đối với Maroc, một mục tiêu ngày càng trở nên cấp thiết trong bối cảnh động lực khu vực đang thay đổi. Quyết định này không chỉ định hình lại năng lực hải quân mà còn ảnh hưởng đến quan hệ đối tác quốc tế của nước này.

Naval Group, công ty lớn của Pháp chuyên về kỹ thuật hải quân, đang đề xuất tàu ngầm lớp Scorpène như một giải pháp lý tưởng. “Scorpène có khả năng tàng hình và thích ứng tốt”, một người phát ngôn của Naval Group chia sẻ với Agenzia Nova. Được phát triển với sự hợp tác của Navantia (Tây Ban Nha), tàu ngầm diesel-điện này đã được tin dùng bởi nhiều lực lượng hải quân trên thế giới, bao gồm Chile, Malaysia, Brazil và Ấn Độ.

Tàu ngầm Scorpène có nhiều biến thể khác nhau, với phiên bản cơ bản CM-2000 dài khoảng 66 m. Với lượng giãn nước khi lặn từ 1.600 đến 2.000 tấn, Scorpène có khả năng chứa 31 thủy thủ đoàn và mang theo tới 18 vũ khí, bao gồm ngư lôi và tên lửa chống hạm.

Tàu được trang bị 6 ống phóng ngư lôi 533mm, kết hợp với hệ thống chiến đấu hiện đại và bộ sonar Thales S-Cube giúp nhắm mục tiêu chính xác. Một trong những ưu điểm nổi bật của Naval Group chính là mối quan hệ lâu dài với Lực lượng vũ trang Maroc, bắt đầu từ việc giao một khinh hạm đa năng vào năm 2014.

“Mối quan hệ của chúng tôi với Maroc được xây dựng trên sự tin tưởng và kết quả đã được chứng minh”, người phát ngôn của Naval Group nhấn mạnh, đồng thời gợi ý về triển vọng quan hệ đối tác công nghiệp rộng lớn hơn nếu thỏa thuận Scorpène được thông qua.

Đối thủ cạnh tranh từ Đức

Không chịu thua kém, ThyssenKrupp Marine Systems của Đức đã tham gia cuộc đua với hai sản phẩm riêng biệt: HDW Class Dolphin AIP và HDW Class 209/1400mod. “Tàu ngầm của chúng tôi mang lại giá trị hoạt động cao”, TKMS tuyên bố, nhấn mạnh vào độ bền và tính linh hoạt – những tính năng có thể hấp dẫn Maroc.

Dolphin AIP, một tàu ngầm hiện đại dài khoảng 67 m với lượng giãn nước khoảng 2.050 tấn khi lặn, được trang bị hệ thống đẩy không cần không khí chạy bằng pin nhiên liệu. Công nghệ này cho phép tàu ở dưới nước trong nhiều tuần liên tục, cùng với đặc tính tiếng ồn âm thanh thấp giúp tăng khả năng tàng hình.

Tàu được trang bị 6 ống phóng ngư lôi 533mm và bốn ống lớn hơn 650mm, có khả năng phóng ngư lôi, tên lửa. Hệ thống chiến đấu ISUS 90-1 của công ty STN Atlas Elektronik tích hợp sonar, dẫn đường và điều khiển vũ khí, biến Dolphin AIP thành một nền tảng chiến đấu đáng gờm.

Ngược lại, HDW Class 209/1400mod là một thiết kế vốn có bề dày kinh nghiệm hơn. Với chiều dài 62 m và trọng tải 1.450 tấn khi lặn, tàu này không có hệ thống AIP nhưng có thành tích đã được chứng minh với hơn 60 đơn vị được giao cho 14 quốc gia kể từ những năm 1970.

“HDW lớp 209 là một con ngựa thồ. Ít phô trương hơn nhưng vẫn luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ”, Chuẩn đô đốc hồi hưu Hans Mller, cựu sĩ quan hải quân Đức, nhận xét trong một cuộc phỏng vấn với Military Embedded Systems.

Động cơ của Maroc

Sự quan tâm của Maroc đối với tàu ngầm xuất phát từ bối cảnh cạnh tranh trong khu vực, đặc biệt là với Algeria, nước láng giềng phía Đông đang vận hành một hạm đội hải quân mạnh mẽ bao gồm tàu ngầm lớp Kilo được trang bị tên lửa Klub-S.

“Năng lực của Algeria từ lâu đã là tiêu chuẩn. Trong khi đó, Maroc muốn đảm bảo có thể bảo vệ vùng biển của mình và khẳng định sự hiện diện của mình”, Fatima Zahra, chuyên gia an ninh Bắc Phi tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược có trụ sở tại Mỹ, nhận định.

Với vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn cần bảo vệ, cộng với Eo biển Gibraltar chiến lược, tàu ngầm sẽ giúp Maroc mở rộng phạm vi hoạt động hải quân. Hải quân Maroc cũng đã báo hiệu kế hoạch mua máy bay chống tàu ngầm, cho thấy một chiến lược hiện đại hóa toàn diện.

Trên trường quốc tế, cuộc cạnh tranh giữa Pháp và Đức thu hút nhiều sự chú ý từ giới phân tích. “Naval Group có lợi thế nhờ mối quan hệ với Maroc. Nhưng độ tin cậy của TKMS có thể ảnh hưởng đến nước này nếu chi phí trở thành yếu tố quyết định”, Paul Deschamps, cố vấn quốc phòng có trụ sở tại Paris, nhận định.

Đối với Maroc, việc lựa chọn nhà cung cấp sẽ định hình mối quan hệ đối tác kéo dài hàng thập kỷ. Chiến thắng của Naval Group sẽ củng cố vị thế của Pháp trong lĩnh vực quốc phòng Maroc, trong khi chiến thắng của TKMS có thể đa dạng hóa các liên minh của Maroc, đưa nước này gần hơn với cơ sở công nghiệp của Đức.

“Đây không chỉ là về hai tàu ngầm. Đây là một chỗ đứng trên thị trường đang phát triển của Bắc Phi”, Claire Dupont, nhà phân tích quốc phòng châu Âu nhận định. Với các đối thủ khu vực như Ai Cập và Algeria đã được trang bị tàu ngầm hiện đại, quyết định của Maroc có thể ảnh hưởng đến bức tranh an ninh khu vực trong tương lai.

Tính đến ngày 3/3/2025, hải quân Maroc vẫn đang cân nhắc các phương án, cân bằng giữa năng lực, chi phí và sự phù hợp chiến lược.